Opinion
Las carchòfas a la berigola (e II)
Ingredients (per 4 racions): 1,5 kg de carchòfas pichonas e tendras, 2 cebas, d’alhs, 1 fuèlha de laurièr, vin blanc, òli d’oliva, pebre e sal.
Preparacion: d’en primièr trencarem lo tronc de las carchòfas al ras del fruch, ne levarem las fuèlhas exterioras e coparem las ponchas verdas de la rèsta. Aprèp, coparem e capolarem e las cebas e los grans d’alh. Salpicarem de sal e de pebre las carchòfas, las metrem dins una coquèla (servís tanben una caçòla, o una padena), i apondrem de cebas e d’alhs, o asagarem d’òli, puèi pausarem sul fuòc, a fuòc doç, e remenarem fins que la ceba se daure leugièrament. Per acabar, i apondrem lo laurièr e un veirat de vin, i metrem d’aiga (sens anar fins a o recobrir) e daissarem còire a fuòc doç aperaquí 30 o 40 minutas, totjorn cobèrt amb una sièta d’aiga. Tot còp, se cal, i apondrem d’aiga cauda, d’aquela de la sièta. I deu demorar pauc de chuc. Se deu servir caud.
Variantas: i podèm apondre un parelh de carròtas atalhonadas, qualques escaluènhas, de carrats de carnsalada, una tomata picolada, de patanas novèlas (pichonas e entièras), una mica de pan secòt o qualques branquetas capoladas de jolverd o sadrèia. Nos podèm esparnhar lo vin. S’o volèm far amb de frigola, i caldrà apondre una branqueta solament. A mesura que se netejan las carchòfas, las podèm banhar amb d’aiga acidulada (d’aiga amb qualques gotas de citron) per que s’ennegriscan pas. O podèm aprestar al forn, a fuòc doç (aperaquí doas oras).
Per la varianta amb farsa, las carchòfas devon èsser mai gròssas. Las netejarem, ne trencarem las ponchas verdas e ne levarem la borra de l’interior (se n’an) amb un culhieret. Podèm far la farsa amb 200 g de bolets (mirgolas, aurelhas de panical, campairòls), 150 g de carnsalada, 1 ceba, 1 mica de pan (trempada amb de bolhon de carn), de grans d’alh e jolverd; tot capolat, barrejat amb un parelh d’uòus batuts e salpicats de pebre, de nose muscada e de sal. Amb aquela mescla, torrada plan leugièrament, farcirem las carchòfas. Per acabar, las enrotlarem (individualament) dins una lesca fina de carnsalada, las cordurarem amb de fil de cosina e las metrem a còire del meteis biais que se fa amb las que son pas farcidas. La farsa pòt comportar tanben de cambajon, de magre de pòrc, d’escaluènhas e de sadrèia, tot capolat o chaplat. D’unes aiman d’acabar de còire al forn. Las servirem sens las lescas de carnsalada (d’unes o fan sens lescas).
Barbolhada de favas
Preparacion: aquel plat s’aprèsta amb de carchòfas e de favas, amb una leugièra predominància de las favas. La manièra de l’aprestar es identica a la de las carchòfas a la berigola mas sens vin, e amb las carchòfas quartonadas. D’unes i balhan una esposcada de canèla.
Autras denominacions
Carchòfas a la berigola: carchòfas amb ferigola (Provença), artichauts a la berigola, archicòtas eme ferígola (País Niçard).
Dialectalismes e localismes
La lista es pas exaustiva.
Preparacion: d’en primièr trencarem lo tronc de las carchòfas al ras del fruch, ne levarem las fuèlhas exterioras e coparem las ponchas verdas de la rèsta. Aprèp, coparem e capolarem e las cebas e los grans d’alh. Salpicarem de sal e de pebre las carchòfas, las metrem dins una coquèla (servís tanben una caçòla, o una padena), i apondrem de cebas e d’alhs, o asagarem d’òli, puèi pausarem sul fuòc, a fuòc doç, e remenarem fins que la ceba se daure leugièrament. Per acabar, i apondrem lo laurièr e un veirat de vin, i metrem d’aiga (sens anar fins a o recobrir) e daissarem còire a fuòc doç aperaquí 30 o 40 minutas, totjorn cobèrt amb una sièta d’aiga. Tot còp, se cal, i apondrem d’aiga cauda, d’aquela de la sièta. I deu demorar pauc de chuc. Se deu servir caud.
Variantas: i podèm apondre un parelh de carròtas atalhonadas, qualques escaluènhas, de carrats de carnsalada, una tomata picolada, de patanas novèlas (pichonas e entièras), una mica de pan secòt o qualques branquetas capoladas de jolverd o sadrèia. Nos podèm esparnhar lo vin. S’o volèm far amb de frigola, i caldrà apondre una branqueta solament. A mesura que se netejan las carchòfas, las podèm banhar amb d’aiga acidulada (d’aiga amb qualques gotas de citron) per que s’ennegriscan pas. O podèm aprestar al forn, a fuòc doç (aperaquí doas oras).
Per la varianta amb farsa, las carchòfas devon èsser mai gròssas. Las netejarem, ne trencarem las ponchas verdas e ne levarem la borra de l’interior (se n’an) amb un culhieret. Podèm far la farsa amb 200 g de bolets (mirgolas, aurelhas de panical, campairòls), 150 g de carnsalada, 1 ceba, 1 mica de pan (trempada amb de bolhon de carn), de grans d’alh e jolverd; tot capolat, barrejat amb un parelh d’uòus batuts e salpicats de pebre, de nose muscada e de sal. Amb aquela mescla, torrada plan leugièrament, farcirem las carchòfas. Per acabar, las enrotlarem (individualament) dins una lesca fina de carnsalada, las cordurarem amb de fil de cosina e las metrem a còire del meteis biais que se fa amb las que son pas farcidas. La farsa pòt comportar tanben de cambajon, de magre de pòrc, d’escaluènhas e de sadrèia, tot capolat o chaplat. D’unes aiman d’acabar de còire al forn. Las servirem sens las lescas de carnsalada (d’unes o fan sens lescas).
Barbolhada de favas
Preparacion: aquel plat s’aprèsta amb de carchòfas e de favas, amb una leugièra predominància de las favas. La manièra de l’aprestar es identica a la de las carchòfas a la berigola mas sens vin, e amb las carchòfas quartonadas. D’unes i balhan una esposcada de canèla.
Autras denominacions
Carchòfas a la berigola: carchòfas amb ferigola (Provença), artichauts a la berigola, archicòtas eme ferígola (País Niçard).
Dialectalismes e localismes
Alcachòfas carchofas carchòfas escarchòfas escariòfas escarjòfas carchofles carchoflas archicòtas archicòts artichauts | A la amb emb dab | Berigola barigola baligola boligola bolingola borigola brigola ferigola frigola fribola farigola |
La lista es pas exaustiva.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari