Als unes o als autres, nos arriba sovent, Dieu mercés, de far dins Jornalet.com o endacòm mai, de proposicions per far avançar la consciéncia nacionala del pòble occitan. Marronam de longa de véser que las causas avançan pas pro lèu. Constatam, sens fin ni pausa, que manca aquò dins aquel domèni e quicòm mai dins tal autre. Suggerissem condreitament de tapar lo trauc en inventant quicòm de nòu. E mai se l’autocritica es indispensabla, repotegam mai sovent que necessari que çò que fasem es pas perfach. Aquestas proposicions, marronadas, constats, suggestions e repotegadas son sanitosas. I pòt pas aver d’accions sens reflexions prealablas. Son sanitosas, a condicion de càser pas ni dins la critica negativa, nimai dins l’autoflagelament permanent. L’occitanisme a plan rason de s’arrestar de pedalar de quand en quand per, non pas s’agachar molinar, mas agachar lo camin percorregut e cossí la corsa, fins alara, se debanèt.
 
Òc-ben, avem encara a bastir fòrça per far nacion. Pasmens, cal pas créire que partissèm de res. Nòstres davancièrs, nimai per èsser pauc nombroses a luchar contra l’empresa estofeganta del colonialisme francés, an, ça que la, obrat. An fach mai que d’escriure de poesia. An tanben engimbrat e bailejat d’utisses al servici de la desalienacion del pòble occitan. Una de las pus vièlhas institucions occitanas que fonciona encara son los Jòcs florals de Tolosa. Es tanben la pus vièlha acadèmias del monde en activitat. Citarem pas pas totes los apleches qu’avem sabut crear e enançar, mas podem pas, ça que la, desbrembar de parlar del Felibritge. Aqueste, trabalha mai que mai dins lo domèni del floclòre, mas avem tanben besonh d’aquesta organisacion de manteniment de la cultura populara; primièr gra de sensibilizacion del pòble a son identitat pròpria. Avem l’Institut d’Estudis Occitans, plan solide; la Confederacion de las calandretas; e d’autras federacions importantas qu’illustran e promocionan l’identitat nòstra. Avem besonh de tot monde per far nacion, es una evidéncia.
 
Demest çò qu’existís ja, vòli insistir d’uèi sus las escòlas e universitats d’estiu. N’avem almens quatre, las que me tornan de lanç son los Rescontres Occitans de Provença, las Universitats de Nimes e de La Guépia e l’Escòla Occitana d’Estiu de Vilanòva d’Òlt. Ne doblidi probablament…
 
Del 4 al 9 de julhet d’ongan, agèri lo plaser de seguir l’Universitat Occitana d’Estiu de Nimes. Debi confessar, e ne soi pas fièr, que i èra pas tornat de 25 ans. Es un pecat. Es una error d’utilizar pas pro aquel utís de formacion e los autres. Aquestes rescontres d’estiu son de vertadièras universitats popularas. Aquò las empacha pas d’èsser d’un naut nivèl intellectual e d’una diversitat extraordinària. Son dobèrtas e a la portada de totes, quin que siá lo nivèl de coneissença de cadun. Son justament estada pedagogicament soscadas e alestidas dins l’amira de dispensar la coneissença a totes. Devèm aquí saludar l’intelligéncia e lo saber-far de lors organisators. Aquelas escòlas e universitats son d’un eclectisme e d’una pedagogia rares. Regausisson e enrequesisson totes los qu’an l’èime e lo plaser de las frequentar.
 
Issitissi sul fach que son d’apleches de formacion unics dins lor genre. Son indispensables al desvolopament de l’occitanisme. Ont anar quèrre l’informacion e la formacion dins la convivialitat endacòm mai que dins las E.O.E e las U.O.E.? Se la tela Internet es una mina d’entresenha, li manca singularament los contactes umans e los escambis caloroses. Solas nòstras E.O.E e U.O.E permetan aquela convivialitat indispensabla a la cultura occitana. S’aquestes apleches existissián pas, los caldriá crear!
 
Amb aquò, nos fa dòl de véser que son sosutilizats. Cada an lo nombre dels participants frega lo nivèl critic en dejós lo cal l’estructura poriá pas èsser rendabla. Aquel desinterés dels Occitans e dels occitanistas per la formacion pausa questions. Es, ça que la, pas una question materiala qu’empachan lo monde d’i venir. Lo còst de l’estagi, noiridura e albergament compreses, es estudiat al melhor mercat. Los promotors d’aquelas estructuras fan lor possible per tirar los preses cap al pus bas. I capitan qu’aquelas universitats son vertadièrament a la portada de totas las borsas, emai en periòd de crisi coma la que patissem a l’ora d’ara.
 
Alavetz, en defòra de los que van, jamai pro nombroses, per aprene la lenga a Vilanòva d’Òlt o a La Guépia, perqué aquel desinterés del Occitans per, per exemple l’U.O.E. de Nimes? Amb sas taulas redondas, sos debats dobèrts, sas conferéncias e sas manifèstacions culturalas multiplas e divèrsas, deuriá satisfar la curiositat del mai blasit dels occitanistas. E pr’aquò, tenem d’o dire, l’utís es actualament, e aquò desempuèi mantunas annadas, sosemplegat. A tal punt que los organizators, malgrat lo trabalh colossal fach per prepausar una setmana enquissenta a totes punts de vista, se demandan se van poder contunhar de poder obrar. Pasmens, l’an que ven serà serà la quarantena universitat e los valents que la bailejan an prometut un tinada excepcionala. Cal esperar que los usagièrs serán al rendez-vos.
 
Progressarem sonque se siem capables de crear causas novèlas sens desfar çò qu’existir ja. E mai s’ai ma part de responsabilitat dins aquela desafeccion per las E.O.E./U.O.E, teni a atraire l’atencion de totes sul perilh que seriá lo nòstre s’èrem pas capables de las perennizar e quitament de las desvolopar talament me semblan indispensablas al foncionament e al melhorament d’un occitanisme que pòt pas far l’estalvi de sa formacion permanenta.