Opinion
Letra de rompedura a França
Cara França que non sai,
Visqueriam de tras que bòns moments totei dos, e encara aimi fòrça ta lenga, ta cultura, ta literatura, tei filmes ancians, ton pòble. Mai entre tu e ieu, lei causas son devengudas impossiblas. Pasmens, meis ancessors occitans faguèron fòrça esfòrç, renoncièron a tot per te plaire, se metèron a parlar la lenga dau nòrd coma se l’aguèsson totjorn parlada, acceptèron de s’umiliar per que lei regardèsses amb respècte, e fòrabandiguèron de sei vidas totei lei remembres de son passat.
Disiás que lor portèras la libertat, l’egalitat e la fraternitat, de causas tras que polidas, e per lei qualas certans moriguèron. Mai de qué parlavas, en realitat? La libertat de te revertar, de devenir coma tu? Una faussa egalitat confonduda amb l’uniformitat? Una egalitat mai autentica que còsta la dependéncia? E cu aima son fraire se e solament se càmbia de tot en tot?
Pensi ai pòbles massacrats, ais obriers sus lei quaus fasiás tirar quora te semblavan tròp encolerits, a la Terror qu’inspirèt lei regims totalitaris e venguèt tuar leis esperanças revolucionàrias... E lei Drechs de l’Òme, ne siás fièra, mai que ne fas quora escupisses còntra lo ròm e te mesfisas dau migrant, quora pensas que l’enfant a pas drech d’èsser educat dins sa cultura pròpria, quora te creses tan perfècta que t’imaginas que se per cas i a un terrorista en cò tieu, es un estrangier?
Me’n vau: ela pòrta sus sa cara lo sorire d’aquelei que vòlon viure; en tu vesi solament l’engaunhada dau mesprètz.
Adieu!
Visqueriam de tras que bòns moments totei dos, e encara aimi fòrça ta lenga, ta cultura, ta literatura, tei filmes ancians, ton pòble. Mai entre tu e ieu, lei causas son devengudas impossiblas. Pasmens, meis ancessors occitans faguèron fòrça esfòrç, renoncièron a tot per te plaire, se metèron a parlar la lenga dau nòrd coma se l’aguèsson totjorn parlada, acceptèron de s’umiliar per que lei regardèsses amb respècte, e fòrabandiguèron de sei vidas totei lei remembres de son passat.
Disiás que lor portèras la libertat, l’egalitat e la fraternitat, de causas tras que polidas, e per lei qualas certans moriguèron. Mai de qué parlavas, en realitat? La libertat de te revertar, de devenir coma tu? Una faussa egalitat confonduda amb l’uniformitat? Una egalitat mai autentica que còsta la dependéncia? E cu aima son fraire se e solament se càmbia de tot en tot?
Pensi ai pòbles massacrats, ais obriers sus lei quaus fasiás tirar quora te semblavan tròp encolerits, a la Terror qu’inspirèt lei regims totalitaris e venguèt tuar leis esperanças revolucionàrias... E lei Drechs de l’Òme, ne siás fièra, mai que ne fas quora escupisses còntra lo ròm e te mesfisas dau migrant, quora pensas que l’enfant a pas drech d’èsser educat dins sa cultura pròpria, quora te creses tan perfècta que t’imaginas que se per cas i a un terrorista en cò tieu, es un estrangier?
— Passas l’òsca, çò me dison d’amics, França es a mand de cambiar.
— Non pas, càmbia pas... Jamai non o fai...
— Veiràs, nòstrei gèsts diplomatics faràn fruch ben lèu... Lei socialistas ja nos escotan...
— Ah, volètz parlar d’aquelei que sometèron au vòte la Carta dei lengas regionalas e minoritàrias quora i aviá plus de majoritat au Congrès? Ò d’aquelei que fan passar una reforma dau collègi que risca de tuar lo pauc d’occitan que tenèm? Ò de la ministra de la cultura que refusa la proteccion de nòstra lenga pr’amòr que l’immersion es impossibla e que cau pas impausar d’occitan dins lei mèdias?
Sas, cara França que non sai, quina que siga relacion depend de la fisança, e de fisança en tu, n’ai plus. M’enganères tròp sovent, e siáu assadolat de tei messòrgas. Ne vòles un exemple? Cèssas pas de repetir “Viva la lenga de la Republica!”, e ieu, siáu mens republican quora parli occitan, catalan ò corse? Non, voudràs dire “la lenga de l’Empèri”, e ton Empèri, m’interèssa pas... La libertat, l’egalitat e la fraternitat, leis anarai quèrre en Catalonha, dins una republica non imperiala ont ma lenga serà normala...— Non pas, càmbia pas... Jamai non o fai...
— Veiràs, nòstrei gèsts diplomatics faràn fruch ben lèu... Lei socialistas ja nos escotan...
— Ah, volètz parlar d’aquelei que sometèron au vòte la Carta dei lengas regionalas e minoritàrias quora i aviá plus de majoritat au Congrès? Ò d’aquelei que fan passar una reforma dau collègi que risca de tuar lo pauc d’occitan que tenèm? Ò de la ministra de la cultura que refusa la proteccion de nòstra lenga pr’amòr que l’immersion es impossibla e que cau pas impausar d’occitan dins lei mèdias?
Me’n vau: ela pòrta sus sa cara lo sorire d’aquelei que vòlon viure; en tu vesi solament l’engaunhada dau mesprètz.
Adieu!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Rompedura d'ambe França ? Encara m'auriá calgut que m'i sentiguèsse ligat, a-n-aquesta França… E fa ja mai de uèit sègles qu'a çò nòstre, sabèm qu'Amor non es maridatge !
« Cèssas pas de repetir “Viva la lenga de la Republica!” » E perqué pas repetir aiçò ? Après tot, fin finala, la lenga de la Republica es lo catalan, la lenga dels Republicans vertadièrs, los que morriguèron dins las presons franquistas, non ? Per ieu, la lenga del reialme de França es lo francés, mentre que la lenga de la Republica es lo catalan, lenga bessona de l'occitan… Question de decentrament.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari