Opinion
Après la lenga, l’accent?
La mòrt de Charles Pasqua a balhat l’ocasion a un grand mèdia de se trufar, un còp de mai, de “l’accent dau Miegjorn”. D’efiech, leLab d’Europe 1 aprofechèt la desaparicion de l’ancian ministre per prepausar sus la tela un “Tòp 7 dei politicians capables de remplaçar l’accent de Charles Pasqua”. Sigam clars, es pas question aicí de defendre l’accion passada ni la memòria d’un òme que son ideologia politica èra jacobina e pròcha de la drecha extrèma. Pasmens es pas una rason per se laissar insultar un còp de mai. Dins lo fons coma dins la forma, aquel article nos sembla de condamnar.
Bèu primier, lo mèdia francés precisa a sei legeires que Pasqua aviá l’accent “dau Sud, còrs per èstre mai precís”. Pasqua es efectivament còrs d’origina, mai es nascut a Grassa, en Provença. Mesclar leis accents còrs e provençau, es una valentiá que pòu complir solament una redaccion parisenca, tant la sonoritat dei dos parlars es diferenta. Un còp passada aquela remirabla introduccion, Europe 1 prepausa una compilacion d’òmes e fremas politicas de l’accent curiós. Dins sa lista, d’elegits biarnés, tolosans, marselhés… amb d’exemples vidèo e de comentaris ben causits. Aprenèm que Jean-Michel Baylet “ajusta fòrça consonantas a la fin dei mots” (“je trouveuh; la maing dans la maing” sic). Mai luenh dins lo classament, Patrick Menucci e Jean-Claude Gaudin, elei, “semblan sortits de la Glòria de mon Paire”. Francament, i a pas pron de causas de dire sus aquelei dos personatges de la vida politica marselhesa per se trufar de lònga de son accent? Aparentament, non. Basta pas d’aver enfrominat lei lengas dau territòri de la republica e umiliat de generacions de locutors. Fau tanben metre l’accent (es lo cas d’o dire) sus lei darrierei traças d’occitan dins nòstre biais de prononciar lo francés.
Es pas lo primier còp que lei mèdias se trufan de l’accent meridionau. Es pas lo darrier tanpauc. Aquelei que comprenon pas nòstra colèra nos acusan sovent de pas aver pron d’umor, de pas acceptar la galejada. Per nautres çò qu’es de mau acceptar, es lo fach que çò que fa ben rire quand s’agís de “francés dau sud”, pòu èstre considerat coma de racisme (e a just títol!) quand pertòca una autra comunautat. E, per exemple, leis mèdias francés ausarián faire una lista dei personalitats de l’accent maugrabin o de l’accent african? Ont es lo limit entre trufandier e racista? Que son lei critèris dei redaccions de la capitala? Quand de temps encara faudrà suportar la bestiesa e l’ignorància deis elèits dau Nòrd? Siam en 2015 e lei parisencs son encara persuadits de parlar sensa accent. Fau pas èstre lingüista per saber que dau moment que parlam, avèm forçadament un accent. Es verai que per comprene aquò, faudriá considerar lo fach que sa cultura, son biais de parlar, de pensar, d’escambiar… es pas forçadament la nòrma unica de referéncia. Sabon pas que parlam una autra lenga que l’oficiala, comprenon pas que parlam un francés diferent. Tan pieg per elei, nautres contunham nòstre camin e nòstra lucha còntra l’uniformizacion.
Bèu primier, lo mèdia francés precisa a sei legeires que Pasqua aviá l’accent “dau Sud, còrs per èstre mai precís”. Pasqua es efectivament còrs d’origina, mai es nascut a Grassa, en Provença. Mesclar leis accents còrs e provençau, es una valentiá que pòu complir solament una redaccion parisenca, tant la sonoritat dei dos parlars es diferenta. Un còp passada aquela remirabla introduccion, Europe 1 prepausa una compilacion d’òmes e fremas politicas de l’accent curiós. Dins sa lista, d’elegits biarnés, tolosans, marselhés… amb d’exemples vidèo e de comentaris ben causits. Aprenèm que Jean-Michel Baylet “ajusta fòrça consonantas a la fin dei mots” (“je trouveuh; la maing dans la maing” sic). Mai luenh dins lo classament, Patrick Menucci e Jean-Claude Gaudin, elei, “semblan sortits de la Glòria de mon Paire”. Francament, i a pas pron de causas de dire sus aquelei dos personatges de la vida politica marselhesa per se trufar de lònga de son accent? Aparentament, non. Basta pas d’aver enfrominat lei lengas dau territòri de la republica e umiliat de generacions de locutors. Fau tanben metre l’accent (es lo cas d’o dire) sus lei darrierei traças d’occitan dins nòstre biais de prononciar lo francés.
Es pas lo primier còp que lei mèdias se trufan de l’accent meridionau. Es pas lo darrier tanpauc. Aquelei que comprenon pas nòstra colèra nos acusan sovent de pas aver pron d’umor, de pas acceptar la galejada. Per nautres çò qu’es de mau acceptar, es lo fach que çò que fa ben rire quand s’agís de “francés dau sud”, pòu èstre considerat coma de racisme (e a just títol!) quand pertòca una autra comunautat. E, per exemple, leis mèdias francés ausarián faire una lista dei personalitats de l’accent maugrabin o de l’accent african? Ont es lo limit entre trufandier e racista? Que son lei critèris dei redaccions de la capitala? Quand de temps encara faudrà suportar la bestiesa e l’ignorància deis elèits dau Nòrd? Siam en 2015 e lei parisencs son encara persuadits de parlar sensa accent. Fau pas èstre lingüista per saber que dau moment que parlam, avèm forçadament un accent. Es verai que per comprene aquò, faudriá considerar lo fach que sa cultura, son biais de parlar, de pensar, d’escambiar… es pas forçadament la nòrma unica de referéncia. Sabon pas que parlam una autra lenga que l’oficiala, comprenon pas que parlam un francés diferent. Tan pieg per elei, nautres contunham nòstre camin e nòstra lucha còntra l’uniformizacion.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Tè! veni tot escàs d'ausir a la radiò ''la langue d'oc c'est le français du sud'' Cresi que 'quò's un medievista que parla... :(
Tant que sarà ensenhada a l'escòla una Istòria de França d'a rebors ;
tant que i aurà de professors de collègi e de licèu que saràn d'acòrdi per l'ensenhar d'aquel biais ;
tant qu'aqueles ensenhaires (franchimands o non) corregiràn per deca lo jove que legís e parla francés emb de l'accent occitan (e òi !) ;
tant que laissarem s'enracinar dinc l'enconscient collectiu lo mite de la França eternala ;
tant que de travalhadors se sentiràn moquets d'aveire l'accent davant lur practica o lur pelòt ;
tant que d'òmes politics cercaràn de gimblar lur accent per s'enissar dinc lur percors ;
tant que d'occitans parlant francés jogaràn lo rònle panholesc qu'espèron d'eles los autres ;
tant que conçauprem pas que umor vòu pas dire forçadament trufariá mai mespretz ;
tant que los marcaires identitaris d'un individú (fisic, originas, lengatge, religion, cultura) saràn considerats coma podent èstre trufats ;
tant que comprendrem pas que devèm aparar aquestes marcaires, e que l'umor verai es un umor qu'escarraunha mai denóncia los comportaments de l'uman, la desmesura de son ègo ;
e tant que decidirem pas de la destinada de nòstre país a la fin, que perpausarem pas un projèct de societat,
demorarem un pòple de colonisats badalhonats mès consents, americanizats mès contents, coma la tropelada que li sufison lo beure, lo manjar e lo dormir.
Siái d'acòrdi d'a fons emb de ce que ditz lo Sénher Casanòva : los esemples màncon pas, que non ! Fasiá bèl briu qu'esperave que s'esprimiguèsse un jorn aquesta mena de vejaire. Ce qu'es ensulta e mespretz per los uns, non pòt que o èstre per los autres, non ?...
Ajustarai que, malerosament, nòstra societat es anestesiada, endividualista e materialista. Li desfauta crudelament un eime collectiu, un ligam fons que fariá sa fòrça e li menariá lo respièch dals autres, dals que tènon lo poder politic e renfortisson au còp lo poder mediatic que se'n sèrvon.
Sai pas se sèm un pòple que se renega enconscientament, se sèm un cas patologic, encara mai despuèi la vergonha de nòstres grands e rèire-grands...
Sai pas se sèm molegàs, enchalhents e foirós o malauts e gingolarèls, o ben desculturats e nècis...
Mès... fai dètz ans, vint ans, trenta ans e mai que se planhissèm d'aicí, d'ailà, e que plaçam d'alandaires per capitanis dau batèu, en botar un papieron chasca cinc ans dinc la boitassa de las messòrgas.
Per acabar, totes oblidessiatz pas ce qu'es un president d'associacion : es lo que representa l'associacion, la votz de l'associacion, e que la consulta a chasca acampada dau Burèu e dau Conselh Administratiu. Dingús admetriá pas que lo president, perçò qu'es estat elegit, prenguèsse solet las decisions.
Adonc, es lo REPRESENTANT (représentant) de l'associacion, de sos sòcis (legissètz d'estatuts).
Ara, me saupretz dire coma disèm los òmes politics de l'Estat : los BAILEJAIRES (les dirigeants) de nòstre país.
Crese qu'ai tot dich aquí ! Saique se fai temps de repassar la democracia, per fin que la comunautat ciutadana tota pense sa quita destinada e se prengue son espandi de paraula.
Taus coma los que conquistèron a passat temps las libertats comunalas. Aquí benlèu, se poirem mai sarem considerats coma un pòple que se laissa pas escriure son Istòria e anecdotizar !
S'arrestarem de bòn de servir los enterés de l'Estat, coma o faguèron nòstres rèires despuèi la creacion de l'escòla publica enjusca la fin de l'èra endustriala, en passar per la guèrra de catòrze.
Bòn astre a nautres, occitans ! Que la sola causa que meissonarem, es ce qu'aurem semenat : ni mai, ni mens que las consequéncias de las causidas qu'aurem fachas...
Segon ieu, l'accent occitan del francés es un caractèr nòstre, mas en cap de cas deu èsser un caractèr de determinacion de l'occitanitat. Es la lenga nòstra que deu prene aquesta plaça. L'accent occitan en francés deu pas èsser lo combat de l'occitanisme.
Tanben parlar de l'accent "du sud", "marseillais", "provençal" o "méridional" reven a se trencar de la partida nòrd d'Occitània ont sovent l'accent natural en francés de las gents es pas identificable facilament.
Tanben cal dire que tot un fum d'occitans parlan un francés sens accent occitan e un occitan sens accent francés.
E mai sovent parlarem occitan, e mai servarem l'accent. Doncas... "Cau ten la lenga ten l'accent que dei cadenas...
Òc e un dvd important: "Le complexe du santon" ne'n parla fòrça fòrça d'aqueu racisme anti occitan...
Senon un article "France, français, accent et orthographe" de Revest L trobable sus internet.
E veguèri passar sus un blòg una tièra tota de citacions de celebritats francesi (escrivans, pensaires, jornalistas) emb pron de "clichés" chauvinistas anti occitans... dedins LF Célina, etc..
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari