Opinion
Brèva letra a mon escolan jihadista
O aprenguèri fa mai d’una setmana de la boca d’una collèga, e encara uei aquò m’es pas de creire. Tu, mon escolan de cinquena, que t’ensenhèri fa cinc ans, siás devengut jihadista.
Non sai se me legiràs un jorn, e bensai es tròp tard per que me legiscas dins aquesta vida, pasmens, tre que saupèri la nòva, te volguèri escriure.
Me remembri de tu. Ai pas oblidat ton uelh senèstre que pareissiá bòrni. Te costava d’escriure, te costava de legir, te costava de comptar, te costava d’èsser atentiu en classa. Tei companhs se trufavan de tu ò tu risiás amb elei amb un rire de bòn comunicar, mai te cresiáu brave, e s’encara siás viu, bensai encara o siás un pauc, quora matas pas, quora torturas pas, quora viòlas pas.
Fasiá lòng temps que non sabiáu ren de tu, fasiá d’annadas que non t’aviáu crosat, ni dins lo collègi qu’aviás quitat, ni per lei carrieras de nòstra vilòta.
Se pòs, diga-m’o, que se passèt? Quin marrit rescòntre te vantèt lei meritis dau jihad armat d’una organizacion criminala? Cu te convenquèt d’anar enlai temptar una aventura que trobavas pas aicí? Una nòva esperança a l’encòp dins lei luchas guerrieras e dins un faus paradís?
Regardi nòstra vilòta. Quina esperança te pòt balhar? L’indústria nucleara que ne’n depend tota l’economia? Una populacion vielhassosa e sensa anma que la tempta l’extrèma drecha? Lei comèrcis barrats dau centre que lei remplaçan leis afrosei zònas comercialas perifericas?
Se siás partit enlai, te sentiás d’aicí? Quina identitat podiás aver? La francesa de lei gents que t’aman pas pr’amòr que ta familha es d’autra part? Te’n siás anat, as preferit una identitat mai luenchenca qu’a tu te semblava mai pròcha.
A l’intrada de la vilòta bandejan de bandieras provençalas. Lei coneissiás? Sabiás çò que representan?
Per tant, t’ai escrich en provençau, en occitan de Provença. Me disi que siás partit pr’amòr que te trobavas entre dos vuejes. Lo vueje de França, l’estat que se pren per una nacion e nos empedís d’èsser cu siam. Lo vuege d’Occitània, que poiriá existir mai encara o fai pas pr’amòr que siam tròp timids... ò avèm paur... de far paur, devesits e resignats.
Pasmens, per ieu, ven a nautres de lo bastir, lo país ont totei se reconescam de la mesma tèrra frairala, sensa que degun cèrque de negar cu siam, per fin que çò comun e çò plurau sigan un, e que de liames qu’agam tescuts ensems nos uniscan. Non vòli pas que d’autres que tu s’inventen d’identitats murtrieras mentre que certans se replegan sus la de París; siás, ò èras, de nòstre país.
Siás partit pr’amòr que te pensavas guerrier arabomusulman; èras occitan sensa o saupre.
Non sai se me legiràs un jorn, e bensai es tròp tard per que me legiscas dins aquesta vida, pasmens, tre que saupèri la nòva, te volguèri escriure.
Me remembri de tu. Ai pas oblidat ton uelh senèstre que pareissiá bòrni. Te costava d’escriure, te costava de legir, te costava de comptar, te costava d’èsser atentiu en classa. Tei companhs se trufavan de tu ò tu risiás amb elei amb un rire de bòn comunicar, mai te cresiáu brave, e s’encara siás viu, bensai encara o siás un pauc, quora matas pas, quora torturas pas, quora viòlas pas.
Fasiá lòng temps que non sabiáu ren de tu, fasiá d’annadas que non t’aviáu crosat, ni dins lo collègi qu’aviás quitat, ni per lei carrieras de nòstra vilòta.
Se pòs, diga-m’o, que se passèt? Quin marrit rescòntre te vantèt lei meritis dau jihad armat d’una organizacion criminala? Cu te convenquèt d’anar enlai temptar una aventura que trobavas pas aicí? Una nòva esperança a l’encòp dins lei luchas guerrieras e dins un faus paradís?
Regardi nòstra vilòta. Quina esperança te pòt balhar? L’indústria nucleara que ne’n depend tota l’economia? Una populacion vielhassosa e sensa anma que la tempta l’extrèma drecha? Lei comèrcis barrats dau centre que lei remplaçan leis afrosei zònas comercialas perifericas?
Se siás partit enlai, te sentiás d’aicí? Quina identitat podiás aver? La francesa de lei gents que t’aman pas pr’amòr que ta familha es d’autra part? Te’n siás anat, as preferit una identitat mai luenchenca qu’a tu te semblava mai pròcha.
A l’intrada de la vilòta bandejan de bandieras provençalas. Lei coneissiás? Sabiás çò que representan?
Per tant, t’ai escrich en provençau, en occitan de Provença. Me disi que siás partit pr’amòr que te trobavas entre dos vuejes. Lo vueje de França, l’estat que se pren per una nacion e nos empedís d’èsser cu siam. Lo vuege d’Occitània, que poiriá existir mai encara o fai pas pr’amòr que siam tròp timids... ò avèm paur... de far paur, devesits e resignats.
Pasmens, per ieu, ven a nautres de lo bastir, lo país ont totei se reconescam de la mesma tèrra frairala, sensa que degun cèrque de negar cu siam, per fin que çò comun e çò plurau sigan un, e que de liames qu’agam tescuts ensems nos uniscan. Non vòli pas que d’autres que tu s’inventen d’identitats murtrieras mentre que certans se replegan sus la de París; siás, ò èras, de nòstre país.
Siás partit pr’amòr que te pensavas guerrier arabomusulman; èras occitan sensa o saupre.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Experiéncia tragica partejada, qu'un de mos escolans es mòrt en Siria. Per un ensenhaire, que sa tòca es de desvolopar los dròlles, es un fracàs tarrible. Per ma part, l'expliqui per la violéncia generala del sistèma escolar francés que permet pas als enfants fragils de trobar sa plaça dins la societat. Los tenents d'una pedagogia doça i son tròp isolats.
Los musulmans, los crestians, los josièus, tot aquò son de mots, que causificas idèas imagenàrias. I a son que de musulmans, de catolics, de d'atèus e d'autres subjèctes umans encara que non dintran dins aquestas categorias aproximativas. Cada còp que procedissèm a una generalizacion, coma per exemple "los Occitans", los "Franceses", non sabèm pas mai de qué parlam. Coneissèm unes Occitans, unes Franceses, unes musulmans… Cada còp que procedissèm a una generalizacion, lo diable es aquí d'atissar lo fòc de las illusions e de la vanetat. Mas cossí poiriái amar a de bon lo e la que non coneissi a de bon ?
200 ans de colonisacion de l'Africa dau Nòrd per los occidentaus, quò pòd pas s'oblidar. La França es anada chas los musulmans emben lo canon sens oblidar lo temps de las crotzadas. Un vielh paisan disia dau temps que fasia son servici militari au moment de la conquesta d'Algeria : "preniam lòrs afars e apres, l'armada nos en balhava un pauç. D'aquel pauc, i en avia pron per nos sadolar".
Pertant fuguet un temps ente los arabes, berberes e autres populacions transmetian lo saber daus grec aus occidentaus. Avian una literatura, una matematica e una poesia plan coneiguda mas degun en parla. Comprene que l'òm pòd esser dihadjiste e pensi que los arabes lo son pas pron. Sei pas d'accordi emben la chausida de las armas. Ai totjorn dins la testa l'apel daus socialistes per botar lo fusil sur l'espanla. La guerra dins l'Orient Median es la guerra daus merchands de canon. Es pas la guerra daus monde d'en bas. La religion musulmana es pas una religion fanatica pas mai que la religion catolica, pas mai que l'estat frances. Lo dihad es pas la guerra contre los autres; es una guerra interiora contre sas pensadas las pus negras.
Lo bon provençau, que faria pas de mau a una mocha es passat de mòde. Tot, coma lo bon institutor que balhava la bona paraula quand la França fasia la guerra. Joan Barcelò a estat bian embrigadat e formatat per l'institucion escòla e universitat.
Un arabe o un berbere que viu en França es un bastard tot coma los occitans : a doas lengas, doas culturas. Poria en tirar un benefice. Mas, es condamnat en França a esser bastard, mesprisat o ben convida a oblidar la cultura e la lenga de sos reirs.
Bèu bon Dieu de la patria que de justificacions faussas e enganarèlas ! se l'escolan u n pauc butat , quer compren ren de ren , es vengut jihadista, ei pas per lei rasons çai-dessùs enonciadas,mai ven d'una contrada luencha onte sei gents iletrats parlavan arab e e èran de religion moametana, que non podiá s'integrar manca pas s'assimilar e amb aquesta religion retrograda restada au XIV° sègle amb sei guerras de religion que sei sectators salafistas noirisison un complèxe d'inferioritat gigantesc, de la tèrra a la luna que tomban dins un fanatisme religiós mortau e non pas perqué dins la vilòta, tres o quatre supermercats an remplacats la trentena d'especariás, drogariás etc deis annadas 1960 e que lo pòble nòstre ais otratges abandonats (Mistral) seriam venguts d'abominables xenofòbs que fan de ratonadas tot de long dau Ròse ? es pas un pauc exagerat, l'identita murtriera de Paris ? e totjorn vague de se repentir, coma s'eriam rsponsables de tota la misèria dau monde !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari