Mesa en boca…
 

 
 
Qu’es aquò que Mad Max?
 
“Mad Max: Rota de la Furia” es un projècte que s’acaba trenta ans aprèp lo darrièr filme “Mad Max” realizat. Se tròba qu’a l’ora d’ara desenterrar la vièlhas serias de  filmes a succès e simbolicas de las annadas 80-90 per ensajar de la reviscolar en ne fasent un “episòdi de mai” es a la mòda. Se pòdon citar Star Wars, Indiana Jones, Star Trek, Jurassic Park, Die Hard, Robocop ... e se n’espandissèm los critèris ne trobariam d’autras a apiejar a aquela tièra lèu facha. Cal dire qu’aquelas “resurreccions” se basan principalament sul factor nostalgic e financièr. Es un bon biais de pas prene de riscs.
 
Adonc la nòstra question: la resurreccion de “Mad Max”, ela tanben una seria simbolica de las annadas 80, la tornèt coma las autras, en zòmbi cinematrografic?
 
“Mad Max”, duscas ara èra 3 filmes totes escriches e realizats per l’australian George Miller. Totes meton en scèna un personatge, “Max Rockatansky”, incarnat a l’epòca pel jove Mel Gibson, totjorn a l’encòp observator anonim e victima d’un monde devengut complètament caluc, violent e sens patz. Totes prenon plaça dins una tèrra pòstapocaliptica (o pel primièr filme “al bòrd” de l’apocalipsi). Lo primièr filme ”Mad Max”, sortiguèt en 1979. Le segond, “Mad Max: lo guerrièr de la rota” en 1981, puèi “Mad Max: per delà lo dòma del tron” en 1985.
 
 “Mad Max: lo guerrièr de la rota” es lo mai conegut, lo qu’aguèt lo mai d’influéncia. Es tot un simbòl representatiu de tota la sciéncia ficcion. I a gaireben pas d’òbra pòstapocaliptica contemporanèa que tira pas sa creativitat d’aquel filme. Es violent. Mirgalhat. Sens relambi, e estranh. Lo monde es ara pas qu’un desèrt, e cal se batre per alimentar en petròl de tropas de punks montats sus d’armadas de veituras totas rovilhadas e petaçadas
 
Totes aqueles filmes seguisson mai o mens un quite esquèma narratiu e se, vertadièrament apartenon al genri de la sciéncia ficcion, i trobam mantun elements caracteristiques del western. Podèm los resumir aital: lo personatge de Max, qu’es un mascle bravament solitari, rescontra d’autres personatges e de situacions que van lo menar, en fasent sonar son bon còr, a s’implicar e a devenir un eròi. Aqueles filmes tiran lor fòrça de l’accion (que sovent pren plaça sus la rota) e d’un usatge de la violéncia la mai crudèla al servici de la bastison d’una astmosfèra ansiosa. Tiran tanben lor fòrça per una economia del dialòg (l’accion parla en plaça – o l’imaginacion …) e per l’abséncia de messatge moral (quitament pas de messatge ecologista). La fin d’un filme de Mad Max nos daissa totjorn dins la boca aquela frasa al gost estranh “Tot aquò s’acaba … plan …?”. Sens respond.
 
 
Lo film Mad Max Rota de la Furia
 
Aquel filme es un pura dòsa d’adrenalina mesclada a un culhierat de folia irosa. Las tres primièras minutas o vos faràn comprene. E vos calrà quinze minutas de mai per realizar çò que vos es arribat! Alara vos rendretz compte que sètz pas gaire dins la sala de cinemà, mas encadenat coma un pòrc a l’avant d’una veitura carrejada en plen desèrt per un punk suicidari drogat a la bomba aerosòl. I a pas tant d’autra filme qu’incarna tant plan lo mot de “Furia”. L’introduccion al filme vos es balhada en “accelerat”, coma en marcha forçada, e lo filme, alimentat per de personatges que se batràn amb ràbia per subreviure (o se far plasér) pendent mai de doas oras, seguirà mai o mens totjorn aquel ritme despietadós.
 
Lo sicut del filme ten en doas frasas: estremadas e carrejadas per “Imperator Furiosa” quatre femnas ensajan d’escapar a la man mesa de lor marit “Immortan Joe”, un òrre cap de guèrra degenerat que va lançar sa chormalha de “dròlles de guèrra” (the Warboys) per las tornar quèrre. Plan segur, en bon samaritan, Max serà menat a ajudar aquelas femnas.
 
Lo filme se vòl vertadièrament coma un filme d’accion e a pas besonh d’una istòria complicada per far pròva d’una imaginacion incredibla. La chomarlha que perseguís los eròis es complètament originala e viventa, bastida d’un fum d’elements visuals e sonòres, tant i a qu’arriba a generar un doble sentit de meravilhament e d’aborriment de la part de l’espectator per aqueles personatges òrres. Aquela chormalha es vertadièrament un carnaval mostrós. Òm agacha lo personatge marrit de “Immortan Joe” coma lo fariá un dròlle: nos fa paur mas nos pivèla. Son los tambors de guèrra de la chormalha que generon las pistas musicalas del filme. Es un personatge encadenat a un carri, jogant d’una guitarra facha de petaçes de veitura e qu’escupís de flamas d’infèrn, que fa las melodias.
 
D’un costat i a aquela chormalha, polsanta e bufanta, e de l’autra i a los eròis. E aici, encara mai qu’abans, lo personatge de Max (l’actor Tom Hardy a pres la plaça del vièlh Mel Gibson) ten gaireben le ròtle segond. Amb intelligéncia lo filme s’apiejar sus un scenàrio e de dialògs lindes per portar l’atencion sus “Imperator Furiosa” (incarnada per l’actritz Charlize Theron) e las femnas qu’estrema. E aqueles eròis sortisson dels estereotipes corrents carrejats pels filmes d’accion. Las femnas son pas de “domaisèlas en perilh”. Imperator Furiosa es una figura incredibla qu’es la demostracion tant esperada de cossí bastir un personatge feminin sens li balhar los atributs costumièrs de la feminitat. Max es totjorn mascle mas se tròba subtilament en retrach, coma l’espectator que deu èsser. L’alquimia dintre los personatges, facha d’agaches e d’aprivadements, marcha.
 
Lo filme entièr es d’una fòrt bona qualitat  visuala. Sèm dins la qualitat fotografica. Lo filme se bastís intelligement a l’entorn de quatre colors: jaune, blau, òcre e rovilha. Lo desèrt, lo cièl sens espèr d’aiga, los eròis, e la chormalha. Las scènas d’accions son plan fachas, e, per lo nòstre meravilhament, la màger part sens efèctes especials.
 
 
Interès.
 
Cal dire que levat lo fach d’aimar dejà l’univèrs de Mad Max, l’interés de véser aquel film pòt èsser un pauc relatiu.
 
Que dire alara d’aquel film? De nòstre vejaire, Mad Max: Rota de la Furia, sus cada punt, es l’eretièr fidèl dels primièrs filmes. Es estructurat del meteis biais. L’univers càmbia pas tant. Los tèmas de la rota, de la vitessa e del subreviure son totjorn aicí. Los punts màger del filme qu’avèm presentats aici se pòdon trobar tanben dins los autres filmes. Mas dins Rota de la Furia totes aqueles elements son passats a la vitessa superiora, tot es cafeïnat, enervat, exagerat. E fin finala, l’univèrs de “Mad Max” tròba sa melhora expression dins aquel filme.
 
L’interès màger es qu’es un bon filme d’accion. E mai es un filme d’accion excelent. Es pas un filme a soscar (es clarament pas çò que lo filme cerca). Es un espectacle. Un filme a viure. De filmes d’accion aital s’en vei pas tant. Dins son genri es unic. De las darrièras annadas i aguèt pas tant de filmes que se pòdon comparar amb Mad Max: Rota de la Furia. Ni mai amb los filmes de super eròi, ni mai amb los filmes d’accions de la annadas 90. Es pas un filme per tota la familha e tira totes los aventatges d’aquò.
 
D’efièch aquel filme bresa mantun estereotipes dins un genri ont n’i a fòrça. Aicí pas de “comic relief”, pas de “catch phrase” etc. Alara qu’a l’ora d’ara totes los filmes d’accion ensajan de paréisser intelligent en nos fotant de dialògs e de causas complicadas d’en pertot (coma dins  lo cinemà de Christopher Nolan per exemple), Mad Max far ofici d’outsider en tornant mostrar qu’una bona istòria plan contada ten sonque en qualquas linhas de dialòg.
 
Sos personatges son unics. Mantunas personas diguèron que lo filme èra ”feminista”. Clarament  pas. Lo feminisme es mai complicat qu’aquò. I a d’elements classics del masclisme aquí dedins, coma la ligason de la femna a la mangiscla, la proteccion, la natura etc – se vei que lo filme es fach per un òme. Mas lo personatge “d’Imperator Furiosa” es una capitada dins la creacion e la valorisacion d’autras formas de personatge feminin.
 
 
Conclusion.
 
Mad Max es pas lo filme del sègle. Mas es unic dins son genri. E la reponsa a la nòstra question es “Non”, es pas un film zòmbi. Pas un filme rejuvenat per tornar trapar de moneda o de nostalgia. Dins son contèxte, lo de l’univèrs “Mad Max”, aquel filme a vertadièrament una rason d’èsser, la d’exprimir son essència complètament. I a que “Rota de la Furia” qu’arriba a depassar lo genri que George Miller metèt en plaça trenta ans abans. Es ric artisticament. Çò que fa, o fa bravament plan. Es intelligent dins sa realisacion. Dins son genri, es benlèu lo melhor. I a pas que s’assietar, e se far portar per la vitessa maximum.