Personalament ai pas jamai plan fach a las cartas. Quand èri pichonèl fasiái a batalha o a l’ase. Mas aviái totjorn quicòm mai a far. Pasmens, entre fraires, sòrres e vesinets, los jorns de puèja, nos arribava de jogar a las sèt familhas. Donat que d’unes jòcs de cartas son ara, tan val dire, universals; fasiái, supausi, coma fan totes los mainatges del monde: demoravi dedins per marrit temps.
 
Quand foguèri pus bèl (e benlèu pus polit fauta d’èsser pus modèste) aprenguèri a jogar a la belòta. Aquí èra quicòm mai. Caliá jogar en equipa e aver un minimum d’estrategia. O sabem totes, amb aquel jòc cal comptar mai qu’amb l’astre e l’azard. Aprenguèri tanben lo rami, e, immancablament quand òm se pren per un gardian estasunian, al poquèr. Mas fòra la belòta, totes aqueles jòcs m’agradèron pas. Es benlèu pas un azard complet s’en çò nòstre lo jòc mai socializat es plan la “bebelòta”. Me sovenir qu’a Britèsta (siem pas nombroses a la conéisser e pr’aquò es lo centre del monde), al cafè de las Platanas per èsser precís, los òmes, e mai que los vièlhs, venián far a la belòta. Emai que qualques còps las partidas èran passionadas. Tanplan s’ausissiá resclantidas de voses. Se podiá tanben ausir, quand ne virava, qualquas frairalas enguladas. Aquestas, totjorn entre partenaris; plan solide. Se sap ben pro qu’a la belòta òm perd pas per çò que l’adversari en bon, mas per çò que lo partenari es marrit.
 
Amb la caça, la pesca, lo rugbi e la petanca, se pòt dire que la belòta es lo cinquen pilars dels lésers en Occitània rurala. Ne coneissi que practican los cinc amb un bonaür egal. Çò que, aquò rai! lor daissa pas plan temps per legir l’integrala de Bodon. Mas aquò’s un autre parelh de margues…
 
Demest mos legeires n’i a benlèu ja que se demandan ont ne vòli venir d’uèi de començar per parlar cartas e belòta. Vòli, ni mai, ni mens, vos entreténer d’un fach de societat, o puslèu de l’evolucion d’un fach de societat. Per çò que, qu’o volguèssen o pas, nos ben nos adaptar o crevar.
 
Mas, s’o volètz plan, tornem-ne a la belòta. Dins planes cafès de planes vilatges, los divendres e dissabtes en serada e lo dimenge en vesprada, se debanan de concors de belòta. Qualques èuros per l’inscripcion e lo parelh de cambajons a la fin pels ganhants. Los perdants de la finala s’emportarán cadun un botelha de muscat. Inutil de dire que lo monde son aquí per la passion de las cartas, mas tanben e subretot per passar un moment amassa entre amics del vilatge e dels vilatges vesins. L’escasença de prene de novèlas. De las que se’n parla pas ni a la television, nimai sul quotidian local. Aquestas van de la santat dels unes e dels autres fins a la veitura novèla del Juli (tota nòva se vos plai) e a la mestressa, non mens novèla, de l’Adrian. Cal pas aver paur dels mots, aqueles concors de belòta son de foròms. Cèrtas, se tracha pas aquí de discutidas filosoficas prigondas, nimai de trobar la solucion al rescalfament planetari. Se tracha tot simplament d’existir socialament en defòra de las relacions familialas e professionalas. Es un pauc la recreacion dels mascles de la tribú. Una demest qualqu’autras que congrean de ligam social. Puslèu que de demorar a l’ostal davant l’ecran catodic, tan val anar a la belòta, emai se de còps s’i escalcisson de prepaus que son pas picats dels vèrmes.
 
Ai un conhat qu’èra un afogat dels concors de belòta. Fasiá los del vilatge, mas tanban, setmanièrament, los dels vilatges vesins. I passava gaireben totes sos lésers. E òc! Soi obligat de parlar al passat. Ailàs, qual qauriá jamai cresegut qu’un jorn los concors de belòta serián en via de desaparicion? Èran ja en perdicion en causa de la barradura definitiva de mantunes cafès, mas ara lo mal es pus poderós per èsser inagantable.
 
Adoncas, l’autre jorn anguèri véser lo conhat en quation.  
Jèsus! Foguèri estonat emai tras qu’estonat. E el de m’explicar que sos dròlles li an aprés a jogar a la belòta… sus Internet. Fièr coma se veniá de descobrir l’America, m’escalciguèt pel menut cossí ara se pòt jogar a la belòta 24 oras sus 24, sens aver a sortir de l’ostal. Me precisa que per aquò far existisson mai d’un sitis a gratís. Lo conhat es d’ont mai fièr que, donat que la belòta es un jòc universal que se jòga subretot “a la muta”, ara jòga contra de Japoneses, d’Alemands, de Senegaleses, etc… Vesètz un pauc la progression fulguranta de nòstre jogaire britèstòl. De belotaire local es passat a las competicions internacionalas en demorant al lièch o pauc se’n manca. Aquò marca melhor que te tustar del carton sus la taula en parlant occitan amb los camaradas. Ça que la, es lo sol a saber qu’es vengut un jogaire de classa internacionala.
 
Mentretant, al cafè de las Platanas, sos companhs se devon demandar s’es pas mòrt. Fasiá qualques annadas qu’anava pas mai a l’estadi. Exactament desempuèi qu’una cadena de television difusís totas las partidas del campionat Tòp XIV. Per la petanca, ditz qu’i vei pas pro… de luènh. Çò que n’es de la caça? I va pas mai tanpauc que desempuèi son accident, patís per córre. La pesca? Que volètz anar pescar, i a pas res pus dins los rius.
 
La belòta es encara çò que lo sortissiá de dedins. Ara, es a comolar de punts sus lo compte fictiu d’un sisti anonime albergat per un serveire Internet planetari. Pasmens, lo Bernat a l’impression d’existir sus la tela (paradòxa que paradòxa, jòga amb un escais). A l’impression d’existir sus la tela, mas es mòrt al vilatge. Quand de temps encara lo cafè de las Platanas, lo darrièr estanquet de Britèsta, aurà encara son utilitat sociala? Lo pus tarrible amb aqueles escaisses-noms, es que, sens o saber, benlèu jòca contra un autre Britestòl desertor del cafè de las Platanas.
 
Cal viure e morir amb son temps. Es pas impossible qu’un jorn lo cafè siá remplaçat per una botiga d’informatica.