Coma vo’n pòdetz dobtar, en rason de ma formacion scientifica, èri sceptic au subjèit daus sorcièrs —los que cèrcan les honts, he, pas los qu’ensorcilhan les gents! M’a totjorn semblat prampó estrange qu’un òme pusqui detectar d’ipoteticas vibracions emanant de l’aiga: coma pòt i auger una vena en un endret precís pusque la napa freatica s’estampla pertot? E pus encara qu’un pendule pusqui vibrar sus un plan —sau lòc, passa encara, mès sau plan...
 
Mès èi vist una videò que m’a hèit còp sec realisar una causa: la tradicion sorcièra sembla concernar los terrens karstics! En efèit, la videò mochèva lo trabalh d’un sorcièr dens les Corbièras. E s’aquò me disha encara sceptic sus l’aspècte radiestesic de l’afar, bota legitima lo concèpte de “vena” que trobèvi pèc.
 
Explicacion: Dens un sistèma geologic qu’es pas karstic, les diferentas estratas que son apiladas pòden èster qualificadas d’aquifères o d’epontes. Un aquifère (calcari, sable, tèrra doça, grava) es una estrata contenent aiga dirèctament disponibla dens sons interstices; un eponte (ardila, marla) es una estrata quasi-impermeabla. Se la cocha en contacte demb l’èrt es un aquifère, la napa que conten es qualificada de napa freatica o libra; aquera napa, qu’es pas somesa a de constrentas de pression, s’estampla librament capvath tota l’estrata geologica. La napa se voita au crotzament aquifère/eponte/atmosfèra, sii tot lo long d’un riu, sii sus una linha de honts (lavetz disen qu’es una napa cluncada), mès totjorn dens un plan; un drenatge n’es jamèi rectilinhe coma n’en seré una rolha, e se voita pas en un sol punt! Donc pas de “vena”. Aquò son les leis de la fisica daus fluïdes, pardina!
 
Adara, gueitam çò que se passa sus calcari karstificat. Coma au sàbetz benlèu, un sistèma karstic se fòrma per la dissolucion dau calcari per aiga contenent CO₂; los exemples bien coneishuts en País d’Òc son dens los Causses o mèi dens les Aupilhas. Lo fonccionament es bien diferent de çò presentat avant. Dens un karst, i a pauc de tèrra e l’aiga s’infiltra vistament dens la ròca; apui seguís lo hilat d’henudas creadas per la dissolucion de la ròca, que son de camins privilegiats e qu’apèran drains en francés (“drens” en òc?). Enfin, los escolaments se rejunhen e l’aiga sòrt per un exutòri o sorça karstica, dont lo debit es irregulari.
 
Comprénetz donc bien que, dens ’queth segond cas, les venas d’aiga an una vraia existéncia. E, solide, dens un contèxte ont lo sòu es tot ressecat sustot en estiu, vésem bien l’importància daus sorcièrs, que finalament cèrcan a localizar aqueras crebassas ont passa l’aiga.
 
Malurosament, i a probable un bèth punherat de gents que vesen les napas freaticas coma de changòts sosterrens, o qué sabi...
 
Aquò dit, quala es la part d’autò-suggestion shes los sorcièrs? E sustot la part de deduccion a partir de l’observacion de la natura: reperar los higuèirs o los juncs, l’orientacion dau terren... Qui n’en sap? Jo, n’en sabi res!