Opinion
La sojafagia coma alternativa a la carnivoria?
I a quauque temps, parlèri daus insèctes coma alternativa ad una consomacion de carn d’origina “industriala”. Lo còp passat, mencionèri la rishessa en proteïnas completas de quauquas plantas sauvatjas. Coma au sàbetz, una auta planta es mondialament e industrialament utilisada per son contingut en proteïnas... lo sojà (Glycine max, Fabaceae).
Per presentar un pauc nòste amic: ressorça economica importanta desempui au mens 5000 ans, auré començat ad èster cultivat en 9000 av. J.-C. en Asia orientala, d’ont èra originari. Sa cultura s’estendut dens lo monde empenat a partir dau XIXe siègle, a tau punt qu’actualament los Estats-Units n’en son lo principau productor (38% en 2008, sii 80,5 milions de tonas dont 34 exportadas). La produccion mondiala, de pus de 200 milions de tonas, s’estamplèva lavetz sus 90 milions d’ectares.
Coma au sàbetz tanben, los vegans[1] son coneishuts per promocionar lo sojà devath totas ses fòrmas –tofu, tonyu (lèit), òli, lecitina, miso, etc.– per remplaçar los produïts d’origina animala. Sabi pas se’quò’s un clishat, mès enfin, sufís d’hèser un torn dens un magasin biò –dont parlarèi un còp que vèn.
Se lur desmarsha pòt se compréner d’un certèn punt de vista etic –sensibilitat a les condicions de via e d’abatatge de les bèstias, e pus generalament refús de caucionar lo fèit de tuar un aut alimaut– e benlèu dieteticò-sanitari –som pas fisiologicament carnivòres, la carn contèn de potingas, de grèishs saturats e acidifica nòstes budèths (d’ont problèmas de santat)–, es de conéisher que la “sojacultura” correspond lende aus tres critères de la durabilitat (sustainability, d’ont sustenabilitat en “anglitan”!) que son: l’acceptabilitat sociala, l’acceptabilitat economica e l’acceptabilitat ecologica.[2]
Ecologicament, maugrat qu’augi de febles besonhs en aiga e que fixi l’azòte atmosferic dens lo sòu, lo sojà presenta l’inconvenient d’èster hèit en granda cultura. Aquò’s bien coneishut que, tant mèi la diversitat estructurala daus agrosistèmas aumenta, tant milhor fonccionan los agrosistèmas. Mès mèi que mèi, 77% dau sojà mondiau es geneticament modificat. Lo problèma es pas la transgenèsa en se, mès lo fèit que lo transgène rendi lo sojà resistent au glifosate, çò que pòt hèser aparéisher de resisténcias shes d’autas plantas, donc aumentar l’emplec de l’erbicide. Coma los sòus alluviaus son optimaus per lo sojà, pòt i auger de risques per la preservacion de la qualitat de l’aiga. Aquò dit, lo rapòrt CAST indica qu’aux Estats-Units, les varietats de sojà derivadas de la biotecnologia, cultivadas en majoritat shens bojada, presentan coma avantatges, per exemple, d’hèser demingar l’erosion daus sòus de 93% o l’escolament daus erbicides de 70% –hum... se pempinan pas,’quò’s que damòran sus la pèça...
Socialament e economicament, pausa problèma lo fèit que 93% de les samenças transgenicas contènin de trèits genetics de Monsanto, que se priva pas per prelevar de royalties auprès daus cultivators shes los quaus retròban aqueths trèits[3]. Aquera problematica es pas especifica au sojà: per los cereales pr’exemple, les samenças paisanas pòden pas hèser rampèu a les samenças industrialas bien catalogadas coma fau. Aquò vèn daus pretenduts critères DHS (distinccion, omogeneïtat, estabilitat) e VAT (valor agronomica e tecnica) –les samenças paisanas evoluan a tengut e son pas adaptadas a un objectiu productivista–... o puslèu, vo’n dóbtatz, d’interès bassament financèirs...
A contrario, un elevatge bovin rasonat pòt remplir los tres critères de la durabilitat. Sufís que les bèstias èstin apasturadas au prat, shens èster saganadas ni engreishadas demb... de sojà. Es que pus de 80% de la produccion de sojà sèrv a hèser de tortèths per apasturar beus, pòrcs, poralha e peishs; mens de 10% norrís nòsta quita espècia! Mès sustot,’quò’s important per la durabilitat dau sistèma de favorisar los circuïts corts; demb lo beu, pas de problèma se sètz en Aubrac, en Vasadés, en Lemosin, etc. E bien entendut, n’es pas pr’autant que la carn serà ideala per la santat, donc lavetz aquò’s milhor que la consomacion n’en damòri rasonada, coma n’en harén demb l’alcòl.
Conclusion: lo sojà a pauc sa plaça en Euròpa dens una optica agroecologica; l’ideau es una consomacion rasonada[4] de carn, e una utilisacion de proteaginosas (leguminosas indigènas o sustot naturalisadas, ostriga, aumòt, etc.).
Encara un còp, bon apetit!
[1] Los qu’ad un regime vegetalian ajotan la non-utilisacion de les autas espècias animalas o deus produïts que n’en derivan, quau que n’en èsti l’usatge.
[2] S’i escai que sonque 2 critères sus 3 èstin remplits: çò qu’es acceptable socialament e economicament es dit equitable, çò qu’es acceptable socialament e ecologicament es dit viable, çò qu’es acceptable ecologicament e economicament es dit vivable.
[3] Demb de jutjaments un còp en favor de Monsanto, un còp non.
[4] Disi pas “rasonabla” perque i a tanben l’aspècte “reflexion sus la provenéncia, sus lo mòde d’elevatge”.
Per presentar un pauc nòste amic: ressorça economica importanta desempui au mens 5000 ans, auré començat ad èster cultivat en 9000 av. J.-C. en Asia orientala, d’ont èra originari. Sa cultura s’estendut dens lo monde empenat a partir dau XIXe siègle, a tau punt qu’actualament los Estats-Units n’en son lo principau productor (38% en 2008, sii 80,5 milions de tonas dont 34 exportadas). La produccion mondiala, de pus de 200 milions de tonas, s’estamplèva lavetz sus 90 milions d’ectares.
Coma au sàbetz tanben, los vegans[1] son coneishuts per promocionar lo sojà devath totas ses fòrmas –tofu, tonyu (lèit), òli, lecitina, miso, etc.– per remplaçar los produïts d’origina animala. Sabi pas se’quò’s un clishat, mès enfin, sufís d’hèser un torn dens un magasin biò –dont parlarèi un còp que vèn.
Se lur desmarsha pòt se compréner d’un certèn punt de vista etic –sensibilitat a les condicions de via e d’abatatge de les bèstias, e pus generalament refús de caucionar lo fèit de tuar un aut alimaut– e benlèu dieteticò-sanitari –som pas fisiologicament carnivòres, la carn contèn de potingas, de grèishs saturats e acidifica nòstes budèths (d’ont problèmas de santat)–, es de conéisher que la “sojacultura” correspond lende aus tres critères de la durabilitat (sustainability, d’ont sustenabilitat en “anglitan”!) que son: l’acceptabilitat sociala, l’acceptabilitat economica e l’acceptabilitat ecologica.[2]
Ecologicament, maugrat qu’augi de febles besonhs en aiga e que fixi l’azòte atmosferic dens lo sòu, lo sojà presenta l’inconvenient d’èster hèit en granda cultura. Aquò’s bien coneishut que, tant mèi la diversitat estructurala daus agrosistèmas aumenta, tant milhor fonccionan los agrosistèmas. Mès mèi que mèi, 77% dau sojà mondiau es geneticament modificat. Lo problèma es pas la transgenèsa en se, mès lo fèit que lo transgène rendi lo sojà resistent au glifosate, çò que pòt hèser aparéisher de resisténcias shes d’autas plantas, donc aumentar l’emplec de l’erbicide. Coma los sòus alluviaus son optimaus per lo sojà, pòt i auger de risques per la preservacion de la qualitat de l’aiga. Aquò dit, lo rapòrt CAST indica qu’aux Estats-Units, les varietats de sojà derivadas de la biotecnologia, cultivadas en majoritat shens bojada, presentan coma avantatges, per exemple, d’hèser demingar l’erosion daus sòus de 93% o l’escolament daus erbicides de 70% –hum... se pempinan pas,’quò’s que damòran sus la pèça...
Socialament e economicament, pausa problèma lo fèit que 93% de les samenças transgenicas contènin de trèits genetics de Monsanto, que se priva pas per prelevar de royalties auprès daus cultivators shes los quaus retròban aqueths trèits[3]. Aquera problematica es pas especifica au sojà: per los cereales pr’exemple, les samenças paisanas pòden pas hèser rampèu a les samenças industrialas bien catalogadas coma fau. Aquò vèn daus pretenduts critères DHS (distinccion, omogeneïtat, estabilitat) e VAT (valor agronomica e tecnica) –les samenças paisanas evoluan a tengut e son pas adaptadas a un objectiu productivista–... o puslèu, vo’n dóbtatz, d’interès bassament financèirs...
A contrario, un elevatge bovin rasonat pòt remplir los tres critères de la durabilitat. Sufís que les bèstias èstin apasturadas au prat, shens èster saganadas ni engreishadas demb... de sojà. Es que pus de 80% de la produccion de sojà sèrv a hèser de tortèths per apasturar beus, pòrcs, poralha e peishs; mens de 10% norrís nòsta quita espècia! Mès sustot,’quò’s important per la durabilitat dau sistèma de favorisar los circuïts corts; demb lo beu, pas de problèma se sètz en Aubrac, en Vasadés, en Lemosin, etc. E bien entendut, n’es pas pr’autant que la carn serà ideala per la santat, donc lavetz aquò’s milhor que la consomacion n’en damòri rasonada, coma n’en harén demb l’alcòl.
Conclusion: lo sojà a pauc sa plaça en Euròpa dens una optica agroecologica; l’ideau es una consomacion rasonada[4] de carn, e una utilisacion de proteaginosas (leguminosas indigènas o sustot naturalisadas, ostriga, aumòt, etc.).
Encara un còp, bon apetit!
[1] Los qu’ad un regime vegetalian ajotan la non-utilisacion de les autas espècias animalas o deus produïts que n’en derivan, quau que n’en èsti l’usatge.
[2] S’i escai que sonque 2 critères sus 3 èstin remplits: çò qu’es acceptable socialament e economicament es dit equitable, çò qu’es acceptable socialament e ecologicament es dit viable, çò qu’es acceptable ecologicament e economicament es dit vivable.
[3] Demb de jutjaments un còp en favor de Monsanto, un còp non.
[4] Disi pas “rasonabla” perque i a tanben l’aspècte “reflexion sus la provenéncia, sus lo mòde d’elevatge”.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4
Ah, avèvatz rason : http://www.terresinovia.fr/uploads/tx_cetiomlists/plaquette_soja_onidol_09.pdf
#4
A prepaus de l'origina deu sojà utilisat per nòsta alimentacion, fadré verificar.
Lo fèit d'escríver ''lo sojà es OGM'' o ''lo sojà shens OGM'', bien espandut notadament shas los anti-OGM es revelator, me sembla, d'una sòrta de confusion shas aqueths. En escrivent atau, comprénem que los OGM son de substàncias ajotadas a l'interior deus vegetaus, coma n'en son los pesticides e autas saloperias que son toxicas. Mès lo sojà ES L'organisme geneticament modificat.
Pensi donc que fau destingar tres causas :
1- un problèma sociau o societau, que concèrna en efèit los OGM en generau : representan un modèla d'agricultura que correspond pas a l'agricultura paisana, e pòden menhar a d'injustícias socialas (cf royalties percebudas per Monsanto) (aquò dit, solide, de quitas culturas non transgenicas mès seleccionadas pòden tabé èster dens 'queth cas... interdiccion de comercialisar de samenças non seleccionadas etc etc.)
2- un problèma de contaminacion genetica, que depend deu tipe d'OGM e dont les consequéncias dependen de l'ideologia de les gents . E de tota faiçon, se prénem lo cas deu blat d'Espanha, se de pollèn transgenic contamina una pèça non transgenica de blat d'Espanha, vai pas çanjar grand-causa a la biodiversitat endogèna vist qu'a nòste lo blat d'Espanha sauvatge exista pas ; serà parelh per lo blat, lo sojà, lo sorelh, la patata, la tomata. OK, per les tomatas, pòt contaminar de plants deu casau, mès son tabé de plantas cultivadas e donc aquò revèn au problèma n° 1.
3- un problèma de toxicitat, que depend deu tipe d'OGM : un OGM que produi un insecticide naturau pòt en efèit auger de consequéncia sus nòsta santat (aquò dit, pas mèi qu'un fruit gaunit de pesticides !!) ; un OGM qu'a una enzima in.hibada (p.ex. la pectinasa) per ralentir son porrissement, pòt pas auger d'impacte negatiu sus lo consomator... pusque nada molecula es produïta per l'accion deu transgène !!
En licéncia, avèvi una pròf que nos parlèt de trabalhs que s'hasèvan sus la vinha, ont hasèvan de transgènes qu'aumentèvan la produccion de moleculas naturalament produïtas per la vinha per se virar los parasites.
Conclusion : sui contra les injustícias socialas digudas au modèle qu'associa OGM-granda cultura ; mès sui pas contra lo principe d'ajotar un gène dens un genòme per milhorar una fonccion fisiologica.
De la mèma faiçon : sui pas contra l'existéncia de les potingas, mès sui contra los qu'hèsen passar per malha los efèits segondaris per se ganhar fòrça sòus. 'Quò's exactament la mèma irèia !
#3 Oèi mercés Gabi per ta responsa força esclarzissanta. Volia d'efiech pas dire que los OGMs dau sojà minjats per los animaus passan chas los consomators de charn, urosament, los paubres. Auria degut escriure que la consomacion de charn implicava majoritàriament, coma zo dises dins l'article en fach, 'na produccion massiva de sojà (torteus....) e en mai OGM per nurrir lo bestiau.
Sus Europa, cresia saber que lo sojà que minjan la gent (vegeta*ians o pas ! que, un pot minjar dau sojà sens èsser vegeta*ian : mos beus parents retirats, qu'eran agricultors - lo beu-frair a repres la borda de vachas lemosinas - ne'n cultivan un pauc au mieg dau resta e son pas dau tot vegeta*ians) se cultivava subretot en Europa e era non OGM mas qu'es benleu erroneiat (?).
L'i a queraque 'na divergéncia entre nautres, qu'es que ieu sei anti-OGM e te, me semblas pas opausat aus OGMs (non ?) e me fai ren qu'un fase venir un pauc de sojà (au mieg d'autra leguminosas, cerealas... variadas) en Europa dau mament qu'es pas OGM.
Bon segur, ieu que sei abolicionista (quo vou pas dire que crese que se deu far d'un solet cop perque fau téner compte de las situacions socialas...), lo quite elevatge locau e mestierau (a la borda) pot pas èsser satisfasent (que les béstias son forçadament tuadas a la fin, e plan d'abora comparat a lor esperança de vita, e puei qu'es per definicion 'n'expleitacion d'èsser sensibles... e quo, mesma dins las pitas bordas, per lo fetge gras per exemple, trian/sexan los ritons femelas per los eliminar e per las polas poneiritz, qu'es los masles que son eliminats). Mas subretot, vole ben admetre segur que lo pitit elevatge es un mendre mau (l'ai conegut a l'ostau) mas fau dire que representa mas au mielhs 10 % si comptam large (elevatge bio, de plen er...) mas benleu 1% si comptam mas la produccion familhala, e sabe pas si quela agricultura familhala e agroecologica es generalizabla a la planeta per nurrir lo monde. Ai legit Rabhi (entre d'autres qu'aimas benleu mai que se) que respieche força e benleu que marcharia mas damandaria un chamnhament complet daus modes de consomacion (se limitar), mas benleu que vendra, sap-t-un.
(desolat per los accents)
#2
Au segur qu'atz rason de rapelar que los vegeta*ians minjan pas forçadament de sojà ; aquò dit, es abondós e ''a la mòda'' aqueth sojà, e me sembla pas qu'i augi baucòp d'ersatz de produïts animaus a basa de lentilhas o de mongetas :) Encara que... seré una irèia interessanta.
Escrívetz ''lo sojà vendut per la consomacion umana es subretot european MAS non ogm'', belèu volèvatz díser ''non european'' ? Perque, a part lo 0,6 % de la produccion mondiala que vèn d'Ucraina... E lo fèit d'èster pas transgenic me sembla mens important que non pas lo lòc de produccion. D'alhurs, per parentèsa, n'en profiti per díser qu'un vegetau transgenic qu'a transitat per l'alimentacion animala pòt pas auger d'efèit dirècte sus la santat deu consomator de carn ; lo qu'a quauquas nocions de biologia sap qu'un transgène es simplament d'ADN combinat de tala o tala faiçon, e que, digerat per lo bestiar, vai se talhucar en acides aminats forra-borra, que seràn reütilisats per hèser les proteïnas ''normalas'' de l'animaut... L'alimaut serà pas transformat en ''mutant resistant au glifosate''. Probable qu'au sàbetz mès 'quò hèi pas de mau d'ec rapelar a d'auts lectors, belèu.
Brèf !
Los umans son pas carnivores, bien segur ! Son pas tapauc alcolovòres e pertant nos arriba de churlar un pet, perque digun es perfèit ;)
Enfin, fau pas créser qu'atuqui los vegeta*ians. Èi pres consciéncia deus maufèits de la consomacion de carn aqueras darrèiras annadas e èi hèit baucòp de proselitisme auprès de ma familha, a un tau punt que ma mair, una franca ''carnista'', minja adara belèu mens de carn que jo. E bien probable que la consomacion de carn vai demingar, lentament (a causa de les abitudas e sustot deus lobbies - me sovèni d'auger vist a la fac de sciéncias una afisha que conselhèva de minjar de carn cada jorn !! - e shens aublidar de considerar lo nombre de personas qu'an un trabalh en rapòrt demb l'elevatge) mès segurament. En tot cas, personalament, seguissi demb plaser aqueth camin.
Ieu tròbariá beucòp en dire sus quel article, mas sabe pas si prendrai lo temps d'escriure 'n'argumentacion (qu'ai pas pro de temps per zo far e fau dire que desfar las errors damanda dau temps, mai que de las escriure queraque). L'article modelona quauques "clichés" sus lo sojà e l'alimentacion daus vegeta*ians.
Totparier, farai remarcar que fan pas gaire venir lo sojà transgenic en Euròpa mas subretot en America dau Sud e queu sojà OGM vai drech a l'alimentacion animala de l'agricultura europeana, los que son pas vegeta*ians consoman donc plan mai de sojà que non pas los vegeta*ians ; en mai, los vegeta*ians son p'iunpiau oblijats de consomar dau sojà (l'i a tot plen de vegeta*ians que ne'n consoman pas dau tot que l'i a pro leguminosas, cerealas que legumas per se passar de sojà, e beucòp de vegeta*ians son tanben locavòres justadament). Per 'chabar, dirai que lo sojà vendut per la consomacion umana es subretot european MAS non ogm.
Bon, sus lo vegeta*isme, un site plan argumentat e sensenat, m'es 'vis, que respond a las questionss abitualas : http://vegfaq.org/
Darriera remarca : los umans son pas carnivores si de non, minjarian nonmàs de la charn e l'i a pas p'un uman que zo fai completament (lo mai que se puesche trobar per çò qu('es de la consomacion de charn, qu'es los inuits queraque), los autres son benleu "carnofages" (o sabe pas coma fau dire autrament) mas pas mai.
Enfin, l'article pòt balhar l'impression de tustar sus l'alimentacion vegeta*iana e los vegeta*ians qu'an pertant desjà pro mau dins lor lucha per far baissar la mautractància animala en generau e dins l'agrolimentari en particulier dins 'na societat enguera majoritàriament aquesida a la consomacion de charn maugrat que las chausas chamnhan pauc per pauc (lo nombre de veges creis) e l'opinion publica es de mai en mai sensibilizada a la question de las condicions d'elevatge e puei lo monde son majoritàriament sensibles a la question animala ; vam segur vers 'na baissa fòrta de la consomacion de charn, qu'es en cors per ben dire d'après los sondatges, e benleu a la fin, vers 'n'arrest complet, çò que sirá pas un mau per nòstres companhons a plumas, a piaus o a escalhas).
'Na darriera besunha e 'reste de vos embéstiar, minjar vegeta*ian contribuis mai que tota autra mesura a la preservacion de l'environament, a l'ecologia, queu document zo fai veire d'un bon biais : https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/736x/7d/6c/1f/7d6c1fd08cc7db3d10a80e63dbb6f8a0.jpg
E qu'es parier per Euròpa.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari