Opinion
Los palhats, reabilitacion d’un sistèma agropaïsatgèir en Auvèrnhe
L’aut còp, un fonccionari territoriau vingut presentar a nòsta promò un agrosistèma originau, tradicionau de la valèia de les Cosas, de rius que daveran deu Sancí per se gitar dens l’Alèir. S’agís d’un sistèma de culturas en tarrassas separadas per de murs de pèiras secas (interromputs en lemita de pèça), acaradas au sud o au sud-èst, qu’apèran los palhats.
D’origina immemoriala, los palhats èran d’abòrd utilisats per la policultura, apui s’especialisèren dens la vinha, que coneishut un essòr dens les annadas 1800-1810 e vingut la principala sorça de revinguts deus paisans deu virat. Mès duas rasons menhèren lo vinhau auvernhat a la driva: la plantacion de vinhas americanas balhant un vin de mendra qualitat, apui mèi que mèi l’arribada deu filoxerà devèrs a 1870. Donc, au XXe siègle, los palhats se caperèren de sègas e de talhadís. Atau, sus la comuna de Corgol, 5 ha de terras se perduren.
Les cavas daus vinhairons esturen tanben barradas. A Champelhs, qu’estut longtemps un vilatge de vinhairons, manquèren èster esbolhadas per i bastir de lotjaments, mès un progèit de desvolopament rurau pus astuciós espelit: les convertir en cavas d’afinatge per lo sent-nectari.
Amèi de la vinha, es mencionada la preséncia anciana de vergèirs en tarrassas. I aujut en efèit una produccion d’aubricòts, de higas, de merons, per hèser los famós fruits confits d’Auvèrnhe, reputats a partir deu XVIIe siègle.
Entre 2001 e 2013, los benevòles de l’associacion de sauvagarda deus palhats[1], los elugits e de salariats en insercion se desmoniquèren per revalorisar aqueth paisatge tradicionau, demb l’aduja deus especialistas de la fauna e de la flòra amèi deus cacinèirs[2]. Lo trabalh comencèt per un treitiatge que durèt nau ans. Aqueth desbrossalhatge hasut aparéisher un sistèma interessant d’exutòris d’auratge, permetent que l’aiga de pluja s’escoli dens la Cosa en bas de la panta, qu’estut restaurat tanben apui testat demb succès.
Falut tanben seleccionar los aubres a gardar, dont un aubre de Judèia centenari (a Champelhs); ’quò’s interessant de pas transformar un segàs tot empenat en un simple pradèu, e de gardar un pauc d’eterogeneïtat. Tornèren aparéisher d’orquidèias, de vinhas –renforçadas per la plantacion progressiva de 900 pès de pinot gris–, de perseguèirs... Una gestion diferenciada estut mesa en plaça, en dalhant l’èrba sonque dus còps per an: après les prumèiras flors, e avant l’ivèrn.
La mesa en valor daus palhats es tanben pensada dens una optica toristica. Per tant que los toristas anguin preferencialament deu bòrd de la Borbola, Champelhs pòt constituar una destinacion de vesita per quauquas òras, d’autant mèi que la comuna a amenatjat fòrt de jardins dubèrts au public.
Fenirèi per una toca economica: l’associacion de sauvagarda deus palhats vend mèu biologic –que vèn deus bornacs installats a Corgol– e confituras deu lòc.
Longa via aus palhats!
[1] A obtingut lo labèl Patrimoine Rural.
[2] Es que lo treitiatge a un impacte fòrt sus la compausicion fauna sauvatja.
D’origina immemoriala, los palhats èran d’abòrd utilisats per la policultura, apui s’especialisèren dens la vinha, que coneishut un essòr dens les annadas 1800-1810 e vingut la principala sorça de revinguts deus paisans deu virat. Mès duas rasons menhèren lo vinhau auvernhat a la driva: la plantacion de vinhas americanas balhant un vin de mendra qualitat, apui mèi que mèi l’arribada deu filoxerà devèrs a 1870. Donc, au XXe siègle, los palhats se caperèren de sègas e de talhadís. Atau, sus la comuna de Corgol, 5 ha de terras se perduren.
Les cavas daus vinhairons esturen tanben barradas. A Champelhs, qu’estut longtemps un vilatge de vinhairons, manquèren èster esbolhadas per i bastir de lotjaments, mès un progèit de desvolopament rurau pus astuciós espelit: les convertir en cavas d’afinatge per lo sent-nectari.
Amèi de la vinha, es mencionada la preséncia anciana de vergèirs en tarrassas. I aujut en efèit una produccion d’aubricòts, de higas, de merons, per hèser los famós fruits confits d’Auvèrnhe, reputats a partir deu XVIIe siègle.
Entre 2001 e 2013, los benevòles de l’associacion de sauvagarda deus palhats[1], los elugits e de salariats en insercion se desmoniquèren per revalorisar aqueth paisatge tradicionau, demb l’aduja deus especialistas de la fauna e de la flòra amèi deus cacinèirs[2]. Lo trabalh comencèt per un treitiatge que durèt nau ans. Aqueth desbrossalhatge hasut aparéisher un sistèma interessant d’exutòris d’auratge, permetent que l’aiga de pluja s’escoli dens la Cosa en bas de la panta, qu’estut restaurat tanben apui testat demb succès.
Falut tanben seleccionar los aubres a gardar, dont un aubre de Judèia centenari (a Champelhs); ’quò’s interessant de pas transformar un segàs tot empenat en un simple pradèu, e de gardar un pauc d’eterogeneïtat. Tornèren aparéisher d’orquidèias, de vinhas –renforçadas per la plantacion progressiva de 900 pès de pinot gris–, de perseguèirs... Una gestion diferenciada estut mesa en plaça, en dalhant l’èrba sonque dus còps per an: après les prumèiras flors, e avant l’ivèrn.
La mesa en valor daus palhats es tanben pensada dens una optica toristica. Per tant que los toristas anguin preferencialament deu bòrd de la Borbola, Champelhs pòt constituar una destinacion de vesita per quauquas òras, d’autant mèi que la comuna a amenatjat fòrt de jardins dubèrts au public.
Fenirèi per una toca economica: l’associacion de sauvagarda deus palhats vend mèu biologic –que vèn deus bornacs installats a Corgol– e confituras deu lòc.
Longa via aus palhats!
[1] A obtingut lo labèl Patrimoine Rural.
[2] Es que lo treitiatge a un impacte fòrt sus la compausicion fauna sauvatja.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
De veire lo trabalh remirable de reviscoladís d'aquelas terrassas dins lo Cantal, a Molompiza dins la Val d'Alanhon per exemple. A Massiac, organizan cada annada una fèsta per celebrar los palhàs : http://palhas.org/
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari