En Vilamòs (Val d’Aran), i a  un des milhors guardadèrs dera Val d’a on se pòt gaudir d’ua beròia vista der Aneto e d’ua bona part, enquia sèt, des pòbles d’Aran: Aubèrt, Arròs, Betlan, Es Bòrdes, Montcorbau, Vila e Vilamòs.
 
Li’n didem eth Pujolàs de Santa Barbara pr’amor que ath cap deth malh escornacrabes i a ua petita capèla (veir fòto) damb un imatge de Santa Barbara ara que pendent es tempèstes se li demanaue ajuda damb un “Santa Bárbara bendita...” entà aluenhar es relampits, es tronades e era pèira.
 
Ath delà d’ua magnifica vista, eth lòc gaudís d’ues condicions acostiques excepcionaus. S’eth vent bohe de baish se pòt escotar era bronidèra deth trafic que  cor pera carretèra que trauèsse era Val, tostemp pressat  e que melodiege a duo en tot hèr-li era dusau votz ara Garona, jamès pressada e ath son planh etèrn.
 
En es nets deth mes d’agost i arriben es nòtes des cançons des orquestres qu’amplissen de musica es hèstes majors des pòbles dera Val e mès enlà, eth tapatge des huecs d’artifici dera Batalha des Flors de Banhères de Luishon.
 
S’eth vent no se mò e barres es uelhs poderies arribar a escotar era volada d’ua parpalhòla.
 
Mès encara, se eth vent no se botge se pòt sénter eth resson[1] d’òm madeish.
 
Se cridam “Polit” eth resson de Santa Barbara, coma toti es ressons deth mon arrespon “Polit!!!!!!!”, mès pas un solet còp, se non diuèrsi còps, enquia sèt, tanti coma pobles i a en Terçon de Lairissa.
 
Se li cridam “Hastiós”, arrespon “Hastiós!!!!!!!”, mès pas un solet còp, se non diuèrsi còps, enquia sèt.
 
En Formacion de Relacions Umanes mos servim dera avienta ”teoria deth resson” (TdE: Teoría del Eco) coma analogia entà explicar, que nosati madeishi èm es principaus responsables deth nòste itinerari vitau, de com mos va era vida.
 
Era vida, coma eth resson de Santa Barbara mos retorne çò que nosati li dam: alegria, simpatia, mau umor, tristesa, es nòstes actituds…. mès pas un solet còp se non tot açò multiplicat diuèrsi còps, enquia sèt.
 
Era persona umana ei un èster sociau que conviu en un entorn damb familha, amics, vesins, enemics e que cada dia peth solet hèt de gésser de casa interaccione damb diuèrses persones, aumens damb sèt.
 
Peth simple efècte fisic deth resson, cada dia es sòns mots, es sòns “bon dia”, eth sòn sorire, era sua amabilitat, era sua mala cara, eth sòn foreno caractèr, era sua indiferéncia, es sons desaires... tusten contra aqueres aumens sèt persones que per efècte de sintonia, coma tamb eth diapason musicau, arresponen en tot meter-se ena madeisha ona e ena madeisha tonalitat e en tot retornar ar emissor çò de  madeish qu’a generat, mès clar aumens multiplicat per sèt coma en Santa Barbara.
 
Tot açò per supausat arribe damb mecanismes psicologics automatics que se desacadien de forma inconscienta,  atau coma es sèt nòtes dera escala en piano reaccionen ara estimulacion deth diapason de forma inconscienta per efècte de quauqua lei universau.
 
Alavetz, tamb aguest plantejament, arrecebem dera vida çò que li dam, mès coma era natura ei fòrça generosa multiplicat diuèrsi còps, enquia sèt.
 
Auem era abitud de encaborniar-mos e de planher-mos dera nòsta vida. Panteisham, “praubes de nosati”  e culpam deth nòste devier e des nosti malurs, ath mond, ath temps, ara familha, as vesins, as amics, as enemics, as politics, a França, a Espanha, ath Govèrn, ar Ajuntament, ath Conselh, ar ors, ath lop, ara mair que les a parit a toti, a Nòste Sénher bendit, eca… a toti mens a nosati madeishi, sense arreconéisher qu’aguest mond, familha, amics, eca… lo bastim nosati damb çò qu’emetem dia a dia, es sèt dies dera setmana, en nòste devier.
 
Se contunham tumant testudi coma eth taure contra era vida, qué vòs?
 
Çò que podem demorar ei que mos escornen d’ua acalhauada.
 
S’estimam arreceberam amor sèt còps, s’èm solidaris, arreceberam solidaritat sèt còps, s’arridolam arreceberam sorires sèt còps, se ajudam mos ajudaran set cops, se hèm ua amorassa mos en haran sèt, se perdonam seram perdonadi sèt còps.
 
Guarda coma ena jòia literària arrevirada ar aranés per Mosén Amiell qu’ei eth Nau Testament ena sua pagina 40 que recomane perdonar “-Non te digui sèt viatges, se non setanta viatges sèt- (Matieu 18:22)”.
 
Qu’era vida no ei coma ei, se no coma te la prenes.
 
En restilhèr dera vida ei trapam çò qu’auem semiat, humejat, sauclat, catat, dalhat, redalhat,  virat, revirat, repleterat, modelhuat, garberat, escariat, carrejat entath palhèr e caucat era èrba. Mès, òc, sèt viatges mès.
 
Donques, encara que sigue per pur egoïsme, arridola, sigues gaimant, estima, collabòra, participa, sigues plasentèr, quilha, cauca (en aguest ordre), dèisha de remastegar e planher-te, non sigues grec, no repotegues e perdona aumens setanta còps sèt.
 
E se maugrat toti es tòns esfòrci penses que tot eth mond contunhen estant contra tu, “no te’n hèsques”, no passes pena, pejor entath mond, que tu auràs hèt era part que te pertòque e alavetz te poderàs cochar a dormir ben tranquil e sense cap malajadilha. Era tua vida serà çò que tu volgues. Auràs çò que volgues arténher.
 
Eth pròplèu còp quan visitaràs Vilamòs e eth sòn extraordinari auviatge, no te  desbrembes de pujar enquiath cap deth malh de Santa Barbara.
 
Un còp sigues naut, plaça-te escarramicat deuant dera capèla en tot guardar cap a Uishèra e crida-li plan fòrt ath resson eth tòn desir.
 
T’arresponerà aumens sèt còps.
 
Que jamès s’a entenut a díder que no ac age hèt.
 
A lèu polidi!!!!!!!
 
 
 

---

Aguest article ei dedicat ara prauba Anita que mos a deishat massa lèu. Era, que repartie alegror e felicitat cada dia aumens setanta còps sèt.