Dins la annadas setanta-uèitanta del sègle passat, m’arribava pro sovent d’assistir a de maridatges en lenga nòstra. Benlèu qu’alara lo monde se maridavan mai qu’o fan ara. Amb lo temps, e l’urós alargament de las libertats individualas, aquela institucion societala e administrativa sembla aver cagut en desuetud. Es pas ieu que me’n planerai.
 
A se maridar, tan valiá se maridar en occitan. Èra un biais de militar per la lenga. L’oportunitat d’exigir son usança dins aqueste e dins totes los actes de la vida vidanta. Èra tanben l’escasença de la socializar sempre mai en la faguent reclantir dins un encastre oficial ont, fins alara, aviá pas drech d’airal. A n’aquela epòca, se trapava encara fòrces conses, dins lo campèstre, mas tanben dins las vilas mejanas, qu’èran capables de procedir a un maridatge en occitan. Èran de monde que tenián la lenga d’ostal. Avián pas besonh de diccionari per revirar las qualquas frasas oficialas e obligòrias dins la lenga de Mistral.
 
A n’aquel moment, fa dins los trenta cinc ans d’aquò, la lenga èra encara plan presenta dins la societat nòstra. Desempuèi aquela data quantes milions de locutors avem perduts? Gausi pas ensajar ne far lo calcul emai s’aviái a posita las chifras e estadisticas que permetrián de complir una tala gasanha. Çò solide, es que n’avem perduts tantes e maintes. Son talament nombroses los se’n son anats, qu’es vengut malaisit a l’ora d’ara de trobar un conse capable de maridar en lenga nòstra. Disi pas que siá impossible, Dieu no’n garda! Disi que la causa ven de mai en mai complicada.
 
Ne vòli per pròva que fa pas gaire, una amiga, coma ieu sòcia del Partit de la Nacion Occitana, se volguèt naturalament maridar en lenga nòstra. Anèt trapar lo conse de son vilatge en País tolsan. Aqueste, foguèt pas brica ostil a la causa. Mas lo paure el, deguèt reconéisser qu’èra incapable d’apariar doas paraulas dins la lenga del país. Pòdi pas dire s’es d’origina estrangièra al país o se, quand nasquèt, la lenga s’èra ja perduda dins sa familha, lo fach es qu’èra dins l’incapacitat de procedir al maridatge dins la lenga naturala de sa comuna. Defigissem de far l’estruci: ne sèm a n’aquel punt un pauc de pertot a l’ora d’ara en Occitània.
 
Urosament, òme de bona volontat, se prepausèt de demandar a son primièr adjunt s’o podiá e voliá far. Aqueste, occitanofòne natural, mas mai alienat de francofolia que non pas lo conse, pausèt de tira la question de la legalitat de l’acte. La responsabilitat que li èra fisada li semblava colossala. Dins una comuna tan pichona èra lo primièr còp qu’òm li demandava de maridar de monde e ademai, per una primièra, òm li demandava d’o far d’un biais que dins son esperit fregava l’illegalitat. Aviá pas brica enveja, per una rason ipotetica o per una autra, èsser lo tèma de la cronica. Compreniá pas l’utilitat de se maridar en occitan. Enfaciava aquò coma una fantasiá d’ideioses. Visiblament aviá paur d’assegurar condreitament una tala carga administrativa.
 
Urosament avem escapat al piège. Allòc de telefonar al prefècte per s’entresenhar; Anatz saber per qué? me telefonèt a ieu. Benlèu per çò que, prealablament, la futura nòvia li aviá balhat mon numerò. Amb aquò, arribèri a lo convéncer de la factibilitat de la causa. Li expliquèri que, compte tengut que los documents escriches oficials èran en francés, la ceremonia se podiá far en occitan. Agèri de trabalh per capitar aquesta resulta que sas reticéncias èran nombrosas. Lo fach que la convèrsa se debanesse en occitan ajudèt benlèu un pauc.
 
Lo costat legal un còp ganhat, l’òme se pausèt, e me pausèt, la question de l’usança de la lenga. Visiblament s’èra pas jamai clinat sus las questions de diglossia dins la societat. Se fasiá tota una montanha de la lenga occitana. Dins son esperit se trachava d’una lenga sabenta del nivèl del latin o del grèc; benlèu del chinés. Una mena de parladura que per l’acquesir caliá aver fach qualquas bravas annadas d’estudis superiors. Es aquí, a n’aquestes contactes concrèts amb lo pòble que nos mainam qu’avem encara bravament de trabalh de pedagogia e d’informacion a far. Arrestava de dire que parlava naturalament la lenga, mas que sabiá pas s’èra d’occitan. Nimai per constatar de longa que parlavan exactament la meteissa lenga, i aviá pas res a far. Se trachava pas de blocatge lingüistic, mas plan de blocatge ideologic.
 
A cada còp que soi confrontat a n’aquesta situacion aquò manca pas de m’espantar e tanben de me demoralizar. Me sembla d’aver trabalhar pendent quaranta ans pas que per de cacuèts. D’aver presicat dins lo desèrt. Es vertat que los mèdias de granda difusion nos son enebits e que, dins aquestas condicions deficientas, es malaisit de tocar  “las massas“. Malgrat nòstra volontat e nòstre capiditge, se pòt pas far de miracles.
 
Pasmens, a fòrça de demonstracions, capitèt encapar que parlava tan plan coma ieu e que doncas parlavem la meteissa lenga. Mas tirava mal la nomenar per son nom: lenga occitana. Foguèt pas ganhat de tira e soi pas solide qu’encara d’uèi, al fin fons de son se, siá vertadièrament convençut de parlar occitan. Quand, dins l’esperit de nòstres conciutadans, lo pes de l’educacion coloniala se ven conjugar al pes de l’administracion jacobina, obténer un maridatge dins la lenga del país necessita una batèsta omerica.
 
Ça que la, nimai per çò que veni d’escriure, voldriái pas descoratjar totes los amoroses d’Occitània de se maridar dins la lenga de l’amor cortés. Al contrari! L’oficializacion d’una union conjugala pòt èsser una escasença suplemetària per far pression, emai al nivèl pus bas, sul sistèma opressor.