Opinion
Lo CAPES d’occitan: una injustícia!
Tèxte legit
Lo CAPES (Certificat d’Aptituda al Professorat de l’Ensenhament del Segon gra) es un diplòma professional donat pel ministèri estatal francés de l’educacion. Se passa per concors çò que vòl dire qu’obténer la nòta mejana basta pas. Vist lo nombre limitat de lòcs de trabalh sonque los melhors notats obtenon lo diplòma. Lo CAPES d’occitan foguèt creat en 1991. Permet als titularis d’ensenhar l’occitan dins los collègis e licèus.
A la diferéncia dels CAPESses de las autras matèrias (anglés, sciéncias fisicas, istòria-geografia, filosofía, etc.), lo CAPES d’occitan es bivalent. Aquò vòl dire qu’i a una matèria principala e una matèria segondària (a triar pel candidat entre francés, espanhòl, anglés, matematicas o istòria-geografia). En realitat lo CAPES d’occitan es un CAPES doble: en mai de las espròvas d’occitan, lo programa de l’espròva segondària es lo meteis que lo CAPES especializat equivalent. Lo candidat deurà estudiar, integrar e digerir non solament lo programa per l’occitan mas tanben lo programa total del CAPES especializat de francés (o d’espanhòl, anglés, etc.). Lo sistèma educatiu francés fòrça los pretendents a l’ensenhament de l’occitan (e de las autras lengas colonizadas) a èsser d’especialistas dobles. Jamai aquò seriá acceptat per las autras matèrias. Se poiriá imaginar de candidats al CAPES d’alemand que serián obligats de passar tanben lo concors en matematicas? Segur que non! Las corporacions e los sindicats aurián lèu restablit la justícia. Per contra, per l’occitan pas res. Los sindicats franceses d’ensenhaires an pas jamai demandat d’un biais seriós la desaparecion de la bivalença: visiblament se satisfan d’aquesta vergonha impausada a una punhada de professors. Encara un signe de l’occitanofobia…
La bivalença —un còp passat lo CAPES— aquò vòl dire qu’un professor pòt ensenhar tanben sa matèria segondària se non i a pas pro d’oras d’ensenhament de l’occitan dins son establiment escolar d’exercici. A la debuta, la bivalença èra pensada coma un “tapatrauc” que permetriá de garentir qu’un ensenhaire faguèsse son orari reglamentari (18 oras d’ensenhament per setmana). Mas pauc a pauc, la politica e los comportaments de descoratjament oficioses, mas reals, cap als corses d’occitan faguèron demesir lo nombre de collegians e de liceans qu’avián causit la Lenga Nòstra (que -o cal rapelar- es opcionala). Uèi un fum de professors d’occitan ensenhan majoritariament lor matèria segondària. Ai una amiga certificada d’occitan que fa 16 oras de francés e sonque 2 oras d’occitan per setmana! Los “astrucs” qu’an mai d’oras d’occitan sovent son obligats d’anar trabalhar dins 2, 3 o 4 establiments diferents amb las dificultats qu’aquò implica tant sus la vida personala (trajèctes esgotants) coma sul quite trabalh (integracion a una dinamica d’establiment dificila quand un trabalha sus plusors sits). E parlarem pas del sentiment de desvalorizacion, de descoratjament e d’injustícia viscut per aquestes professors qu’an degut estudiar çò doble per amor d’una lenga, la nòstra e que, coma recompensa, recebon de condicions de trabalh indignas e totalament a despart de las autras matèrias. Aquestes sentiments negatius son renforçats tanben per l’impossibilitat pels professors certificats de progressar dins lor carrièra. Pòdon pas passar l’agregacion d’occitan (un concors de nivèl superior). L’agregacion d’occitan, tot simplament existís pas!
Lo perqué de tot aquò, ben segur, es la possibilitat que se resèrva lo sistèma educatiu francés, de se descargar de l’ensenhament de l’occitan. I a pas pus d’oras d’occitan dins tal collègi, dins tal licèu? Es pas grèu! L’especialista de l’occitan serà reformat cap a sa matèria segondària! Es estatutari: i a pas res a dire. Poirà pas res dire. Es aquò la bivalença: la possibilitat de se desfar de l’ensenhament de l’occitan sens téner cap de professors d’occitan suls braces. La bivalença es un espleit d’engenh per entravar lo desvolopament de l’occitan dins lo segondari e quitament de lo sortir. Se vei plan amb la reforma del collègi: i a de mens en mens de corses d’occitan sens qu’aquò genère de marridas situacions administrativas pels professors que son reorientats devèrs lor especialitat complementària.
Tristament darrièr tot aquò i a la joinessa occitana, privada de l’educacion dins la lenga de lor país. Çò mai facil es per l’educacion estatala de suprimir de corses, çò mai facilament ne suprimiràn. Nos cal pas enganar. La bivalença del CAPES d’occitan es una trapèla que non permet pas lo desvolopament de l’occitan. Siam realistas: la transmession familiala a gaireben totalement desaparegut. L’ensenhament de l’occitan nos fa mestièr, vitalament, urgentament. Sens la generalizacion sistematica de l’educacion en occitan, la lenga, coma lenga viva, serà perduda per de bon. Lo CAPES bivalent non permet pas ni de progressar, ni de manténer lo nivèl quantitatiu d’aqueste ensenhament. Al contrari, n’ajuda la liquidacion. L’occitanisme deu lutar, deu revindicar la fin de la bivalença per poder revindicar la generalizacion de l’occitan per cada mainatge d’Occitània. Es una condicion a la subrevida de la lenga. Cal pas creire los que dison lo contrari.
A la diferéncia dels CAPESses de las autras matèrias (anglés, sciéncias fisicas, istòria-geografia, filosofía, etc.), lo CAPES d’occitan es bivalent. Aquò vòl dire qu’i a una matèria principala e una matèria segondària (a triar pel candidat entre francés, espanhòl, anglés, matematicas o istòria-geografia). En realitat lo CAPES d’occitan es un CAPES doble: en mai de las espròvas d’occitan, lo programa de l’espròva segondària es lo meteis que lo CAPES especializat equivalent. Lo candidat deurà estudiar, integrar e digerir non solament lo programa per l’occitan mas tanben lo programa total del CAPES especializat de francés (o d’espanhòl, anglés, etc.). Lo sistèma educatiu francés fòrça los pretendents a l’ensenhament de l’occitan (e de las autras lengas colonizadas) a èsser d’especialistas dobles. Jamai aquò seriá acceptat per las autras matèrias. Se poiriá imaginar de candidats al CAPES d’alemand que serián obligats de passar tanben lo concors en matematicas? Segur que non! Las corporacions e los sindicats aurián lèu restablit la justícia. Per contra, per l’occitan pas res. Los sindicats franceses d’ensenhaires an pas jamai demandat d’un biais seriós la desaparecion de la bivalença: visiblament se satisfan d’aquesta vergonha impausada a una punhada de professors. Encara un signe de l’occitanofobia…
La bivalença —un còp passat lo CAPES— aquò vòl dire qu’un professor pòt ensenhar tanben sa matèria segondària se non i a pas pro d’oras d’ensenhament de l’occitan dins son establiment escolar d’exercici. A la debuta, la bivalença èra pensada coma un “tapatrauc” que permetriá de garentir qu’un ensenhaire faguèsse son orari reglamentari (18 oras d’ensenhament per setmana). Mas pauc a pauc, la politica e los comportaments de descoratjament oficioses, mas reals, cap als corses d’occitan faguèron demesir lo nombre de collegians e de liceans qu’avián causit la Lenga Nòstra (que -o cal rapelar- es opcionala). Uèi un fum de professors d’occitan ensenhan majoritariament lor matèria segondària. Ai una amiga certificada d’occitan que fa 16 oras de francés e sonque 2 oras d’occitan per setmana! Los “astrucs” qu’an mai d’oras d’occitan sovent son obligats d’anar trabalhar dins 2, 3 o 4 establiments diferents amb las dificultats qu’aquò implica tant sus la vida personala (trajèctes esgotants) coma sul quite trabalh (integracion a una dinamica d’establiment dificila quand un trabalha sus plusors sits). E parlarem pas del sentiment de desvalorizacion, de descoratjament e d’injustícia viscut per aquestes professors qu’an degut estudiar çò doble per amor d’una lenga, la nòstra e que, coma recompensa, recebon de condicions de trabalh indignas e totalament a despart de las autras matèrias. Aquestes sentiments negatius son renforçats tanben per l’impossibilitat pels professors certificats de progressar dins lor carrièra. Pòdon pas passar l’agregacion d’occitan (un concors de nivèl superior). L’agregacion d’occitan, tot simplament existís pas!
Lo perqué de tot aquò, ben segur, es la possibilitat que se resèrva lo sistèma educatiu francés, de se descargar de l’ensenhament de l’occitan. I a pas pus d’oras d’occitan dins tal collègi, dins tal licèu? Es pas grèu! L’especialista de l’occitan serà reformat cap a sa matèria segondària! Es estatutari: i a pas res a dire. Poirà pas res dire. Es aquò la bivalença: la possibilitat de se desfar de l’ensenhament de l’occitan sens téner cap de professors d’occitan suls braces. La bivalença es un espleit d’engenh per entravar lo desvolopament de l’occitan dins lo segondari e quitament de lo sortir. Se vei plan amb la reforma del collègi: i a de mens en mens de corses d’occitan sens qu’aquò genère de marridas situacions administrativas pels professors que son reorientats devèrs lor especialitat complementària.
Tristament darrièr tot aquò i a la joinessa occitana, privada de l’educacion dins la lenga de lor país. Çò mai facil es per l’educacion estatala de suprimir de corses, çò mai facilament ne suprimiràn. Nos cal pas enganar. La bivalença del CAPES d’occitan es una trapèla que non permet pas lo desvolopament de l’occitan. Siam realistas: la transmession familiala a gaireben totalement desaparegut. L’ensenhament de l’occitan nos fa mestièr, vitalament, urgentament. Sens la generalizacion sistematica de l’educacion en occitan, la lenga, coma lenga viva, serà perduda per de bon. Lo CAPES bivalent non permet pas ni de progressar, ni de manténer lo nivèl quantitatiu d’aqueste ensenhament. Al contrari, n’ajuda la liquidacion. L’occitanisme deu lutar, deu revindicar la fin de la bivalença per poder revindicar la generalizacion de l’occitan per cada mainatge d’Occitània. Es una condicion a la subrevida de la lenga. Cal pas creire los que dison lo contrari.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#24 Tanben caldriá observar que totes los professors de filosofia, agregats o certificats, trabalhan necessàriament davant un public de liceans.
#22 Non pas 13 mas 15 oras setmanièras per un professor agregat. L'afectacion depend de las disciplinas: dins las matèrias amb pauques pòstes en licèu, coma las letras classicas, l'educacion musicala o las arts plasticas, los agregats trabalhan mai que mai en collègi.
Per ieu, es absurde que i aja un nombre desparièrs d'oras de servici segon lo CAPES o l'agregacion (de segur, tot s'explica per lo fach que l'agregacion foguèt creada per de professors de licèu). Me semblariá mai logic que totes los professors afectats en collègi trabalhèsson 18 oras (mendre temps de preparacion dels corses e de correccion de las còpias) e totes los que trabalhan en licèu faguèsson 15 oras.
#20 En 2000 o 2001, que signèi ua peticion tà demandar ua agregacion en occitan. En 2003, lo nombre de pòstes au CAPES que passè de 13 o 16 a 4.
Donc que signèm peticions tà demandar mei de pòstes au CAPES, que hasom ua manif a Bordèu... après que i avó Anem Òc.. E en 2006, quand avoi lo CAPES que i avè tostemps 4 pòstes. Que'm sembla n'a pas aumentat despuish - atau com tot lo rèsta de çò qui pertòca la lenga nosta dens l'aparèlh d'estat francés.
... E la peticion tà demanda l'agregacion, ne n'entenoi pas mei a parlar.
#20 Qu'ei vertat. Mes que podem tanben considerar la quita preséncia de l'agregacion com ua injustícia :
Quand ès "agrégé", qu'as - mensh d'òras de cors (13 au lòc de 18 per setmana)
- un salari mei important
- un public mei aisit (los liceans de licèus generaus ; ne disi pas qu'ei tostemps aisit mes dens l'ensemble que son monde mei disciplinats que los collegians. Ne parli pas deus liceans de licèus professionaus : ne coneishi pas.)
que quand n'ès pas sonque "certifié". Per'mor qu'as passat un concors mei selectiu... enfin en teoria. Qu'ei arribat cèrtas annadas en cèrtas matièras que i avosse un taus d'escaduda mei haut a l'agregacion que non pas au CAPES. Per'mor que i avè mensh d'inscriuts a l'agregacion.
Un còp qu'as passat un d'aquestes concors, be'm sembla la formacion qu'ei la mèma per tots (digatz si'm trompi)... Si podem aperar aquò ua formacion! La question "perqué dus concors qui ne's valen pas?" que's pausa donc.
Que s'explica per l'istòria de l'educacion en França e las soas tradicions inegalitàrias.
Las injustícias cap aus ensenhaires d'occitan que son a véder dens un ensemble on i a autas injustícias. çò qui ne las excusa pas.
#19 Normal, soguèt creat en 92 (anèri a l'oral).
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari