Benlèu n’atz dejà una hartèra d’aqueste debat e me’n desencusa. Mes volerí avant tot vos díser mon sentit sus la debatuda era medish.
 
Estoi desagradablament susprés de véser que, un còp de mès, duas parts se son entrafrontadas dens un ambient drin hastiau. Pauques escambis, mes una volontat de destrusir l’adversari “sintaxicament” peu pes deus mòts. Lèds noms an circulat qu’an pas hèit progressar la causa de l’occitan (levat se disi sovent que’s pelejar dens la lenga es dejà una victòria). Cadun de cada costat es convençut d’aver rason e de s’acarar a troperadas fascistas que volon tuar la lenga e la cultura. Caricaturi drin, mes pas tròp.
 
L’enjòc es gran e s’amerita un pauc de calma, de soscadissa e d’escota deus autes. Solide, seré pas tròp constructiu de criticar lo debat sens de balhar son sicut personau. Nomejar la navèra region Occitanie a avantatges e inconvenients, mes cau totun causir.
 
Es pr’aquò que començarèi per la frasa que cadun deveré emplegar: “BENLÈU QUE M’ENGANI, MES PENSI QUE …”
 
Òc, pensi que los avantatges de balhar lo nom Occitanie son mès numeroses que non pas los inconvenients, que caleré totun pas negligir e que son reaus.
 
L’inconvenient màger es de redusir Occitània a una region que n’es pas qu’una part. Es vertat, podèm pas díser lo contrari. L’argument invèrse es que redusissèm quicòm qu’existís pas que dens nòstes caps e que, a l’encòp, le balham neishença oficialament de cap au monde. Mes benlèu que m’engani …
 
Un aute inconvenient es de balhar arguments aus adversaris que dison lo provençau o lo bearnés es pas occitan. Vertat tamben, es pas de negligir. Mes aquò se passa dens un microcòsme occitanista que compreng un 0,1 % deus estatjants. Aqueste monde, totun, pòt influenciar poderoses qu’an la man sus la politica lingüistica de lor region. L’avís de las institucions lingüisticas scientificas pòt benlèu contrabalançar lor accion. Disi plan “benlèu”.
 
Díser que la lenga, en dehòra d’Occitània (la region), seré pas mès l’occitan hè paur, mes s’espiam la situacion de l’anglés, de l’espanhòu o deu portugués, i a pauc de dobte suu nom de la lenga lavetz que son “nucli” es fòrça redusit sus la mapa deu monde. Lo Quebequeses dison que parlan francés, lavetz que parlan quebequés e francés. Se restacar a un territòri qu’existís lor balha la fòrça qu’auré pas la reïvendicacion deu parlar jouale solet.
 
Existís una teoria que ditz lo nom Occitania es la version latina de Lengadòc. Ací parlam pas de lenga mes d’entitat territoriala. Dens aqueth cas, sèm dejà dens la situacion d’una lenga parlada fòrça en dehòra de son territòri reconegut que pòrta lo nom.
 
Se seguissi l’exemple de Polonha, dus còps dens l’istòria estoc tornada bastir dens frontèras qu’èran pas naturalas, dambe regions non-polonesas a l’endehens e regions polonesas a l’endehòra. An pas refusat çaquelà de nomejar aquò “Polonha” e benlèu qu’an avut rason, me sembla.
 
Çò d’important es l’identificacion deus estatjants per rapòrt a lor region. Es per aquò que vau milhor un nom dambe un gentilé, es a díser un adjectiu que posca qualificar los qu’i demòran. Dambe “Midi-Pyrénées”, pas degun a pas jamès dit “Soi midipirenenc”. Los praubes flamencs, artesians e picards an vist lor region nomejada Hauts de France e atau se poderàn pas mès qualificar, se que non dambe lo trufandèc hautains. E es benlèu pr’amor d’aquò que lo monde de la region en dehòra deu movement occitanista sembla aver una vertadièra enveja deu nom Occitanie.
 
Pr’amor que benlèu la clau es aicí. Carole Delga a balhat lo parat au pòble de s’exprimir. Vesi pas una solucion milhora qu’aquò e me plegarèi de bon grat a la causida populara. Sèm pas nosautes occitanistas que vam impausar qué que sia, purmèr pr’amor que seré pas fòrça democratic, e puèi pr’amor que n’am pas lo poder d’ac hèr.
 
L’argument ultim que’m soi hèit, es lo seguent: se hèm pas ren, la lenga es mòrta. Podèm pas guardar la situacion com es uei lo dia. Lavetz l’oficialiazacion deu nom pòt ajudar. Se m’engani pas.
 
En resumit, cau guardar lo cap fred e escambiar tranquillament. L’ahuegament endeu nom passa largament nòste movement, doncas nos cau pensar que nòstes debats van pas influenciar la resulta.
 
Es l’avénguer que nos diserà s’èm enganats. O pas.