Opinion
Los panèus de Tula
Una accion charjada de simbòls
Daus militants que defendon las nacions e lengas oprimidas an levat daus panèus de senhalizacion escrichs en francés a l’entrada de la vila de Tula. Son daus activistas bretons, bascos, alsacians e savoians qu’o an fach emb l’ajuda de militants de la causa occitana. Aitau vòlon protestar contra la fusion sauvatja de las regions administrativas dins l’estat francés. An visat Tula perque es lo fèu electorau dau president Hollande.
Aquò se passèt dins la nuech dau 15 au 16 de junh e l’informacion circulèt pauc pr’amor de quauques rasons que podèm devinar:
Una accion simpatica
L’accion de Tula a un aspècte simpatic perque, de maniera non-violenta, denóncia lo mautractament escandalós que l’estat francés infligís aus pòbles minorizats en los esfaçant de mai en mai de la mapa administrativa.
Maitot aquò es positiu que quilhs activistas, que son pas occitans, ajan menat l’operacion emb la collaboracion e la complicitat logistica de militants occitanistas. Aitau an mostrat lor consciéncia d’agir en Occitània, sus la tèrras dau pòble occitan, e an demandat una mena de “permission” d’accion simbolica aus defensors de l’occitan. Aquò o chau senhalar, que chamja bravament daus metòdes inacceptables de l’FNLC de Corsega de l’ÈTA dau Bascoat que se creguèron autorizats, dins lo passat, de menar de las accions violentas en Occitània en afectant dirèctament la seguretat de la populacion occitana (de las bombas de l’FLNC feriguèron daus abitants innocents en Occitània, o chau jamai oblidar).
Una accion emb de las mancanças
Ça que la, podèm plànher que l’accion contra los panèus de Tula aja mancat doas revendicacions evidentas.
Aquò es una paradòxa de veire que daus activistats alsacians e savoians son venguts pus audaciós que los occitanistas. Fai vint ans aquò se seriá pas pogut imaginar. Aura daus alsacians e daus savoiards son tant ausards coma los bascos e los bretons e pus fièrs que los occitans. Sèi content per ilhs e los felicite per lor audàcia. Mas i a gran de rason que los occitanistas fajam mens d’accions qu’ilhs.
Ne chau pas conclure que los occitanistas serián fatalament nuls e incapables. Ne chau tirar una leiçon positiva. Aquò es urgent d’assumir en Occitània las accions e revendicacions lingüisticas que ja son abitualas dins las autras minoritats. L’occitan se defend pas dins un impossible bilingüisme francés-occitan. L’occitan se defend contra lo francés, en prenent la plaça dau francés. Sus los panèus per exemple...
Daus militants que defendon las nacions e lengas oprimidas an levat daus panèus de senhalizacion escrichs en francés a l’entrada de la vila de Tula. Son daus activistas bretons, bascos, alsacians e savoians qu’o an fach emb l’ajuda de militants de la causa occitana. Aitau vòlon protestar contra la fusion sauvatja de las regions administrativas dins l’estat francés. An visat Tula perque es lo fèu electorau dau president Hollande.
Aquò se passèt dins la nuech dau 15 au 16 de junh e l’informacion circulèt pauc pr’amor de quauques rasons que podèm devinar:
— Aquò marca mau per Hollande.
— I a una censura volontària o ben un desinterès inconscient daus grands mèdias francés per daus eveniments que jutjan tròp provinciaus e pas pro parisencs o pas pro comprensibles per París.
— I a una alienacion daus mèdias d’Occitània que ne parlan solament a l’eschala locala (per exemple dins lo jornau la Montagne).
— I a una manca de ressorsas materialas e umanas dau movement occitanista per sègre e difusar totas las informacions. Los mèdias occitans conscients, coma Jornalet, o fan tot per sègre l’actualitat dau país emb daus mejans eroïcs. Malaürosament de las informacions importantas se tractan tard o se pèrdon.
— I a una censura volontària o ben un desinterès inconscient daus grands mèdias francés per daus eveniments que jutjan tròp provinciaus e pas pro parisencs o pas pro comprensibles per París.
— I a una alienacion daus mèdias d’Occitània que ne parlan solament a l’eschala locala (per exemple dins lo jornau la Montagne).
— I a una manca de ressorsas materialas e umanas dau movement occitanista per sègre e difusar totas las informacions. Los mèdias occitans conscients, coma Jornalet, o fan tot per sègre l’actualitat dau país emb daus mejans eroïcs. Malaürosament de las informacions importantas se tractan tard o se pèrdon.
Una accion simpatica
L’accion de Tula a un aspècte simpatic perque, de maniera non-violenta, denóncia lo mautractament escandalós que l’estat francés infligís aus pòbles minorizats en los esfaçant de mai en mai de la mapa administrativa.
Maitot aquò es positiu que quilhs activistas, que son pas occitans, ajan menat l’operacion emb la collaboracion e la complicitat logistica de militants occitanistas. Aitau an mostrat lor consciéncia d’agir en Occitània, sus la tèrras dau pòble occitan, e an demandat una mena de “permission” d’accion simbolica aus defensors de l’occitan. Aquò o chau senhalar, que chamja bravament daus metòdes inacceptables de l’FNLC de Corsega de l’ÈTA dau Bascoat que se creguèron autorizats, dins lo passat, de menar de las accions violentas en Occitània en afectant dirèctament la seguretat de la populacion occitana (de las bombas de l’FLNC feriguèron daus abitants innocents en Occitània, o chau jamai oblidar).
Una accion emb de las mancanças
Ça que la, podèm plànher que l’accion contra los panèus de Tula aja mancat doas revendicacions evidentas.
— Primiera mancança. Lo tracte que lo grop d’accion a laissat parla sustot dau mautractament administratiu impausat a Savòia, a Alsàcia, au Bascoat e a Bretanha e passa jos silenci lo mautractament evident que subisson las regions occitanas, que pasmens son nejadas dins la reforma territoriala. La responsabilitat es partejada, car los occitanistas son jamai estats capables de parlar d’una votz comuna per revendicar au minim la creacion d’una entitat administrativa autonòma dins los limits d’Occitània.
— Segonda mancança. Lo tracte utiliza una formula chocanta, irrespectuosa envèrs los tulauds, quand ditz quò quí: “De segur se tracta d’un acte simbolic. Francés Hollande vòu far desparéisser los nòstres país, laidonc fasèm desparéisser la soá vila en li levant lo seu nom (saique eu la poirà apelar Hollande City s’aquò li plai).” Los activistas, se pretendián mostrar dau respècte per la causa occitana, aurián degut aver un autre discors a prepaus de Tula. Devián pas pretendre que “levavan” lo nom de Tula mas, au contrari, que volián restaurar lo nom occitan de Tula: levar Tulle per restablir Tula. Devián demandar daus panèus d’entrada de Tula en occitan e, en generau, una politica seriosa de defensa de l’occitan. Ja i a daus panèus en occitan a certanas entradas de Tula, mas, lamentablament, son pichons e plaçats dejós los gròs panèus en francés: que son devenguts? E mai los activistas podián dire qu’Hollande traís Tula, Lemosin e Occitània perque abandona l’occitan, la lenga originària de son fèu.
L’accion de Tula es un simbòl contradictòri. Pòt impulsar dins lo futur, o espère ieu, de las accions pus audaciosas e pus visiblas per defendre l’occitan en Occitània. S’atacar a la senhalizacion en francés es un acte legitim e nautament simbolic, mas a condicion d’exigir en eschamge l’usatge normalizat de l’occitan dins la vida publica. L’accion de Tula l’an menada daus activistats non-occitans qu’an mancat de las revendicacions elementàrias de l’occitanisme. S’es passat aitau perque los occitanistas sèm pas capables de menar chas nosautres las accions e revendicacions evidentas que los autres movements etnolingüistics, ilhs, sabon assumir.— Segonda mancança. Lo tracte utiliza una formula chocanta, irrespectuosa envèrs los tulauds, quand ditz quò quí: “De segur se tracta d’un acte simbolic. Francés Hollande vòu far desparéisser los nòstres país, laidonc fasèm desparéisser la soá vila en li levant lo seu nom (saique eu la poirà apelar Hollande City s’aquò li plai).” Los activistas, se pretendián mostrar dau respècte per la causa occitana, aurián degut aver un autre discors a prepaus de Tula. Devián pas pretendre que “levavan” lo nom de Tula mas, au contrari, que volián restaurar lo nom occitan de Tula: levar Tulle per restablir Tula. Devián demandar daus panèus d’entrada de Tula en occitan e, en generau, una politica seriosa de defensa de l’occitan. Ja i a daus panèus en occitan a certanas entradas de Tula, mas, lamentablament, son pichons e plaçats dejós los gròs panèus en francés: que son devenguts? E mai los activistas podián dire qu’Hollande traís Tula, Lemosin e Occitània perque abandona l’occitan, la lenga originària de son fèu.
Aquò es una paradòxa de veire que daus activistats alsacians e savoians son venguts pus audaciós que los occitanistas. Fai vint ans aquò se seriá pas pogut imaginar. Aura daus alsacians e daus savoiards son tant ausards coma los bascos e los bretons e pus fièrs que los occitans. Sèi content per ilhs e los felicite per lor audàcia. Mas i a gran de rason que los occitanistas fajam mens d’accions qu’ilhs.
Ne chau pas conclure que los occitanistas serián fatalament nuls e incapables. Ne chau tirar una leiçon positiva. Aquò es urgent d’assumir en Occitània las accions e revendicacions lingüisticas que ja son abitualas dins las autras minoritats. L’occitan se defend pas dins un impossible bilingüisme francés-occitan. L’occitan se defend contra lo francés, en prenent la plaça dau francés. Sus los panèus per exemple...
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#24 Lo problèma, çò'm par, es la confusion entre çò lingüistic e çò politic, çò nacional e çò administratiu. Los valencians s'identifican pas amb l'entitat territoriala del Principat de Catalonha, per tant una part d'eles refusan d'identificar lo valencian amb lo catalan. Tanben fòrça occitans antioccitanistas e secessionistas lingüistics sègon lo meteis rasonament: nos identificam pas amb Occitània, per tant declaram que lo gascon, lo provençal o l'auvernhat son de lengas distintas de l'occitan.
#21 En fach, se podriá far un parallèl entre los alsacians que se dison pas alemands quitament se parlan alemand, e los valencians que se dison pas catalans quitament se parlan catalan, non ?
Tot aquò es plan bufèc.
Se voletzt, legissetz ço que ai comentat a Gerard Joan Barceló al tèxt de Tula.
Lo tèxt aicí de Domergue Sumien me paréis modél sus la question.
#20 Que òc, es verai, mai siam obligats de reconéisser que leis alsacians veson uei Alemanha coma un estat, non pas una nacion transestatala. Mai explicarai a meis enfants d'origina alsaciana la realitat de la cultura alemanda. :-)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari