Après Love and Mercy sus la vida de Brian Wilson, lo compausitor deus Beach Boys, l’annada 2015 nos pòrta una aute film biografic sus una personalitat de la musica populara, la cantaira britanica desapareishuda fòrça tròp de d’ora, Amy Winehouse.
 
Intitolat tot simplament Amy mes a còps aperat “La gojata darrèr lo nom”, aqueste film es un documentari realizat per Asif Kapadia, cineasta britanic de soca indiana.
 
Una de las originalitats d’aqueste document es que, coma s’agís fin finala d’actualitat recenta, los archius utilizats son tanben vidèos rodejadas sus telefonets per personas fòrça pròchas deu personatge principau. Atau podèm tocar a l’intimitat d’Amy Winehouse capvath moments panats a seradas d’aniversaris, hèstas o simplas sortidas entre amigas on la personalitat pauc comuna de la cantaira s’impausa d’un biais esmiraglant.
 
De qu’aprenèm per aqueste film?
 
Purmèr qu’Amy Winehouse èra una gojata farcida de talent, una artista vertadèra que jogava pas un ròtle o que cercava pas d’agradar au mès gran nombre, mes una fòrça natra de la sensibilitat exacerbada, dotada d’una votz unenca. Èm plan luenh de produits deu show biz coma, a l’epòca, las Spice Girls, de las qualas lo nom torna mès d’un còp dens los dialògues coma sinonime de çò que cau pas hèr en mestior de musica.
 
Dusau, l’impression que balha lo documentari es qu’èra entornejada de monde de totis, mes dus personatges semblan aver causat domaus irreversibles dens sa vida:
 
Son pair, Mitch, absent tota son enfança, mes que torna au moment quan la celebritat (e los dinèrs) es presenta, prèst de véner entrevistas e biografias, quan seré de rejúnher sa hilha en repaus sus una iscla de las Antilhas dambe una còla de television, puèi que minimizèc son malaise pregond aus uelhs deus mèdias.
 
Son marit, Blake Fielder, una mena de dandy meslèu destroy, deu quau serà fòlament amorosa e que, a çò que sembla, l’a entrainada dens la presa de drògas duras e l’a hèit patir de decepcion sentimentala.
 
La fin, la coneishèm, Amy Winehouse estoc trobada mòrta a casa lo 23 de julhet de 2011 d’un emposoament a l’alcòl.
 
Mes çò qu’esmau l’espectator, es que la camera costeja l’artista au ras, de las purmèras cançonetas cantussejadas entre amigas, de las debutas meslèu jazzejantas dambe un jòc de guitarra sòbri, de l’arribada de la glòria dambe l’àlbum Back to Black que sembla la pertocar pas, en passar per moments de grana mediatizacion (victòria aus  Grammy Awards en 2008 coma “mílhora artista navèra, àlbum pop vocau de l’annada, cançon de l’annada ende Rehab, disc de l’annada, e mílhor espectacle femenin vocau pop”) dinc a la caduda finala e la caça peus jornalistas dens las carrèras de Londres.
 
Los tèxtes sense lilòis de las cançons, que Kapadia a avut la bona idèa d’incrustar a còps a l’imatge  e qu’èran totis signat per l’Amy, testimònian d’un hami vertadèr d’escríver coma qui aleda, paraulas que’vs shisclan a la cara coma los crits de malícia o los mots d’amor d’una gojata ipersensibla que trauquèc lo cèu coma una estela hueitiva ende rejúnher lo grop mitic deus “27”, los que son mòrts a 27 ans, los Jim Morrison, Jimmy Hendrix, Janis Joplin, Brian Jones e Kurt Cobain.
 
“Quan te’n ès anada, nosautes èm tornats au negre …”