Vau pas tornar suu debat que seguiscoc la declaracion de Nadine Morano sus la “raça blanca”, tot estoc dejà dit, la levada de paveses generala muishèc un reget quasi totau de la classa intellectuala e politica, quitament s’aquesta ac hascoc sovent mès per calcul que non pas per filosofia.
 
Ma soscadissa pòrta meslèu suu foncionament d’aqueste jòc mediatico-politic que s’amerita una petita focalizacion e un estanc. Pr’amor?
 
Dejà en junh de 2012, au parat de las eleccions legislativas, Nadine Morano avèva aperat clarament los eclectors deu Front National de votar end’era, çò qu’avèva hèit batalar a l’estanquet e endacòm mès. Ongan, quan los capolièrs deus Républicains comencèn de l’arcastar sa sortida sus la raça blanca, se defenoc en tot díser qu’era, au mens, “anava quèrrer las votzes FN”. Aquò a lo meriti d’estar franc. Mes de qué vòu díser “anar quèrrer las votzes”?
 
Nadine Morano, sietada au taulèr televizat de On est pas couchés, citèc lo generau de Gaulle, mès particularament un tèxte extrèit d’un líber d’Alain Peyrefitte on disèva a la debuta: “Es fòrça plan qu’i aja Franceses jaunes, Franceses negres, Franceses bruns. Muishan que França es daubèrta a totas las raças e qu’a una vocacion universala. Mes a condicion que demòren una petita minoritat…”
 
Doncas, aquò que s’apèra en politica “anar quèrrer votzes”. Analizem.
 
Nadine Morano a perpausat un projècte de lei? Solide que non, e urosament, çaquelà. A balhat una direccion de soscadissa sus çò que podèva estar una politica dens lo futur? Tanpauc urosament, que seré estat l’apartheid. Lavetz, de qu’a hèit?
 
A clarament muishat lo punt fèble deu regime deus elegits, aperat “democracia representativa”. Los electors son pas convidats, e aquò mès anar mès, a causir idèas o leis, mes personalitats que’us semblan plan. Es una mena de casting au demiei de monde que jògan un personatge. Se cau brembar deu cas de Bill Clinton, obligat d’anar campejar a la montanha lavetz qu’avèva aquò en òdi, mes pr’amor qu’i avèva una manca dens son electorat joen e ecologista.
 
Podèm ligar aquò au devís de François Hollande quan disèva “Mon adversari, es la finança”, lavetz que, ac sabèm adara, ne pensava pas lo purmèr mot, mes volèva “anar quèrrer votzes” qu’aurén podut mancar deu costat deu Front de Gauche. Aquò tanben se sona “la pesca a las votzes”.
 
Las campanhas presidencialas son lo som d’aquesta fièra mediatica on los candidats hèn un concors de demagogia, es a díser qu’ensajan pas que de paréisher simpatic e barrejar frasas que’us engatjan a pas ren mes que tòca lo còr (o l’esperit) de l’elector que’s deisha, ailàs, tròp aisidament embargar. Aquò se poderé aperar lo sindròme de la “hora sentimentala” que descriu Alain Souchon dens sa cançon.
 
Ma mair, qu’es tostemps mon escantilh representatiu de l’opinion publica, qu’a totjorn votat endeu Partit Socialista tota sa vida, me ditz a còp que lo FN “a idèas de las bonas ende la familha”, shens de’m poder citar una sola ompra de projècte de lei que harén passar, estossen au poder. A ausit una frasas pr’ací pr’aquí e sufís ende’s hargar “una opinion”.
 
Las campanhas de Nicolas Sarkozy son los exemples mès eloquents d’aqueste recuperacion d’electorat per frasas simbolicas. Sufís pas que de trucar “Sarkozy campanha electorat FN” dens Google ende trobar suu purmèr ligam apareishut la frasa “Sèm prèsts d’arcuélher franceses navèths, mes son los qu’arcuelhèm que’s devon adaptar.” Una projècte precís de lei? Non pas, mes de qué sedusir una bona part deus votants. Sabi pas totun se lo mot “sentimentaus” se pòt aplicar.