Fai gaire, la publicacion d'un diccionari amazigh-catalan m'a regaudit fòrça, tant per la dignitat d'una lenga que la parli e qu'es la bessona de l'occitan, coma per la dau pòble auctoctòn d'un país ancestrau mieu, Argeria.
 
Dau mai passa lo temps, dau mai me senti argerian, e dau mai me senti argerian, dau mai Occitània me sembla una necessitat. Vesi d'efècte entre lo país pairau e lo país mairau doas fòrteis analogias.
 
Occitània siguèt victima de l'intolerància religiosa que provoquèt una guèrra d'invasion au còr de nòstra civilizacion. Argeria tanben, en un sens. La religion separèt prefondament lei comunautats, entre leis europèus pènegres generalament catolics, ai quaus finiguèron que se mesclèron lei josieus,  e lei musulmans, berbèrs e arabis. Delà la segregacion institucionala, umanament insuportabla, entre lei pènegres, plenament francés, e lei ''musulmans'' dei drechs inferiors, la religion empediguèt lei maridatges e per tant lei mestissatges qu'aurián pogut crear una nacion novèla, un pauc coma Alexandre lo Grand vouguèt per d'unions faire un mond novèu a l'encòp ellenic e pèrsa. Occitània seriá poguda èsser una nacion de coexisténcia pacifica dei cresenças sensa la Glèisa de Roma e lei barons francés, e Argeria tanben, sensa lo colonialisme de França.
 
Occitània e Argeria an un malastre comun, e aqueu malastre s'apèla França. Après leis invasions successivas de nòstre territòri, agueriam de patir la passion tota francesa per çò unifòrme: mesprètz deis lengas autras que la dau rei, puei de la ''Republica'', concentracion dau poder dins un ''centre'' de verai non centrau, seguida de politicas monarquicas puei ''republicanas'' per escafar çò desparier. Après pèrdre nòstra lenga, ja començam de pèrdre nòstre accent. Argeria, pr'amòr d'una populacion aràbia e berbèra dau fòrt espandiment demografic, escapèt de la volontat francesa d'uniformitat, mai si que patiguèt la rigidat d'aqueu mesme estat. Intransigents e arrogants, lei dirigents de França radicalizèron lo movement nacionau argerian e creèron un clima de violéncia que sa sola solucion siguèt l'independéncia rapida d'Argeria… e l'exili tant dins lo temps coma dins l'espaci dei pènegres coma mon paire. França èra pas en cò sieu en Argeria mai si que o èran toteis aqueleis òmes e fremas que non podián pus restar. L'autonomia èra mai justa e mens brutala puei qu'auriá permés de bastir de liames mai prefonds entre lei pòbles d'Argeria abans de decidir son avenir comun, mai aquela transicion mai doça èra devenguda impossibla en causa de la politica d'un estat segregacionista, en plena contradiccion amb sa pretension d'èsser la pàtria deis èssers umans.
 
Ai sovent vist mon paire a plorar quand li tornava lo remembre de son país perdut. En l'abraçant, compreniáu que França aviá fach son malaür personau e lo de son pòble qu'es tanben lo mieu, s'es verai que la pàtria es lo país de son paire. Jamai non poirai eissugar lei lagremas de mon paire, mai aquelei lagremas me dison qu'un pòble non pòt èsser liure en França. Per complicat que semble, lo camin mai digne es lo de l'independéncia.