Opinion
Candidatura Troadec: un ponch de visda ecologista
Christian Troadec, mera de Karaez e menaire dau movement daus Bonet Roges, es a far lo torn de las minoritats culturalas de França per presentar sa candidatura a l’eleccion presidenciala de 2017. Ne’n parlem sus Jornalet dempuei quauquas setmanas. Vos voudriá balhar un noveu ponch visda: ecologista.
De’n primier, vòle precisar de qual ecologisme parle. Qu’es un ecologisme politic, que pren en compte los fenomens economics e sociaus. Tanben un ecologisme que ten compte de las realitats regionalas e culturalas. En Occitània, lo movement Gardarem la Terra es dins quela dralha, e au País Basc Nòrd, Bizi. En Euròpa, podem citar los ecologistas escocés, tant los Verds que los Amics de la Terra que se son separats dau demai daus ecologistas britanics.
De çò qu’ai pogut legir, la candidatura Troadec se plaça jos l’ancian eslogan occitanista: viure, decidir e trabalhar au país. Çò qu’es dins la continuitat de l’objectiu daus Bonets Roges de decidir localament d’una politica economica que preserva l’emplec. L’eslogan mai l’objectiu me convenen. La vertadiera question, per ieu, coma ecologista occitanista, es de saubre çò que decidem, quau biais de viure mai de trabalhar vòlem chausir.
Dins un article de novembre 2013 ne’n parle desjà. La chausida daus Bonets Roges de defendre l’industria agroalimentària bretona me sembla meschanta. Meschanta mai que mai dau ponch de visda ecologista, mas economic tanben, per que queu modele fonciona pus dins la mondializacion actuala. Coneissem pas enquera lo contengut precís dau projecte de Christian Troadec. E mon sosten, coma lo d’una bona partida dau movement occitanista ne’n depend.
Pertant, ne’n avem mestier. Avem mestier d’una mança novela, qu’integrarà las revendicacions autonomistas a las attentas socialas, una mança realista e volontarista sus los enjuecs ecologics, duberta a las questions culturalas que me semblan una clau importanta dins nòstra societat ente la perta d’identitat nos mena sus de las dralhas mai que dangierosas. Christian Troadec pòt ne’n èsser lo catalizaire, l’iniciator d’un movement dins las diferentas regions de França.
De’n primier, vòle precisar de qual ecologisme parle. Qu’es un ecologisme politic, que pren en compte los fenomens economics e sociaus. Tanben un ecologisme que ten compte de las realitats regionalas e culturalas. En Occitània, lo movement Gardarem la Terra es dins quela dralha, e au País Basc Nòrd, Bizi. En Euròpa, podem citar los ecologistas escocés, tant los Verds que los Amics de la Terra que se son separats dau demai daus ecologistas britanics.
De çò qu’ai pogut legir, la candidatura Troadec se plaça jos l’ancian eslogan occitanista: viure, decidir e trabalhar au país. Çò qu’es dins la continuitat de l’objectiu daus Bonets Roges de decidir localament d’una politica economica que preserva l’emplec. L’eslogan mai l’objectiu me convenen. La vertadiera question, per ieu, coma ecologista occitanista, es de saubre çò que decidem, quau biais de viure mai de trabalhar vòlem chausir.
Dins un article de novembre 2013 ne’n parle desjà. La chausida daus Bonets Roges de defendre l’industria agroalimentària bretona me sembla meschanta. Meschanta mai que mai dau ponch de visda ecologista, mas economic tanben, per que queu modele fonciona pus dins la mondializacion actuala. Coneissem pas enquera lo contengut precís dau projecte de Christian Troadec. E mon sosten, coma lo d’una bona partida dau movement occitanista ne’n depend.
Pertant, ne’n avem mestier. Avem mestier d’una mança novela, qu’integrarà las revendicacions autonomistas a las attentas socialas, una mança realista e volontarista sus los enjuecs ecologics, duberta a las questions culturalas que me semblan una clau importanta dins nòstra societat ente la perta d’identitat nos mena sus de las dralhas mai que dangierosas. Christian Troadec pòt ne’n èsser lo catalizaire, l’iniciator d’un movement dins las diferentas regions de França.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Gardar la lenga sens gardar la tèrra a pas de sens. Vesi la temptativa de Troadec coma una recuperacion de mai de las votz dels defensors de nòstra lenga. Ailàs.
Una question : es ecologista Troadec ?
Entre los Verds francistas d'EELV e Troadec per ièu la causida pel segond es EVIDENTA
La contradiccion entre l'ecologia e l'economia es pas que chas Troadec, es chas tot lo monde. De segur, lo regionalisme pesera d'un pés de mai en mai lord dins las campanhas electoralas a venir e de la que ven en 2017. Un segle avant, au moment de la revolucion de 1917 en Russia, las mentalitas economicas son a la concentracion industriala, au progres technologic, aus conjats paiats, au trabalh 8 oras per jorn; Las vilas uflan e la campanha es devalorisada. Uei, vivam lo revers d'aquela medalha: polucion, consomacion pus fòrta que çò que la terra pòd menar, mau esser chas belcòp de monde.
L'ecologia que se fai au niveu governementau es una dictatura tecnologica laxista per las multinacionalas mas pesanta e culpabilisanta per lo monde d'en bas e las petitas entreprisas.. Anatz dins una granda jardinaria coma Gamm Vert, i trobatz pas belcòp de produchs ecologics ni de vendors per vos far la promocion dau bio. Una associacion, dins lo lemosin avia far venir un juriste et un representant dau parc per parlar sur l'aiga. Los petits proprietaris d'estanh se 'masseran una brava insurtada per que respectavan pas las nòrmas impausadas per las leis, aquelas nòrmas fachas au nom de l'ecologia que depassavan lòr capacitat financiera. Fau pus laissar la vasa se n'anar dins la natura ; fau l'entrepausar. Los scientifics saban entrepausar los dechais mas saban pas depoluar.
Quand setz vielh, qu'avetz una maison a la campanha, las rondras frotjan pus redde que vòstra capacitat a las desraijar o a las copar. Podria dire tant e mai de cas ente l'ecologia governementala s'opausa a las realitats localas. Troadec es sostengut per de las personas que venan dau regionalisme. es pas estonant que s'opausan a las taxes ecologicas e a las nòrmas fachas per alhors.
"-N'am far bastir una rota; chau pas de rotas; -Quo es pas çò qu'ai volgut dire; chau ben de las rotas mas pas de las rotas demesuradas. - Las rotas son fachas per los enginhs d'uei pas per las charetas". Vertat que lo debat es pas totjorn bian fach d'autant mai que los projets son bian catats avant d'esser revelats. sos lo renha de Sarkosy o d'Olande.
Las contradiccions mancan pas. `
Bastir une identitat sur que e perque? L'identitat regionala s'opausa aus multinacionalas e a la mondialisacion, permet de bastir una societat a l'echala umana, a prener en compte sas raiçs economicas coma culturalas, s'opausa aus ecologistas sens raiç que s'occupan mas de la natura e de l'environament.
Butissam Troadec a prener una posicion mai clara. La candidatura de Troadec defend las lengas regionalas. Un òme du nòrd disia " sei ch'ti; sei frances; i a pas d'ambiguitat". Un marselhes disia " parla mas doas lengas : lo frances e mon marselhes". I a doas lengas; i a ambiguitat d'autant mai qu'i en a v-una de devalorisada e l'autra de quasi obligatoiria.
Plan merces a Jornalet de balhar la possibilitat de parlar de tot aquò en occitan e a maime Caillon d'aver soslevat lo problem.
Mercés per aquel article Maime.
(Una remarca de lenga : "punt de visda" pusleu que "ponch", non ?)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari