Lo 25 de noveme de 2014, avèvi escrit un article que’s sonava “L’anglés, purmèra victima de l’anglicizacion” on disèvi que l’utilizacion sistematica de l’anglés dens los escambis internacionaus es a l’encòp injusta e inadaptada. De mès, aquò mia a la neishença d’un pidgin internacionau que’s destaca mès anar mès de l’anglés originau, com ac hèn totis los creòles, lengas qu’an evoluat pr’amor que son parladas per populacions de las qualas son pas la lenga mairala.
Vaquí que recentament un article d’un cèrt Spencer Hazel, cercaire deu departament “Lengatge e Interaccion Sociala” de l’universitat de Nottingham paregut suu siti The Conversation, dedicat a las lengas, balhèc un esclairatge complementari d’aquesta situacion.
I ditz que, se los parlaires d’una auta lenga que l’anglés an de l’aprénguer endeus escambis internacionaus, un anglofòne tanben a d’aprénguer l’anglés internacionau se vòu comprénguer e estar comprés. Se tròva dens un baffling predicament, “una situacion desconcertanta” en anglés vertadièr, qu’un bon coneishedor de l’anglés pidgin pòt pas revirar shens un bon diccionari. Lo perpaus de l’article es illustrat per un bon pilòt d’exemples.
Tot aquò me bremba efectivament qu’una amiga gallesa me digoc un jorn que, dens un encontre internacionau on se parlava en anglés entre brasilians, chineses, e autas nacionalitats, èra la sola … de pas comprénguer ren de çò que’s disèva!
Quan pensatz que los anglofònes eths medishes an sovent problèmas de compreneson entre Americans, Angleses, Sudafricans, Escosseses, Galleses, Australians e Neozelandeses, deven doncas utilizar una lenga fòrça normalizada dambe estrangèrs, en tot baishar encara un còp lo nivèu lingüistic end’estar comprés. La mendra expression o lo mendre idiomatisme se hè lavetz un empach a la comunicacion.
Situacion plan coneguda: pendent las conferéncias internacionalas on l’anglés es sovent obligatòri, los public escota los representants africans, asiatics e latins dirèctament, mes s’arronçan suus escotadors quan arriba un anglofòna a la tribuna.
Lo chinés, per exemple, es mès adaptat a la comunicacion internacionala, pr’amor qu’es una lenga planificada qu’es gaireben pas la lenga mairala de degun (i a en China unas 100 lengas “etnicas”) e que doncas cada Chinés es acostumat d’escotar los accents e lo biaish de parlar deus autes en tot s’adaptar.
Acabarèi pas sens vos díser que la solucion mès bona es la de l’Esperanto, la mès aisida, la mès justa e la mès inventiva, que soi segur qu’ètz dejà convençuts dempuèi longtemps …
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Soi plan d'acòrdi amb l'analisi de l'article, emai amb lo comentari de JC Dordet. Una remarca:
Parlam aqui, sovent, entre nosautres, qu' avèm un gost intellectual per las lengas. Mas cal pas doblidar totes los autres, que, se vòlon viatjar, se vòlon aprigondir un domeni que los interessa ( que que sia, emai d'un pauc tecnic ) , lor cal conéisser lo globish, e donc pèrdre temps dins un apprentissatge de l'anglés, que, sovent, los va pas ajudar gaire, un còp confrontats a la realitat de la lenga e de las causas tecnicas complexes que vòlon dire o ausir.
Prenèm un exemple fictiu e bocin simplàs, un conte: Guilhem es un jove que coneis l'occitan, lo francés, un bricon d'anglés, mas sa passion es la mecanica de precision. Volria anar far un estagi dins una usina en Ongria. Al cap de qualques meses , abans de partir, amb l'esperanto , a pogut mestrejar una comunicacion minimala per la vida de cada jorn, e amb l'ajuda d'un diccionari tecnic, pel seu trabalh ( a la condicion, solide, d'aver d'interlocutors esperantofòns). E, per que pas, vaqui que s'enamora d'una jovenòta ongresa, e per dintrar dins l'intimitat linguistica e familiala d'aquela dròlla qu'aima, va ensajar de se metre a la lenga del pais; e se jamai tòrnon totes dos en Occitania, benlèu que ela, se metra a l'occitan, e que tanlèu arribar, van inscriure lo nenon a venir a la calandreta pus pròcha;....es pas qu'un conte....
#3
[...]De quina vision del mond l'esperanto, lenga de creacion artificiala, es lo rebat? [...]
Lu francès, lu catalan coma lu lemosin son de las creci's artificialas, quau que siàia !
Quauqu'un que parla o b'etot escrit ne'n esperanto, de segur, iò fach de bana coma sa cultura, son educaci'. 'Na cervela clafida de marda balhara de la marda, i a que d'avieisar los terroristes.
I a gaire, legissí lu « Jornau de l’auvàri, dau tremoladís au Japon ne’n 2011 » dau HORI Jasuo, dins la linga esperanto, directament, sens passar per la revirada francesa tirada de la revirada anglesa e « tutti quanti ».
https://rapieta.wordpress.com/2016/04/10/hori-jasuo-jornau-de-lauvari-dau-tremoladis-au-japon-nen-2011/
Ai pas lu temps de tornar copiar çò que balha coma benaise l'esperanto dins un tau cas, i a mas que vesem la granda soplesa de l’esperanto, que lu tipe rinja los mòts dins un òrdre desparrier « dau nòstre », sens res embarrasar dins la compreneson.
Emai aguesse un pitit niveu de linga, a 'gut mens besonh dau diccionari que non dins la legida d'un Roqueta per eisemple.
#1 En hèit, aurí devut escríver : "los creòles, lengas que son la resulta d'una evolucion d'autas lengas que son estadas parladas per populacions de las qualas èran pas la lenga mairala".
Es aquò que pensavi, i a un rapòrt passat/present entre las duas parts de la frasa, as agut rason d'ac hèr remercar.
Mercé per aquel article. Solide que l'Esperanto es fòrça interessant e permetriá de metre sus un pè d'egalitat una amassada de gents de lengas divèrsas per exemple, s'èra ensenhat a totes, dins de debats o escambis politics o economics per exemple mentre que per ara l'anglofòn es teoricament fòrça avantatjat dins un debat internacional que se ten en anglés (mas Joan-Marc sembla dire qu'amb lo globish, es pas pus totjorn lo cas). Ieu que soi anglicista e anglofil ai pas res contra l'anglés, soi sonque contra la dominacion otrajosa de l'anglés a l'internacional, que tròba mai que mai son expression sul plan de la domincacion economica per exemple (tot coma soi contra la dominacion del francés aquí e endacòm mai). Soi per l'anglés de cultura e de comunicacion mas pas cap per aquel sabir sembla-anglés apaurit.
Domergue a rason pels creòls, segur, los creòls son eissits de la complexificacion dels pidgins (eles desvelopats al començament per de besonhs de comunicacion minimala, comerciala lo mai sovent, entre gents en contacte perlongat, de lengas diferentas) e son devenguts de lengas "a part entièra" e lengas mairalas de populacions.
Tòrni a l'Esperanto. Òc, l'Esperanto es portaire d'un biais de veire lo mond e tot coma Joan-Marc, m'agrada aquel biais de veire. Aviá començat l'aprendissatge de l'Esperanto, i vau tornar, i a una comunautat internacionala esperantista espandida. E contràriament à çò que creson las gents, i a una cultura esperantista, de literatura, de creacion... es pas sonque una lenga per comunicar. Per contra, seriá pas brica convençut per la promocion del mandarin coma lenga internacionala. Lo mandarin estandard es benlèu pas vertadierament la lenga de degun mas es estat ça que la fòrça codificat a partir de la forma de mandarin parlada pels Hans, es tanben per ieu un esplech de dominacion sus las autras culturas e lengas de China al mens.
#3 As perfèitament rason de díser qu'una lenga es una vision deu monde. E doncas la lenga emplegada peus escambis internacionaus es la d'un país qu'impausa sa vision deu monde aus autes. Es pas juste, quina que sia la lenga.
Solide que l'Esperanto representa una vision deu monde, e quitament fòrça mès interessanta que las autas. La vision deu monde deus esperantistas es una vision d'un monde on totis son egaus, on totas las culturas viven sus un pè d'egalitat e son respectadas, sustot las minorizadas. De mès, mes per aquò cau conéisher l'Esperanto, son estructura permet de s'exprimir d'un biais liure, d'utilizar concèptes qu'existissen pas endacòm mès dambe un vocabulari infinit.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Soi plan d'acòrdi amb l'analisi de l'article, emai amb lo comentari de JC Dordet. Una remarca:
Parlam aqui, sovent, entre nosautres, qu' avèm un gost intellectual per las lengas. Mas cal pas doblidar totes los autres, que, se vòlon viatjar, se vòlon aprigondir un domeni que los interessa ( que que sia, emai d'un pauc tecnic ) , lor cal conéisser lo globish, e donc pèrdre temps dins un apprentissatge de l'anglés, que, sovent, los va pas ajudar gaire, un còp confrontats a la realitat de la lenga e de las causas tecnicas complexes que vòlon dire o ausir.
Prenèm un exemple fictiu e bocin simplàs, un conte: Guilhem es un jove que coneis l'occitan, lo francés, un bricon d'anglés, mas sa passion es la mecanica de precision. Volria anar far un estagi dins una usina en Ongria. Al cap de qualques meses , abans de partir, amb l'esperanto , a pogut mestrejar una comunicacion minimala per la vida de cada jorn, e amb l'ajuda d'un diccionari tecnic, pel seu trabalh ( a la condicion, solide, d'aver d'interlocutors esperantofòns). E, per que pas, vaqui que s'enamora d'una jovenòta ongresa, e per dintrar dins l'intimitat linguistica e familiala d'aquela dròlla qu'aima, va ensajar de se metre a la lenga del pais; e se jamai tòrnon totes dos en Occitania, benlèu que ela, se metra a l'occitan, e que tanlèu arribar, van inscriure lo nenon a venir a la calandreta pus pròcha;....es pas qu'un conte....
#3
[...]De quina vision del mond l'esperanto, lenga de creacion artificiala, es lo rebat? [...]
Lu francès, lu catalan coma lu lemosin son de las creci's artificialas, quau que siàia !
Quauqu'un que parla o b'etot escrit ne'n esperanto, de segur, iò fach de bana coma sa cultura, son educaci'. 'Na cervela clafida de marda balhara de la marda, i a que d'avieisar los terroristes.
I a gaire, legissí lu « Jornau de l’auvàri, dau tremoladís au Japon ne’n 2011 » dau HORI Jasuo, dins la linga esperanto, directament, sens passar per la revirada francesa tirada de la revirada anglesa e « tutti quanti ».
https://rapieta.wordpress.com/2016/04/10/hori-jasuo-jornau-de-lauvari-dau-tremoladis-au-japon-nen-2011/
Ai pas lu temps de tornar copiar çò que balha coma benaise l'esperanto dins un tau cas, i a mas que vesem la granda soplesa de l’esperanto, que lu tipe rinja los mòts dins un òrdre desparrier « dau nòstre », sens res embarrasar dins la compreneson.
Emai aguesse un pitit niveu de linga, a 'gut mens besonh dau diccionari que non dins la legida d'un Roqueta per eisemple.
#1 En hèit, aurí devut escríver : "los creòles, lengas que son la resulta d'una evolucion d'autas lengas que son estadas parladas per populacions de las qualas èran pas la lenga mairala".
Es aquò que pensavi, i a un rapòrt passat/present entre las duas parts de la frasa, as agut rason d'ac hèr remercar.
Mercé per aquel article. Solide que l'Esperanto es fòrça interessant e permetriá de metre sus un pè d'egalitat una amassada de gents de lengas divèrsas per exemple, s'èra ensenhat a totes, dins de debats o escambis politics o economics per exemple mentre que per ara l'anglofòn es teoricament fòrça avantatjat dins un debat internacional que se ten en anglés (mas Joan-Marc sembla dire qu'amb lo globish, es pas pus totjorn lo cas). Ieu que soi anglicista e anglofil ai pas res contra l'anglés, soi sonque contra la dominacion otrajosa de l'anglés a l'internacional, que tròba mai que mai son expression sul plan de la domincacion economica per exemple (tot coma soi contra la dominacion del francés aquí e endacòm mai). Soi per l'anglés de cultura e de comunicacion mas pas cap per aquel sabir sembla-anglés apaurit.
Domergue a rason pels creòls, segur, los creòls son eissits de la complexificacion dels pidgins (eles desvelopats al començament per de besonhs de comunicacion minimala, comerciala lo mai sovent, entre gents en contacte perlongat, de lengas diferentas) e son devenguts de lengas "a part entièra" e lengas mairalas de populacions.
Tòrni a l'Esperanto. Òc, l'Esperanto es portaire d'un biais de veire lo mond e tot coma Joan-Marc, m'agrada aquel biais de veire. Aviá començat l'aprendissatge de l'Esperanto, i vau tornar, i a una comunautat internacionala esperantista espandida. E contràriament à çò que creson las gents, i a una cultura esperantista, de literatura, de creacion... es pas sonque una lenga per comunicar. Per contra, seriá pas brica convençut per la promocion del mandarin coma lenga internacionala. Lo mandarin estandard es benlèu pas vertadierament la lenga de degun mas es estat ça que la fòrça codificat a partir de la forma de mandarin parlada pels Hans, es tanben per ieu un esplech de dominacion sus las autras culturas e lengas de China al mens.
#3 As perfèitament rason de díser qu'una lenga es una vision deu monde. E doncas la lenga emplegada peus escambis internacionaus es la d'un país qu'impausa sa vision deu monde aus autes. Es pas juste, quina que sia la lenga.
Solide que l'Esperanto representa una vision deu monde, e quitament fòrça mès interessanta que las autas. La vision deu monde deus esperantistas es una vision d'un monde on totis son egaus, on totas las culturas viven sus un pè d'egalitat e son respectadas, sustot las minorizadas. De mès, mes per aquò cau conéisher l'Esperanto, son estructura permet de s'exprimir d'un biais liure, d'utilizar concèptes qu'existissen pas endacòm mès dambe un vocabulari infinit.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari