La colèra del pòble, quand es justificada, es sanitosa. Lo pòble que decidís de daissar d’acceptar çò inacceptable, que ditz que n’i pro, que se lèva e que publicament exprimís sa colèra es un pòble que pren sa destinada en mans. Es un pòble venceire.
 
Lo pòble dels emplegats d’Air France a decidit de non pas pus acceptar la politica trabalhicidària que la direccion del grop lor vòl impausar. Los d’Air France an decidit de combatre lo plan de licenciament massís que los dirigents amonedats an anonciat. Se parla de retirar 14 avions long-corrièr, çò qu’equival a 4 900 emplecs. La màger part son d’emplecs al sòl. L’effectiu salariat essent de 63 955 personas, aqueste plan concerniriá 9,22% del personal, çò qu’es enòrme a l’escala d’una firma de transpòrt. Concretament del jorn a l’endeman un de cada dètz trabalhadors perdriá son emplec, e aquò sus la basa d’un solet plan social!
 
Sabem totes que de plans socials, tristament, n’i a cada jorn e d’en pertot. Sabem ben que sovent las accions salarialas e sindicalas servisson pas gaire, que las decisions son presas sens concertacion e dins lo sol interés dels accionaris. L’economia del nòstre país occitan es claufida d’istòrias tragicas d’entrepresas que barran après aver quichat los salariats fins a la mesolha. Lo conflicte d’Air France es un plan social de mai dins aquesta Euròpa sens dralha ni camin. Mas pas sonque: las companhiás aerianas, de per lor prestigi e tecnicitat marcan los esperits. Quand un conflicte social tòca una companhiá coma Air France, tota la classa mediatica e politica s’i interessa. Totòm a pogut gaitar a la television o per internet los imatges dels salariats que fan petar un portal e qu’estraçan la camisa d’un parelh de responsables de la direccion de la companhiá.
 
Lo cap de l’estat francés a declarat qu’aquestes imatges de violéncia son inacceptables e que perjudican l’imatge de França. Compartissi pas aquesta analisi. D’en primièr cal dire que la violéncia dels emplegats foguèt limitada e contrarotlada: s’agís d’una barralha de metal qu’es tombada e de dos tipes que se son trapats pitres nuses. I a pièger coma violéncia. Per exemple i a la violéncia del mesprètz que los trabalhadors d’Air France recebon de la direccion. Aqueles gents se considèran talament superiors que refusan la quita nocion d’escambi amb los salariats. Un vidèo qu’o demòstra ja a emocionat de milièrs de personas. Lo primièr ministre Valls a declarat: “aquestas accions son l’òbra de bandits“. Demanda de “sancions pesugas”. Domatge qu’aja pas mostrat la meteissa indignacion quand Rémi Fraisse foguèt tuat per una granada de la polícia d’estat... Doncas compartissi pas aquesta analisi. Pensi que la colèra dels emplegats d’Air France es bona. An rason de voler defendre lor ganha-pan contra lo cinisme liberal assassin. En cap de biais la revòlta del pòble d’Air France perjudica l’imatge de França. Tot al contrari, aquesta colèra es l’onor del pòble: Es l’onor dels trabalhadors e dels caumaires, es l’onor de los que prenon l’avion per viatjar e de los que n’an pas los mejans. Aquesta colèra es la dignitat de la classa trabalhadoira e es sa fòrça.
 
Air France es descrita coma la companhiá aeriana nacionala. Aquesta realitat economica francesa m’interessa sustot perqué coma transportaire francés, Air France tanben es parcialement occitana, tant per las linhas e los aeropòrts utilizats que coma pels emplegats d’Occitània qu’i trabalhan e que son de milièrs. Ja a la prima passada, la direccion del grop voliá barrar las basas de “província” e suprimir de centenas de posicions de trabalh en Occitània. Lor plan èra de far desaparéisser 111 emplecs a Marselha, 77 a Tolosa e 37 a Niça. A la debuta de l’estiu aquesta decision obtenguèt un subresèit, mas segurament que lo plan de licenciament en preparacion lo reactualizarà en l’accentuar.
 
Entre lo transpòrt aerian (e l’estat francés que lo sosten) e Occitània i a una longa tradicion de mesprètz cap al nòstre país. La companhiá Latécoère-Aéropostale foguèt volontariament arroïnada per l’estat francés dins las annadas 1930. L’estat se la crompèt per una mica de pan e l’integrèt a la companhiá Air France recentament creada per fin de fargar una companhiá aeriana fòrta e monopolizaira. Cada còp que l’estat francés abandonèt una companhiá aeriana, Occitània deguèt pagar un sacrifici uman immens (ex: Air Lib, Air Liberté). Un simbòl foguèt lo chaple de la companhiá montpelhierenca Air Littoral en 2004.
 
Sèm forçats de constatar que lo comportament colonial de l’estat francés en Occitània qu’es tant dur al nivèl legal, politic e lingüistic campa tanben dins lo camp social e economic. L’impacte en Occitània del conflicte d’Air France n’es plan representatiu. Lo País Nòstre es doblament tocat: al cinisme de las institucions politicas e economicas que viran a l’entorn del transportaire s’ajusta lo mesprètz geografic cap a las “províncias” francesas. Coma occitans, la colèra dels d’Air France es una luta que nos cal sosténer: franceses o occitans, lo pòble d’Air France combat per la justícia e aquò es universal.