Opinion
Lo mite dei locutors “naturaus” e la mohicanizacion de l’occitan
Demieg lei grandei mitologias que percorron lo moviment occitanista, n’es una qu’un manca pas de veire tre qu’una charradissa arriba a son ponch de reductio ab linguisticam , es aquela dei famós “locutors naturaus”.
Aquelei locutors serián la mesolha substantifica de la lenga occitana. Aurián d’èstre escotats, aparats, collectats e s’opausan, evidentament, ai “locutors artificiaus” qu’aurián aprés l’occitan mai tardivament e, horrosco referrens, per ideologia.
Lo retrach tipe dau locutor naturau es aqueu d’una persona vièlha venguda d’un mitan rurau, que parla un occitan au lexic un pauc desgalhat mai sintaxicament perfiech, que lo saup evidentament pas escriure, encara mens legir e, subretot, qu’a ges de consciéncia de parlar una lenga particulara, puei que l’anomena en generau “patois”. Aqueu darrier ponch es important, puei que li es pas tant demandat d’aguer l’occitan coma lenga mairala mai subretot, l’es demandat d’èstre analfabèt dins aquesta lenga per posquer obténer la labellizacion “locutor naturau”.
Evidentament aqueu locutor naturau a ges de simpatia ò d’interés per lo moviment occitanista, generalament una indiferéncia completa e observa lei moninariás dei locutors artificiaus, quora li arriba de ne’n crotzar, coma tant de causas vanas per aprene una lenga qu’existís pas e que degun parla pus.
Aquelei locutors naturaus son una quimèra, inventada per d’esperits chacrins per descredibilizar tot assaig per renaussar la pratica de la lenga occitana (moviment pasmens sortit de “locutors naturaus” au sègle 19). Son d’invencions sortidas d’intellectuaus en realitats perfiechament concientizats e perfiechament capables d’escriure, parlar e legir l’occitan, que trabalhan per diversei rasons, soventei fes purament personalas, a destrusir çò que leis autres assajan de bastir amb la soleta ambicion de s’atrobar lo darrier dei mohicans occitan.
Aqueu procès de “mohicanizacion” de l’occitan es pas nòu. Ja au sègle 19 trobaviam de gents que se trufavan de la lenga artificiala dei felibres que lo pichòt pòble provençau compreniá pas (Aqueu bòn Victor Gelu profetizava sa desparacion totala per la segonda mitat de son sègle. Escriveire de tria, mai marrit devinhaire, lo Victor...). E pasmens, encuei, son de gents que van anar querre sei referéncias encò de Mistral, au revèrs de sa pensada, per mitificar aquestei locutors naturaus qu’aurián una lenga blosa e pura, desliura de la pollucion d’intellectuaus occitanistas que sospichan de milei marrideis intencions.
Preni soventei fes l’exemple dei francés dau nòrd per mostrar l’absurditat d’aqueu concèpte. An popat lo francés sènsa l’interferéncia d’un accent eissut d’una lenga territoriala ò estrangiera. Fan de dècas de francés soventei fes absurda per nautres, (“y’en a qui croivent”, “fais-le pas”, “il faut que je viens”, “c’est comme même beau”). E per la rason qu’an popat lo francés dins una region qu’es la lenga locala faudriá considerar que son parlar es lo solet biais corrècte de s’exprimir en francés e que parlan melhor qu’un professor d’universitat anglés qu’ensenha la literatura francesa contemporanèla a Harvard?
Ges d’autra lenga a çò que sachi, dispausa d’aquesta categoria de locutors. Siegue siás locutor d’una lenga, siegue lo siás pas, amb un nivèu de pratica e de mestresa que diferisson entre lei personas per milantei rasons, generalament socialas e culturalas, despuei aqueu que parleja un pauc d’occitan per de qué l’aprenguèt a la caça ò au comptador, aqueu qu’aprenguèt l’occitan au sieu dins sa familha, aqueu que l’aprenguèt a l’escòla, aqueu que l’aprenguèt dins de cors dau sera, fins au professor d’universitat que parla una lenga sofisticada... L’un es pas mai naturau que l’autre. Emplega just un registre de parlar diferent. E ren empacha pas l’un de comunicar e d’escambiar amb l’autre, evidentament, a levat soventei fes de baranhas enaussadas d’un biais completament, per lo còp, artificiau.
L’occitan a per malastre de pas èstre despuei tròp de temps legitim dins son pròpri espaci istoric. Aquesta situacion e la diglossia entretenguda despuei manteis annadas apauriguèt la lenga e sa situacion sociala. Aquelei que faguèron l’esfòrç de tornar aprene la lenga occitana son tant naturaus coma aquelei que la tenon de familha, ò dau vilatje! Son tant importants coma l’autre, se practican la lenga sènsa portar du jutjaments sus son vesin que l’aprenguèt diferentament.
E, per acabar, que fem amb lei pichons qu’aprenguèron l’occitan amb de parents que l’aprenguèron per militantisme? Son venguts de “locutors naturaus” ò son condemnats ad vitam aeternam de portar lo sagèu de l’infamia dei “locutors artificaus”?
PS: Vos podètz anar espaçar en picant “locuteur naturel” ò son equivalent dins d’autrei lengas sus googles. Veirètz que lei resultas que sòrton son significativas de l’inexisténcia d’aqueu concèpte.
Aquelei locutors serián la mesolha substantifica de la lenga occitana. Aurián d’èstre escotats, aparats, collectats e s’opausan, evidentament, ai “locutors artificiaus” qu’aurián aprés l’occitan mai tardivament e, horrosco referrens, per ideologia.
Lo retrach tipe dau locutor naturau es aqueu d’una persona vièlha venguda d’un mitan rurau, que parla un occitan au lexic un pauc desgalhat mai sintaxicament perfiech, que lo saup evidentament pas escriure, encara mens legir e, subretot, qu’a ges de consciéncia de parlar una lenga particulara, puei que l’anomena en generau “patois”. Aqueu darrier ponch es important, puei que li es pas tant demandat d’aguer l’occitan coma lenga mairala mai subretot, l’es demandat d’èstre analfabèt dins aquesta lenga per posquer obténer la labellizacion “locutor naturau”.
Evidentament aqueu locutor naturau a ges de simpatia ò d’interés per lo moviment occitanista, generalament una indiferéncia completa e observa lei moninariás dei locutors artificiaus, quora li arriba de ne’n crotzar, coma tant de causas vanas per aprene una lenga qu’existís pas e que degun parla pus.
Aquelei locutors naturaus son una quimèra, inventada per d’esperits chacrins per descredibilizar tot assaig per renaussar la pratica de la lenga occitana (moviment pasmens sortit de “locutors naturaus” au sègle 19). Son d’invencions sortidas d’intellectuaus en realitats perfiechament concientizats e perfiechament capables d’escriure, parlar e legir l’occitan, que trabalhan per diversei rasons, soventei fes purament personalas, a destrusir çò que leis autres assajan de bastir amb la soleta ambicion de s’atrobar lo darrier dei mohicans occitan.
Aqueu procès de “mohicanizacion” de l’occitan es pas nòu. Ja au sègle 19 trobaviam de gents que se trufavan de la lenga artificiala dei felibres que lo pichòt pòble provençau compreniá pas (Aqueu bòn Victor Gelu profetizava sa desparacion totala per la segonda mitat de son sègle. Escriveire de tria, mai marrit devinhaire, lo Victor...). E pasmens, encuei, son de gents que van anar querre sei referéncias encò de Mistral, au revèrs de sa pensada, per mitificar aquestei locutors naturaus qu’aurián una lenga blosa e pura, desliura de la pollucion d’intellectuaus occitanistas que sospichan de milei marrideis intencions.
Preni soventei fes l’exemple dei francés dau nòrd per mostrar l’absurditat d’aqueu concèpte. An popat lo francés sènsa l’interferéncia d’un accent eissut d’una lenga territoriala ò estrangiera. Fan de dècas de francés soventei fes absurda per nautres, (“y’en a qui croivent”, “fais-le pas”, “il faut que je viens”, “c’est comme même beau”). E per la rason qu’an popat lo francés dins una region qu’es la lenga locala faudriá considerar que son parlar es lo solet biais corrècte de s’exprimir en francés e que parlan melhor qu’un professor d’universitat anglés qu’ensenha la literatura francesa contemporanèla a Harvard?
Ges d’autra lenga a çò que sachi, dispausa d’aquesta categoria de locutors. Siegue siás locutor d’una lenga, siegue lo siás pas, amb un nivèu de pratica e de mestresa que diferisson entre lei personas per milantei rasons, generalament socialas e culturalas, despuei aqueu que parleja un pauc d’occitan per de qué l’aprenguèt a la caça ò au comptador, aqueu qu’aprenguèt l’occitan au sieu dins sa familha, aqueu que l’aprenguèt a l’escòla, aqueu que l’aprenguèt dins de cors dau sera, fins au professor d’universitat que parla una lenga sofisticada... L’un es pas mai naturau que l’autre. Emplega just un registre de parlar diferent. E ren empacha pas l’un de comunicar e d’escambiar amb l’autre, evidentament, a levat soventei fes de baranhas enaussadas d’un biais completament, per lo còp, artificiau.
L’occitan a per malastre de pas èstre despuei tròp de temps legitim dins son pròpri espaci istoric. Aquesta situacion e la diglossia entretenguda despuei manteis annadas apauriguèt la lenga e sa situacion sociala. Aquelei que faguèron l’esfòrç de tornar aprene la lenga occitana son tant naturaus coma aquelei que la tenon de familha, ò dau vilatje! Son tant importants coma l’autre, se practican la lenga sènsa portar du jutjaments sus son vesin que l’aprenguèt diferentament.
E, per acabar, que fem amb lei pichons qu’aprenguèron l’occitan amb de parents que l’aprenguèron per militantisme? Son venguts de “locutors naturaus” ò son condemnats ad vitam aeternam de portar lo sagèu de l’infamia dei “locutors artificaus”?
PS: Vos podètz anar espaçar en picant “locuteur naturel” ò son equivalent dins d’autrei lengas sus googles. Veirètz que lei resultas que sòrton son significativas de l’inexisténcia d’aqueu concèpte.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Aquesta discussion - 'més inútil que un goll', que disià ma grand alemanda en catalan- non é cap d'especialitat occitana. Se trapava fa sonque paucas annadas dementre los sionistas e se manifesta vivissima dementre los parlant d'aragonés actuals. Nihil novum sub solem nec non 'més inútil que un goll'.
Un article flame del Matieu... que me far pensar a una reflexion qu'agèri ongan en tot seguir una formacion longa d'occitan.
Personalament, tant coma lo Felipe Martel, la lenga qu'emplegui amb los vièlhs que me faguèron cargar la lenga dins lo viltage d'Arièja que n'en sortiguèri, es pas la meteissa qu'emplegui en dacòm mai (la tòca primièra d'una lenga essent la comunicacion, daissi al vilatge d'unas expressions e d'unas formas que considèri coma "plan localisadas" )
La lenga que parli en defòra (e que me fosguèt reprochada a mantuns còps per de que es pas "fixada sus un dialècte (per ieu lo lengadocian) mas que manleva d'expressions dins un fum de dialecte (pas de biais "arrestat" mas segon çò que me ven)"
Cò risolièr dins aquela "eschizofrenia linguistica" es que sus aquelas doas lengas, semblaria aisit de se diser que "la primièra lenga" (la del vilatge) es naturala e que la seconda (la mesclada) es artificiala....
Caquelà, la mia lenga mesclada, la carguèri sense prener corses, en tot me passejant dins Occitania tota, a parlar, entrevistar lo monde, cantar, escambiar, sense passar per un professor mas per una transmission de locutor a locutor (çò que me sembla dison una "transmission naturala".
D'un autre costat, la lenga del parçan miu, quitament se parlavi patés amb los vièlhs del temps de las braguètas, l'ai desbrembada, e las especificitat d'en çò mieu (lo "le" en plaça del "lo", los preterits a la 3èna persona del singular en "èc" en plaça d'en "èt"....) las carguèri en formacion (e regraci lo meu formator de tota aquèla sapiença que me passèc) dins una sala de classa amb d'autres escolans, de prener nòtas, d'escotar e de repapiar... doncas d'un biais que seria mai "artificial" que non pas natural.
Ac confessi, la responsa qu'ai trobada a d'aquèla dualitat mentre la lenga dicha "artificiala" qu'aprenguèri per transmission naturala e la lenga dicha "naturala" que carguèri en formacion..... es de continuar de parlar coma aquò me ven... en tot me diguent que lo monde amb los quals parli, m'entendon (coma me respondon) e qu'era ja pron per usar e faire virar la lenga.....
Me sembla estranha l'oposicion entre locutors «naturals» e locutors «artificials».
Fa dos ans ausiguèri una discutida entre la conhada nascuda en 1933 e lo meuna felena vièlha de 10 , calandroneta de son estat. La conhada es retirada de l'ensenhament coma son espós . Una persona brava , mas que plasenta(va) pas ambe las conjugasons francesas . En 1950 los regents dins las escòlas ensenhavan l'emperi francés sus las mapas grandassas de l'AOF l'AEF l'Indochina ficadas a las parets. Ont son passadas las mapas de l'imaginari «franco-francés»? Sovenir , remembre, recòrd, repapiatge !!!!
Bon mas es pas lo subjècte...
Sabi pas çò que pensan totes , vertadièrament, al plond, d' envejar los dròlles dins una calandreta, que per mantunes occitans , es benlèu «simpatic» levat que i a pro d'enganas dins la vida d'un escolan mejan , sens ne'n cercar mai, ambe lo «patés» .
Dins tota familha , i a totas las tendéncias politicas , mas las tendéncias majoritàrias e enemigas, es a dire la de Debre e la de Blum, tenon de punts comuns , lo primièr estant que França demòra lo fara de la democracia que lo monde esbleugit nos enveja .
L'autre punt comun estant qu' aiman pas lo mot occitan , l'idèa occitana, e dison que l'occitan existís pas , que s'agís en fach de «patés» , dison encara que los quites locutors se parlan pas gaire d'un vilatge a l'autre, pròche de 15 km , fin finala gausar se pensar que poiriá existir una lenga , dins lo «sud» , aquò's un crimi , una escòrna a l'idèa mitica (mistica)de la França que s' aprenguèt a l'escòla de la republica , de Joana d'Arc a Jules Ferry en passant per Sant Lois jos son garric .
Un locutor «natural» ( una mena escassa) , te dirà qu'un de Sant Giniès pòt pas parlar ambe un de Severac lo Castèl , o de Sant Laurent , qu'un d'Espalion se compren pas gaire ambe un de l'Aubrac , qu'es pas «ça mème»...
L' autre punt comun es que detestan encara mai los que parlan mal lo «patés» . ??????????
E ben la conhada parlèt un brava moment ambe la calandrona e ne'n demorèt estabosida de comprendre la lenga de Murèth, alara que li parlava lo «patés» de Vilafranca.
Al fraire que voliá jutjar de la lenga de la felena e que ditz un mot sus dos d'occitan , quand parla «naturalament» son francés de Milhau , la felena li diguèt fin finala , que parlava pas occitan mas francitan... Punt. KO per arrèst de l'arbitre .
La felena e l'occitan avian capitat l'examèn de passatge .
Cresi que los aparaires del locutor «natural» amenaçat patisson subretot ambe lo contengut politic implicit de l'idèa de lenga occitana.
A ieu m'estimi mai de dire LENGA D'ÒC .
E la region futura que va de Tolosa al Clapas se deuriá sonar : Pais d'Òc
#34 Joan-Francés, crese pas, diatopia pusleu que non pas diglossia. Aqui tanben, disem bana o còrna segon los endrechs e los locutors saben be bien que n'i a que disen "còrna" e d'autres "bana", e daus uns empluian l'un o l'autre sens problema, e parier per la bèstia : banard o cornard (lucane cerf-volant en francés). Ente disen "bana" per las banas d'una vacha, disen totparier "còrnas" per lo fr. "bois" d'un cerv.
#31 Tota lenga escriuta ei artificiau. Tota lenga ensenhada ei artificiau. L'occitan ei naturau pr'amor i a mond que lo parlan naturaument. L'occitan larg, estrech, "la langue béarnaise et gasconne", lou prouvençau mistralenc, son lengas artificiaus. L'occitan naturau, lo parla lo pair, e me brembi un dialòg
El: "malfisa-te qu'aquela vaca te va trucar! as vist sas còrnas!" (natural, albigés oriental)
Ieu: "còrnas, vòls díser banas?" (aquesit)
El: "còrnas, banas, es la mèma causa"
La diglossia...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari