Fa de decennis que los partits politics nacionalistas catalans trabalhan a menar lo país (o mai precisament una partida del país) cap a l’independéncia. Aprèp la longa nuèit franquista, calquèt que tornèssen far, pacientosament, un long caminament cap a la libertat. Lor caliá ganhar la fisança del pòble. Provar a n’aqueste l’interés de l’independéncia nacionala sus totes los plans; identitari, cultural, economic e politic, entre maites.
 
Pauc a cha pauc lo sentiment nacional, jamai vertadièrament desaparegut al dintre del pòble catalan, tornèt nàisser, respelir e se desvolopèt. S’es vertat que l’istòria de Catalonha pòrta en ela un minimum de continum estatal, lo tot èra de lo tornar far emergir. De mercés a una batèsta politica contunha dels partits independentistas, e demest aquestes cal saludar lo trabalh caparut del partit istoric Esquèrra Republicana de Catalonha, la consulta electorala del 27 de setembre de 2015 foguèt possibla.
 
Per fa brèu, la causa positiva d’aquelas eleccions foguèt lo recampament unitari d’una part dels partits independendistas de drecha (mai que mai Convergéncia Democratica de Catalonha) e d’esquèrra (mai que mai Esquèrra Republicana de Catalonha). Aqueste recampament se presentèt a l’escrutin jol nom d’”Amassa”. Aquel regropament èra d’una granda intelligéncia politica compte tengut de l’enjòc qu’èra, e que demòra, la creacion d’un Estat catalan jos la forma d’una republica democratica. Doblidessem pas jamai que presentament la creacion d’un Estat novèl dins l’Union Europèa, seriá una primièra de mai nauta importància, non soncament per l’Union e per Catalonha, mas tanben per Occitània (e pas sonque per la Val d’Aran).
 
Malgrat l’union per delà los clivatges ideologics e los enjòcs socials d’”Amassa per l’òc”, tre la debuta de la campanha per las eleccions del 27 de setembre de 2015 mancava dins aquesta coalicion de circonstància lo partit independentista d’esquèrra extrèma del nom de Candidatura d’Union Populara. Ja, devant l’enjòc istoric d’aqueste escrutin e sobretot davant lo fach que las fòrças espanholistas son encara bravament presentas en Catalonha, es de mal comprene que los independentistas, totes los independistas, agen pas pas trobat un compromés per anar ensems a las eleccions. Las resultats d’aquestas eleccions passadas mòstra pro plan qu’en cas de referendòm sus l’autodeterminacion plena e sancèra del país, lo “òc” l’emportàriá benlèu, mas seriá just. Tròp just per assegurar una victòria sens contèstacion. Aquò significa que totas las fòrças independentistas devon avançar juntas e de cotria la societat civila. Aquò vòl pas dire que cadunas deuriá renegar sas especificitats pròprias (notanament sa vision mai o mens sociala o liberala de la societat), mas aquestas especificitats se deurián calar lo temps d’una legislatura. Lo temps de la creacion e de la reconeissença exteriora del nòu Estat catalan. Una legislatura, aquò’s quatre ans. Que son quatre ans de cara a l’istòria milenària de Catalonha e subretot que son de cara a la liberacion nacionala, tan de temps esperada?
 
Esquèrra Republicana de Catalonha e Convergéncia Democratica de Catalonha o an comprés. An comprés que caliá anar a l’essencial. An comprés que l’escasença risca de se tornar pas presentar de plan temps. Risca de se tornar pas presentar per mantunas generacions. An comprés qu’èra pas lo moments de desgalhar de sègles -o ben de sègles!- de trabalh per una question ça que la importanta, mas que podiá esperar quatre ans, lo temps de bastir l’ostal. Un còp Catalonha aja bastit son Estat, alavetz, lo combat politic per cada partit poirà reprene. A n’aquel moment las Catalanas e los Catalans poirán pintrar l’ostal. Lo poirán pintrar a lor agrat, en verd (ecologistas) e ròse (social-democratas), e roge (esquèrra extrèma), en blanc (liberals) o de totas autras colors e nuàncias. Mas çò que devon pas pèrdre de vista los independentistas catalans es que se pòt pas pintrar un ostal abans de l’aver bastir. Se pòt pas tintar la pèl de l’ors abans de l’aver tuat. Es per aquò qu’an besonh d’una legislatura per bastir l’Estat. Davant las enòrmas dificultats qu’esperan los Catalans per obténer la creacion de lor Estat, que Catalonha siá socialista o liberala pòt esperar quatre ans. Encara a l’ora d’ara podem pas imaginar las dificultats que lo procèssus d’independéncia pòt trobar en travèrs de son camin. Aquestes obstacles, per çò que malurosament n’i aura de tota mena venent d’Espanha e d’endacòm mai, se desvelarán a flor e a mesura que lo procèssus avançarà. Mas lo moviment independendista es pas pro fòrt, es pas pro assegurat, per que las fòrças politicas que lo compausan, o pretendon lo compausar, s’esquiçan. Podem far fisança a las forças imperialistas espanholistas per aprofiechar las flaquesas dels independentistas. Es subretot a ora de porgir la còrda al borrèl.
 
Una d’aquelas flaquesa del procèssus d’independéncia es ja que la Candidatura d’Union Populara age pas volgut de tira rejúnher “Amassa pel òc”. Malgrat la division (èri personalament a Lleida pendent la campanha e l’escrutin del 27 de setembre de 2015), los independentistas capitèron d’aver una majoritat de deputats al Parlament de Catalonha. Mas, o cal reconéisser, es pas una majoritat confortabla (72 sètis subre 135). Pas pro confortabla per assegurar un procèssus aisit e indiscutible d’independéncia. Pensi que totes los independentistas n’an consciéncia e me demandi perqué ne son a s’entresquiçar per una question de persona.
 
Pensi, emai se soi luènh de la mesclanha catalana, que las fòrças independentistas an pas de temps a pèrdre. Las supliqui, en tant que nacionalista occitan qu’a un interés evident a l’enartament lèu-lèu d’un Estat catalan, de passar d’aviada oltra l’afar de la causida d’un President de govèrn. Per l’interés general, davant l’istòria e lo pòble catalan, es desirable que Convergéncia Democratica de Catalonha presente un autre candidat qu’Artús Mas s’es aquò que pausa problèma. Es desirable que Candidatura d’Union Populara accepte una autra personalitat, e mai foguèsse de Convergéncia Democratica de Catalonha. Es comprensible que dins tot procèssus politic i a ge de passions e de crispacions. Mas, tornem o dire, ara per ara Catalonha es a viure un moment istoric que, s’es mancat, benlèu se tornarà pas jamai presentar. Cal que son personal politic independentista sapie que dins l’istòria i a de trens que passan pas qu’un còp. Mancar aqueste poiriá èsser, a long tèrme, la mòrt de Catalonha. Siem plan plaçats, nosaus nacionalistas occitans, per saber qu’una nacion desprevesida d’Estat pòt pas subreviure eternalament.
 
Res es pas encara fach, mas es question de tornar organisar d’eleccions al mes de març de 2016 s’aquesta setmana un compromés es pas trobat per formar un governament en Catalonha. Malaiga de malaiga! Qual pòt dire que dins tres meses los independentistas tornarán trobar una majoritat al Partament de Catalonha? Qual? Lo rapòrt de fòrça en favor de l’independéncia es teunhe. Es pas tan fòrt coma desirable. Lo monstre espanholista es pas encara mòrt. Bolega encara e pòt tornar levar lo cap.
 
A mon vejaire, lo personal politic independentista deu trobar lèu-lèu una solucion per sortir de l’androna, sens que lo país siá obligat de tornar a las urnas. La risca de pèrdre d’eleccions se pòt pas prene. Val mai téner que d’esperar. D’ont mai que la situacion actuala es de las melhora per, al contrari, balhar un còp d’accelerator al procèssus d’independéncia. Cal aprofiechar qu’a Madrid i age pas mai de govèrn per s’engulhar dins la falha. Cal aprofiechar que i age una cèrta confusion politica en Espanha per perseguir e accelerar sus camin de l’independéncia en Catalonha. Es de bona guèrra d’aprofiechar de la flaquesa de l’ennemic per se desliurar de sas arpas. Seriá criminal de la part dels politicians independentistas catalans, de quin bòrd que siaguen, d’esplechar pas la situacion en Espanha per anar pas pus aviat dins lo procediment d’independéncia.
 
Coma nacionalistas occitans, s’avem plan solide pas de leiçon a balhar a deguns, siem pasmens concernits per çò que se passa en Catalonha coma pertot dins lo monde. Mas pus concernís encara per çò que se passa dins las nacions sens Estat de l’Union Europèa que çò que se passa politicament endacòm mai. Objectivament la creacion d’un Estat nòu en Escòcia, en Catalonha, en Flandras, al País Basc, etc… aflaquiriá politicament lo bonapartisme francés. Isolariá l’imperialisme francés, Alavetz, podem pas èsser indeferent a çò que se passa en çò de nòstres vesins e cosins. Puslèu que d’alentir la marcha cap a l’independéncia, la cal accelerar.