Opinion
Un debat de mancar pas: la Charta europèa
La Charta, serp de mar
E òc, la charta, la famosa charta, la serp de mar que de quora en quora mòstra son morre dins lo debat public.
L’an passat, a pauc pres au meteis moment, aviam ja evocat aquel animau. Pas tant per l’autopsiar que per evocar las reaccions tripalas e epidermicas que sa vista provòca en aquò d’un brave molon de paure monde.
A l’epòca, los que ne denonciavan las consequéncias potencialament funestas per França Etèrna nos semblavan mai interessants (enfin, a lor biais, a títol documentari, per dire) per los fantasmes e prejutjats que manifestavan que per la pertinéncia de lor intervencion publica sus un subjècte qu’èra de tot biais pus d’actualitat despuèi de meses ja.
Car s’a la debuta de l’an 2014, l’Assemblada avia discutat d’una proposicion de lèi constitucionala autorizant França a signar la charta, e se l’avia adoptaa, amb una majoritat confortabla, vist que l’i avia pas de naveta amb lo Senat, volia dire que la causa èra enterraa.
Un auria pogut esperar que JP Bel, lo president dau Senat, qu’a Tolosa en març de 2012 avia promés als manifestaires occitanistas que los sostendria, o faguesse. Chau creire que l’estrambord que li avia ispirat la manif avia lèu mermat, car a pas ren fach après. E en essent pus president dau Senat, risca pas de far mai aüra.
Brèu, s’un còp eissubliaa la pression afectuosa dels Bonets Rotges bretons, e Ayrault despareissut dins un trauc, la question de la Charta tornava trobar son estatut iniciau de promessa presidenciala qu’engatjava ren qu’aquelos que l’i avian creiut.
E coma la question en question rebala despuèi 1992, se poia rasonablament pensar qu’aüra que l’i èra acostumaa, poia contunhar rebalant. Es aquò que relativizava la grand colèra e la terribla inquietud dels defenseires de la Patria e de l’article 2.
Una serp de mar que se sap tenir…
Mas una serp de mar que se sap tenir pòt pas mancar de tornar mostrar son morre d’aquí entre aquí.
E lo poirem doncas admirar a bel èime dins los meses que venon.
Car, promés jurat, es aüra un projecte de lèi ministeriau, pas una bèstia proposicion parlementària, que vai estre sotmés als Elejuts dau Pòble Sobeiran Achampats a Versalhas (banlèga a risca ben conoissùa) en Congrès, pas mens.
Bon, veirem s’aquò se fai; e, se faguesse, veirem çò que ne suerte. Es pas d’aquò que parlarem encuei.
E parlarem pas mai de la Charta e de çò que poiria benlèu adurre, o pas, a las lengas regionalas: la FELCO aurè benlèu una posicion oficiala aquí tochant, mas l’a pas encara, e la vau pas aici anticipar.
Es doncas d’aure qu’anam parlar, d’un aure qu’es benlèu mai important qu’aqueu texte complicat. Anam parlar de çò que jà ne parlaviam un an fai, valent a dire d’aquelos que son contra, e qu’o proclaman dins los medias, practicament solets a o far dinqu’aüra, çò qu’es en se un problèma.
Los adversaris de la Charta: una chausia larja
Una recèrca sus Google, lo bon gèni d’aqueu que pòt pas liéger totes los jornaus lo jorn que pareisson, permet de veire desfilar totes los papiers e ponches de vista pareissuts dins la premsa sus la question de la charta. Una espaceaa suus sits dels jornaus que fan una plaça a la question permet, en suplement, de se congostar dels comentaris dels internautes. E vau lo còp.
De que se vei dins aquelas intervencions?
Permeton de veire la mapa de las opinions dels partits, o de las fraccions de partit qu’an un mot a dire suu sicut.
Permete doncas de saber que, sensa suspresa, Chevènement es contra, coma son amic tot nòu, Dupont-Aignan, e son ancian amic Philippot de l’FN.
A la drecha de la drecha
L’FN es contra, tanben, e aquí poèm pensar que las diversas compausantas de la familha Le Pen, dins lo climat familiau actuau, un pauc trebolat benlèu, son au mens consentas sus aqueu ponch, vist çò que los uns e las autras an totjorn dich dinqu’aüra.
Ai notat amb interés la presa de pausicion d’una annèxe dau FN que se chama “Mer et francophonie” (per qué “mar”? Perqué pas “montanha e francofonia”, “jardins publics e francofonia”, “WC e francofonia”?...), que convia totes los “republicans” e los “laïcs” a lochar contra la Charta…
Veirem quente tipe de “republicans” marcha ambe elos, o amb Riposte Républicaine, que sembla a pauc pres sus la meteissa draia, e ont regreto de veire publiaa una opinion de quauqu’un qu’es estat a passat temps occitanista.
Brèu, la drecha e l’ultra-drecha son contra.
A gaucha
Mas de contra se ne tròba tanben au centre e au centre gaucha, coma la deputaa d’Aups Nautas Karine Berger, illustra a las debutas de la legislatura per son afirmacion d’èstre la melhora economista dau partit, e que debana aüra la tematica de la Republica contra los comunautarismes[1].
De mond ansin, n’i a de cuchons. Chasque còp qu’i assajat de far comprene, a los qu’ai pogut tochar, lo tipe d’aliats que riscavan de trobar, ai agut coma resposta sieie lo silenci, sieie las acusacions d’amalgama.
Me sembla totun qu’es una bona question que lor pausavo.
S’investir dins la batèsta mediatica: una necessitat
Tot aquò per dire que la question de la Charta vai èstre l’escasença de far parlar dins los mèdias sus la question de las lengas.
L’i aurè de monde contra, e coma se vei, se recrutan, coma sempre, dins totes los partits.
L’i aurè de monde per, mas es pas segur que n’i aie fòrça que passen lo cruvèu dels mèdias, e es pas segur nimanco que lors arguments seguesson pas un pauc leugiers.
L’i a doncas per nautres, - e, disent nautres, parlo pas solament de la FELCO - l’i a necessitat d’èstre lèstes a respondre suus sits dels jornaus, e d’assajar de mandar de contribucions als debats que se van menar.
E per aquò far, seria pas marrit que se faguèsse d’un biais un pauc coordonat. Aquelos d’en fàcia an un discors tot prèst (sus la risca de comunautarisme, lo complòt europenc, las demandas intolerablas que caupon dins la Charta, etc.). Que se trache de còps que l’i a de puras messonjas (los foncionaris mutats en Occitania compelits d’aprene l’occitan, los tribunaus compelits de jutjar en breton a Nantes…) empacha pas que passan, dins l’ignorància generala dau monde.
L’i a aquí un enjuec dels grands per nautres.
A priori, l’opinion es pas contra las lengas de França.
Mas se lo discors de la paur es lo solet que s’exprima, aurem de problèmas.
Dau meteis biais qu’elos an un discors tot prèst, nos chau doncas a nosautres los elements de lengatge que permeton de respondre.
Prepausam doncas, la FELCO, de pensar tre aüra a elaborar un argumentari sus tot aquò. E dins una cronica venenta, prepausarem quauques arguments.
De sègre doncas...
Felip Martel, president de la FELCO.
« Madame, Monsieur, En réponse à votre questionnaire portant sur l'enseignement de la langue d'Oc et plus généralement sur les langues dites régionales, nous ne pouvons qu'encourager une telle démarche.
Mais au-delà de ces encouragements nous tenons à vous faire part de notre soutien en ce qui concerne la majorité des questions posées. Il est clair qu'il nous faut encourager l'apprentissage de la langue et ce dès l'école primaire en offrant aux enfants et aux parents le choix de cet apprentissage, ce au sein de l'Éducation nationale. Ce travail doit s'effectuer en synergie avec les différentes collectivités territoriales (Région, département, municipalité) en tenant compte des besoins et envies exprimés. Reste encore à l'organiser sur le terrain, ce qui demande une réponse de terrain et non un cadre par trop global. Et donc une approche locale et départementale.
Nous sommes également favorables à la ratification de la Charte européenne des langues de moindre diffusion, car celles-ci s'inscrivent de facto dans notre capital culturel européen. »
E òc, la charta, la famosa charta, la serp de mar que de quora en quora mòstra son morre dins lo debat public.
L’an passat, a pauc pres au meteis moment, aviam ja evocat aquel animau. Pas tant per l’autopsiar que per evocar las reaccions tripalas e epidermicas que sa vista provòca en aquò d’un brave molon de paure monde.
A l’epòca, los que ne denonciavan las consequéncias potencialament funestas per França Etèrna nos semblavan mai interessants (enfin, a lor biais, a títol documentari, per dire) per los fantasmes e prejutjats que manifestavan que per la pertinéncia de lor intervencion publica sus un subjècte qu’èra de tot biais pus d’actualitat despuèi de meses ja.
Car s’a la debuta de l’an 2014, l’Assemblada avia discutat d’una proposicion de lèi constitucionala autorizant França a signar la charta, e se l’avia adoptaa, amb una majoritat confortabla, vist que l’i avia pas de naveta amb lo Senat, volia dire que la causa èra enterraa.
Un auria pogut esperar que JP Bel, lo president dau Senat, qu’a Tolosa en març de 2012 avia promés als manifestaires occitanistas que los sostendria, o faguesse. Chau creire que l’estrambord que li avia ispirat la manif avia lèu mermat, car a pas ren fach après. E en essent pus president dau Senat, risca pas de far mai aüra.
Brèu, s’un còp eissubliaa la pression afectuosa dels Bonets Rotges bretons, e Ayrault despareissut dins un trauc, la question de la Charta tornava trobar son estatut iniciau de promessa presidenciala qu’engatjava ren qu’aquelos que l’i avian creiut.
E coma la question en question rebala despuèi 1992, se poia rasonablament pensar qu’aüra que l’i èra acostumaa, poia contunhar rebalant. Es aquò que relativizava la grand colèra e la terribla inquietud dels defenseires de la Patria e de l’article 2.
Una serp de mar que se sap tenir…
Mas una serp de mar que se sap tenir pòt pas mancar de tornar mostrar son morre d’aquí entre aquí.
E lo poirem doncas admirar a bel èime dins los meses que venon.
Car, promés jurat, es aüra un projecte de lèi ministeriau, pas una bèstia proposicion parlementària, que vai estre sotmés als Elejuts dau Pòble Sobeiran Achampats a Versalhas (banlèga a risca ben conoissùa) en Congrès, pas mens.
Bon, veirem s’aquò se fai; e, se faguesse, veirem çò que ne suerte. Es pas d’aquò que parlarem encuei.
E parlarem pas mai de la Charta e de çò que poiria benlèu adurre, o pas, a las lengas regionalas: la FELCO aurè benlèu una posicion oficiala aquí tochant, mas l’a pas encara, e la vau pas aici anticipar.
Es doncas d’aure qu’anam parlar, d’un aure qu’es benlèu mai important qu’aqueu texte complicat. Anam parlar de çò que jà ne parlaviam un an fai, valent a dire d’aquelos que son contra, e qu’o proclaman dins los medias, practicament solets a o far dinqu’aüra, çò qu’es en se un problèma.
Los adversaris de la Charta: una chausia larja
Una recèrca sus Google, lo bon gèni d’aqueu que pòt pas liéger totes los jornaus lo jorn que pareisson, permet de veire desfilar totes los papiers e ponches de vista pareissuts dins la premsa sus la question de la charta. Una espaceaa suus sits dels jornaus que fan una plaça a la question permet, en suplement, de se congostar dels comentaris dels internautes. E vau lo còp.
De que se vei dins aquelas intervencions?
Permeton de veire la mapa de las opinions dels partits, o de las fraccions de partit qu’an un mot a dire suu sicut.
Permete doncas de saber que, sensa suspresa, Chevènement es contra, coma son amic tot nòu, Dupont-Aignan, e son ancian amic Philippot de l’FN.
A la drecha de la drecha
L’FN es contra, tanben, e aquí poèm pensar que las diversas compausantas de la familha Le Pen, dins lo climat familiau actuau, un pauc trebolat benlèu, son au mens consentas sus aqueu ponch, vist çò que los uns e las autras an totjorn dich dinqu’aüra.
Ai notat amb interés la presa de pausicion d’una annèxe dau FN que se chama “Mer et francophonie” (per qué “mar”? Perqué pas “montanha e francofonia”, “jardins publics e francofonia”, “WC e francofonia”?...), que convia totes los “republicans” e los “laïcs” a lochar contra la Charta…
Veirem quente tipe de “republicans” marcha ambe elos, o amb Riposte Républicaine, que sembla a pauc pres sus la meteissa draia, e ont regreto de veire publiaa una opinion de quauqu’un qu’es estat a passat temps occitanista.
Brèu, la drecha e l’ultra-drecha son contra.
A gaucha
Mas de contra se ne tròba tanben au centre e au centre gaucha, coma la deputaa d’Aups Nautas Karine Berger, illustra a las debutas de la legislatura per son afirmacion d’èstre la melhora economista dau partit, e que debana aüra la tematica de la Republica contra los comunautarismes[1].
De mond ansin, n’i a de cuchons. Chasque còp qu’i assajat de far comprene, a los qu’ai pogut tochar, lo tipe d’aliats que riscavan de trobar, ai agut coma resposta sieie lo silenci, sieie las acusacions d’amalgama.
Me sembla totun qu’es una bona question que lor pausavo.
S’investir dins la batèsta mediatica: una necessitat
Tot aquò per dire que la question de la Charta vai èstre l’escasença de far parlar dins los mèdias sus la question de las lengas.
L’i aurè de monde contra, e coma se vei, se recrutan, coma sempre, dins totes los partits.
L’i aurè de monde per, mas es pas segur que n’i aie fòrça que passen lo cruvèu dels mèdias, e es pas segur nimanco que lors arguments seguesson pas un pauc leugiers.
L’i a doncas per nautres, - e, disent nautres, parlo pas solament de la FELCO - l’i a necessitat d’èstre lèstes a respondre suus sits dels jornaus, e d’assajar de mandar de contribucions als debats que se van menar.
E per aquò far, seria pas marrit que se faguèsse d’un biais un pauc coordonat. Aquelos d’en fàcia an un discors tot prèst (sus la risca de comunautarisme, lo complòt europenc, las demandas intolerablas que caupon dins la Charta, etc.). Que se trache de còps que l’i a de puras messonjas (los foncionaris mutats en Occitania compelits d’aprene l’occitan, los tribunaus compelits de jutjar en breton a Nantes…) empacha pas que passan, dins l’ignorància generala dau monde.
L’i a aquí un enjuec dels grands per nautres.
A priori, l’opinion es pas contra las lengas de França.
Mas se lo discors de la paur es lo solet que s’exprima, aurem de problèmas.
Dau meteis biais qu’elos an un discors tot prèst, nos chau doncas a nosautres los elements de lengatge que permeton de respondre.
Prepausam doncas, la FELCO, de pensar tre aüra a elaborar un argumentari sus tot aquò. E dins una cronica venenta, prepausarem quauques arguments.
De sègre doncas...
Felip Martel, president de la FELCO.
[1] Remarca MJ Verny : sembla un pauc inconstanta, la dòna Berger… En 2012, quand la FELCO mandèt un questionari als candidats a las legislativas, respondèt per un sosten a la ratificacion de la Charta :
« Madame, Monsieur, En réponse à votre questionnaire portant sur l'enseignement de la langue d'Oc et plus généralement sur les langues dites régionales, nous ne pouvons qu'encourager une telle démarche.
Mais au-delà de ces encouragements nous tenons à vous faire part de notre soutien en ce qui concerne la majorité des questions posées. Il est clair qu'il nous faut encourager l'apprentissage de la langue et ce dès l'école primaire en offrant aux enfants et aux parents le choix de cet apprentissage, ce au sein de l'Éducation nationale. Ce travail doit s'effectuer en synergie avec les différentes collectivités territoriales (Région, département, municipalité) en tenant compte des besoins et envies exprimés. Reste encore à l'organiser sur le terrain, ce qui demande une réponse de terrain et non un cadre par trop global. Et donc une approche locale et départementale.
Nous sommes également favorables à la ratification de la Charte européenne des langues de moindre diffusion, car celles-ci s'inscrivent de facto dans notre capital culturel européen. »
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Pusleu que parlar de la carta europenca, las pausicions daus partits, que coneissem desjà (manca totparier lo detalh de la gaucha: PC, FdG, EELV...), perqué parlam pas pusleu de la mesa en plaça de la refòrma dau collegi, de la dispareguda de l'occitan en classa de 6esma? Onte ne'n es la FELCO de sos platussudis coma la ministra? Quo es "plegat acabat"? Devem acceptar quò-qui en silenci e capitular? Aquò es l'actualitat e una de las rasons per anar a Montpelhier. "Vau mielhs trapar un lapin que segre una lebre", se-ditz. Per lo moment, lo lapin es la refòrma dau collegi, devem i defendre la plaça de l'occitan, defendre ço qu'avem avant de platussar de ço que podriam benleu aver un jorn si... Quante auram chabat aqueu trabalh, laidonc podrem parlar de carta. Lo debat sur la carta europenca justament en plena refòrma dau collegi es una diversion oportuna dau govern per far passar la refòrma en far creire que "demain, on rase gratis". Nos en fotem, doman auram benleu pas mai de testa...
#2 Mercés per lo blablabla... Co que proposam, es de parlar au monde, pas solament parlar entre nautres convençuts e marchar ensemo per charrieras, mas totjorn e encara entre convençuts.
Me sembla, a ieu, que l'argument mager fuguèt donat i a de temps sus lo pontin d'una emission de Jacques Chancel per un socialista breton que diguèt que vodria, eu, que la Republica l'aimesse, ela, tant coma eu l'aimava. Segur, que totei leis analisis lei mai pertinentas pertocant lo mond dei banlegas, lei segondas o tresenas generacions e quatera, tot aquò es completament verai per nautrei tanben, que nos grands o reires grands moriguèron "per la França" après s'estre fach picar sus lei dets perque parlavan patoès. Nautrei, republicans de totei lei "regions" de França, que siam ciutadans de segonda categoria.
Rendre la dignitat a totei lei ciutadans es una necessitat per l'unitat de la dicha Republica. Autrament, nautrei de la segonda, tresena o quatrena generacion qu'avem pas encara oblidat d'onte venem, e qu'en mai d'aquò siam d'aqui, avem la tentacion deis estrèmis, coma se ditz, e se pensam secretament de faire la bèba a una republica que nos aima pas. Es per aquò que gaitam vers Catalonha amb gromandisa sens gausar lo dire, e perque siam pas pron druds per faire coma lei Catalans.
Es pas l'ora del bla bla bla... es l'ora de se mobilizar e d'anar per carrièra e mai se o cal, per començar totes a Montpelhièr lo 24 d'octobre: https://www.facebook.com/events/765607456841470/?ref=2&ref_dashboard_filter=upcoming&action_history=null. La carta europenca l'aurèm pas amb de discutalhas, ja tot es estat dit. Es l'ora de l'accion # n'i a pro d'èsser mespresats !
Se la FELCO zo desira, vos prepause de publiar un libre sus la question (en francés de segur) per informar lo grand public. Quò seria un e-book (fau nonmàs daus e-books) emb una larja difusion. Dija-me çò que ne pensatz.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari