DòM 
 
Dò Major qu’ei era tonalitat deth nau nadalet aranés Era soca de Nadau® que veirà era lum en auents.
 
En article deth 21 de hereuèr passat en Jornalet, entitolat “Ei temps de vediau… musicau” qu’auançàuem es iniciatiues d’un grop d’arderosi dera musica e cultura aranesa en generau.
 
A compdar d’alavetz quauqu’un d’aqueri projèctes s’an materializat e d’auti naui que son en  marcha.
 
Era soca de Nadau® que n’ei un d’eri. Se tracte d’un nadalet aranés en DoM, compàs de 12/8 entà orquèstra e còrs compausat per autor de Lairissa Castèth que gesserà ath mercat, mercat en aranés eth pròplèu mes de deseme. Era letra qu’ei basada en un poèma deth poèta e escrivan de Les, Jèp de Montoya.
 
Era cançon ei ara madeish en fasa de produccion e ei dubèrta ara participacion de quin Amant dera Musica Aranesa que sigue interessat en júnher era sua veu o era sua musica ar enregistrament (contactatz a trauès de Jornalet).
 
Peth moment en aguest prètzhèt de vediau musicau entà editar eth nadalet aranés que i trebalhen musics dera banda Es Paums, integrants dera Orquèstra “Golden Saxo”, era seccion de veus de ”Disasters”, cantaires de Gospel de Lhèida, membres qu’auien hèt part de Boulevard Orquestra, cantaires des coraus de Bossòst, ath delà de poètes, escrivans, istorians e jornalistes ligadi tamb Aran.
 
Es lectors de Jornalet que seràn es prumers  en conéisher e escotar eth trabalh finau en exclusiva en aguest madeish mejan a prumèrs de deseme.
 
 
SòlM
 
Sòl major, qu’ei eth acord damb que comence e fenís eth Ròck and Ròll aranés Hilh.
 
Dempús deth blues aranés Net de Huec, eth ròck Hilh, ei era dusau òbra producte deth projècte de “vediau musicau” anonciat en Jornalet.
 
Eth ròck que se presentèc en Vielha hè mesi en un concert organizat peth Conselh Generau d’Aran tamb era collaboracion der Ajuntament de Vielha e Mijaran, Institut d’Estudis Ilerdencs dera Deputacion de Lhèida e ei disponible enes hilats sociaus e en Jornalet e ja hè part deth repertòri de diuèrsi grops musicaus.
 
Es particions complètes d’ambdues composicions araneses son disponibles gratuïtaments en  www.jaumemasanacastet.wix.com/casteth, entà que quin musician que sigue pogue interpretar-les.
 
 
Rem
 
Re menor, qu’ei un acord trist e eslangorit entara notícia trista dera dissolucion d’un grop musicau fòrça restacat ara Val d’Aran. Vos parlam deth grop de musica de balh Tèxas Grup, qu’a deishat es scenaris. Era d’enguanh qu’a estat era sua darrèra sason.
 
Es sòns integrants que son fòrça restacadi ara musica d’Aran, quauqui uns d’eri per vincles familhaus tamb Vilamòs. Era música e er aranés que l’an popat de ben mainatges.
 
B’èren coneishudi en Catalonha e Espanha a on auien prefaciat a artistes de prumer nivèu nacionau, mès tanben ère freqüent trapar a Tèxas Grup ena programacion de fòrça des hèstes majors dera Val: Aubèrt, Arres, Arties, Bagergue, Betlan, Garòs, Gessa, Salardú, Vila, eca…
 
En tot includir sistematicaments en sòn repertòri diuèrsi tèmes musicaus en aranés, s’auien convertit en un bon nautparlaire e en un element mès de difusion dera nòsta polida lengua per tota era geografia per a on actuaue eth grop. 
 
Era desaparicion, dempús de 16 ans de concèrts, d’un grop musicau tan restacat ath nòste país que non ei cap ua bona notícia, non.
 
 
SiB
 
Si bemòl qu’ei er acòrd de pas qu’auem ahijut ar imne aranés Montanhes araneses[1]. 
 
Damb era tòca d’incorporar-la en nòste repertòri auem adaptat ua version dera populara cançon apariada entà veus, saxo soprano en Sib, acordeon e quatrin de ritme.
 
Era nòsta version ei basada enes nòtes deth tèma qu’ei includit ena pagina 9 deth cançonèr Musica d’Aran editat peth Conselh Generau d’Aran en 1988.
 
Ath delà d’elevar era tonalitat miei ton entà plaçar-la ena tesitura dera nòsta seccion de veus, auem cambiat er acòrd de Dò7au, present en es compasi 6au e 14au deth cançonèr per un acord de Sib major de pas, qu’apòrte ua version desparièra der imne, sense alterar er esperit deth madeish.
 
Maugrat que es accidents que eth “Paum” descrabestat qu’a escrit era adaptacion a metut ena clau, qu’à sies alteracions (no n’i cabie cap de mès!) tamb sies dièsi, pòden dificultar era execucion, auem integrat sòlos damb duòs de dialòg entre eth saxo soprano e eth son musette der acordeon, tant ar inici, coma pendent era cançon, coma ara fin, entà bracar era monotonia salmodica des estròfes.
 
En un pialèr de versions araneses e quauques unes d’occitanes dera cançon, qu’auem escotat, se manten er acòrd de Dò7au iniciat enes compasi precedents 5au e 13au. Aqueres versions son tant perfèctaments valides e polides coma n’ei era qu’ací prepausam tamb era substitucion deth Dò7au. peth SiB. Era nòsta version ei era nosta petita collaboracion, eth nòste gran de sable que aportam ara música nòsta. Pren era que mès t’agrade. Era version que non ei importanta.
 
Çò d’important ei que se cante en aranés, tant que mès melhor, tant que mès fòrt melhor, tant que mès gent melhor, tant que melhor melhor. Canta coma un paom, canta coma un poth, mès canta en aranés.
 
Cantar en aranes qu’ei ua plan bona estratègia entà promòir er emplec dera nòsta lengua.
 
Cantar qu’ei bon entara lengua, mès tanben entara gargamèla, era gòrja, es paumons, es corades, eth còr, eth cervèth e sustot entà er ànim.
 
Alavetz mès musica e mens gachets.
 
Entà que comences  de cantar, ací as ua dosis de mots, bots, tons e sons en un fragment dera nòsta version de “Montanhes araneses”(veir particion). Sense efèctes segondaris, tè.
 
A lèu