Opinion
La Ribièra Bassa, la Tèrra Fòrt, la Fòrt Tèrra
Escriguèri fa qualques setmanas un article sus la plaça de l’adjectiu e del nom dins los toponims compausats (“La Nauta Vinhana, la Bassa Provença”, Jornalet, 15.6.2015). I disiái que i a doas sèrias principalas:
La sèria 1, o ramenti, compren d’adjectius e de noms ocupant de plaças liuras, ont l’adjectiu precisa la natura o l’aspècte d’un nom comun (Clarmont = clar mont, Montclar = mont clar, Autariba = auta riba, ribauta = riba auta, Bassacamba = bassa camba, Autvilar = aut vilar, Chastèunuòu = chastèu nuòu, Nautafaja la Tor = nauta faja). Lo nom comun qu’intra dins la composicion d’aquel tipe de toponim (un mont, una riba, una camba, un vilar, un chastèu/castèl, una faja) es pas un nom pròpri en se. Lo nom pròpri existís sonque per l’associacion del nom comun amb un adjectiu que lo descriu.
Lo tipe 2 es ben diferent car compren los adjectius naut o bas amb una plaça fixa abans lo nom, e aquel nom es un toponim preexistent (la Nauta Vinhana / la Nauta Viena, los Nauts Pirenèus, la Nauta Garona, lo Naut Léger, los Auts Alps, lo Naut Lemosin, lo Bas Lemosin, l’Auta Provença, la Bassa Provença, la Bassa Silèsia, la Nauta Silèsia). Aquò significa qu’abans l’adjoncion de l’adjectiu naut o bas, un toponim ja existís en se (Vinhana/Viena, los Pirenèus, Garona, Léger, los Alps, Lemosin, Provença, Silèsia).
Lo tipe la Ribièra Bassa, el, es un nom de parçan. I a d’autres noms de parçans similars, en Occitània e dins los Païses Catalans, ont l’adjectiu naut o bas se tròba après lo nom... o ben abans. E dins aqueles noms de parçans, naut o bass’aplican ben a de noms comuns(ribièra, tèrra, marina, plana...),coma dins la sèria 1.
La sola particularitat d’aquela soscategoria es que los noms de parçans vòlon un article definit (lo, la, los, las...) davant lo grop nom + adjectiu o adjectiu + nom. Aital fan excepcion al modèl pus general de la categoria 1 ont s’evita l’article definit perque se tracta de noms d’aglomeracions, e s’atròba que los noms d’aglomeracion, abitualament, evitan los articles (Clarmont = clar mont...).
Apondi que la categoria 1 tanben pòt comprene, de còps, lo nom d’un accident de terren de talha reducha, formant un ponch sus la mapa, coma una aglomeracion. Es lo cas de Pèirasusnauta = pèira susnauta, una cima del Massís Central, ont pèira es un nom comun e ont susnaut es un adjectiu tipic de l’occitan auvernhat, sinonim de culminant. Donc Pèirasusnauta es una “pèira susnauta”, una “pèira culminanta” (en francés, o an mal adaptat en Pierre-sur-Haute).
1. Una sèria de toponims de tipe ancian, de tradicion populara, sens article definit, ont lo nom e l’adjectiu an de plaças pro liuras (Clarmont = clar mont o invèrsament Montclar = mont clar...).
2. Una sèria de toponims mens ancians, pus convencionals, pus tecnics, liats a las convencions descriptivas de la geografia, amb un article definit (lo, la, los, las...), e ont los adjectius naut e bas se plaçan sempre abans lo nom (la Nauta Vinhana, la Bassa Provença...).
Un legeire emmaliciat m’a criticat car prendriái pas en compte lo toponim la Ribièra Bassa que, segon el, contradiriá mon devís. En realitat la Ribièra Bassa representa una soscategoria un pauc particulara qu’intra dins la sèria 1.2. Una sèria de toponims mens ancians, pus convencionals, pus tecnics, liats a las convencions descriptivas de la geografia, amb un article definit (lo, la, los, las...), e ont los adjectius naut e bas se plaçan sempre abans lo nom (la Nauta Vinhana, la Bassa Provença...).
La sèria 1, o ramenti, compren d’adjectius e de noms ocupant de plaças liuras, ont l’adjectiu precisa la natura o l’aspècte d’un nom comun (Clarmont = clar mont, Montclar = mont clar, Autariba = auta riba, ribauta = riba auta, Bassacamba = bassa camba, Autvilar = aut vilar, Chastèunuòu = chastèu nuòu, Nautafaja la Tor = nauta faja). Lo nom comun qu’intra dins la composicion d’aquel tipe de toponim (un mont, una riba, una camba, un vilar, un chastèu/castèl, una faja) es pas un nom pròpri en se. Lo nom pròpri existís sonque per l’associacion del nom comun amb un adjectiu que lo descriu.
Lo tipe 2 es ben diferent car compren los adjectius naut o bas amb una plaça fixa abans lo nom, e aquel nom es un toponim preexistent (la Nauta Vinhana / la Nauta Viena, los Nauts Pirenèus, la Nauta Garona, lo Naut Léger, los Auts Alps, lo Naut Lemosin, lo Bas Lemosin, l’Auta Provença, la Bassa Provença, la Bassa Silèsia, la Nauta Silèsia). Aquò significa qu’abans l’adjoncion de l’adjectiu naut o bas, un toponim ja existís en se (Vinhana/Viena, los Pirenèus, Garona, Léger, los Alps, Lemosin, Provença, Silèsia).
Lo tipe la Ribièra Bassa, el, es un nom de parçan. I a d’autres noms de parçans similars, en Occitània e dins los Païses Catalans, ont l’adjectiu naut o bas se tròba après lo nom... o ben abans. E dins aqueles noms de parçans, naut o bass’aplican ben a de noms comuns(ribièra, tèrra, marina, plana...),coma dins la sèria 1.
— la Ribièra Bassa, en gascon la Ribèra Baisha o l’Arribèra Baisha, parçan de Gasconha (en francés la Rivière-Basse). Lo nom comun ribièra designa una tèrra en riba d’una massa d’aiga, aicí en riba del riu d’Ador.
— la Ribièra Bassa, comarca omonima del País Valencian (en catalan la Ribera Baixa). Lo nom comun ribièra designa una tèrra en riba d’una massa d’aiga, aicí en riba de la Mar Mediterranèa.
— la Ribièra Nauta, comarca del País Valencian (en catalan la Ribera Alta).
— la Tèrra Fòrt, parçan de Roergue (en francés le Terrefort).
— la Fòrt Tèrra, parçan de Borbonés (en francés le Forterre).
— la Marina Nauta, comarca del País Valencian (en catalan la Marina Alta).
— la Marina Bassa, comarca del País Valencian (en catalan la Marina Baixa).
— la Plana Nauta, comarca del País Valencian (en catalan la Plana Alta).
— la Plana Bassa, comarca del País Valencian (en catalan la Plana Baixa).
— la Ribièra Bassa, comarca omonima del País Valencian (en catalan la Ribera Baixa). Lo nom comun ribièra designa una tèrra en riba d’una massa d’aiga, aicí en riba de la Mar Mediterranèa.
— la Ribièra Nauta, comarca del País Valencian (en catalan la Ribera Alta).
— la Tèrra Fòrt, parçan de Roergue (en francés le Terrefort).
— la Fòrt Tèrra, parçan de Borbonés (en francés le Forterre).
— la Marina Nauta, comarca del País Valencian (en catalan la Marina Alta).
— la Marina Bassa, comarca del País Valencian (en catalan la Marina Baixa).
— la Plana Nauta, comarca del País Valencian (en catalan la Plana Alta).
— la Plana Bassa, comarca del País Valencian (en catalan la Plana Baixa).
La sola particularitat d’aquela soscategoria es que los noms de parçans vòlon un article definit (lo, la, los, las...) davant lo grop nom + adjectiu o adjectiu + nom. Aital fan excepcion al modèl pus general de la categoria 1 ont s’evita l’article definit perque se tracta de noms d’aglomeracions, e s’atròba que los noms d’aglomeracion, abitualament, evitan los articles (Clarmont = clar mont...).
Apondi que la categoria 1 tanben pòt comprene, de còps, lo nom d’un accident de terren de talha reducha, formant un ponch sus la mapa, coma una aglomeracion. Es lo cas de Pèirasusnauta = pèira susnauta, una cima del Massís Central, ont pèira es un nom comun e ont susnaut es un adjectiu tipic de l’occitan auvernhat, sinonim de culminant. Donc Pèirasusnauta es una “pèira susnauta”, una “pèira culminanta” (en francés, o an mal adaptat en Pierre-sur-Haute).
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari