Fa quauqueis ans, dins una lista de discussion occitanista d’Internet, quauqu’un anoncièt una crida a participar a un eveniment culturau. Tot l’anonci l’avián redigit en lengadocian.
 
Un abonat de la lista de discussion demandèt ais organizaires d’aquel eveniment s’aviá drech de far una contribucion en lemosin.
 
Intervenguèri còp sec dins la discussion per dire qu’un eveniment que s’anóncia en lenga occitana, per definicion, deu acceptar totei lei varietats normalas e corrèctas d’occitan. E diguèri donc a mon collèga lemosin: “As pas de demandar la permission de t’exprimir en lemosin”. Puei leis organizaires de l’eveniment afortiguèron, elei tanben, qu’una contribucion en lemosin seriá benvenguda...
 
Fa quauquei jorns, participèri a la reünion d’una associacion occitanista. Un membre dau burèu, qu’es niçard, aviá escrich un important document de trabalh en lengadocian. Un autre membre de l’associacion, niçard eu tanben, faguèt remarcar que lo secretari se deviá pas sentir obligat d’escriure en lengadocian.
 
Diguèri alora que totei lei varietats d’occitan son bònas e legitimas. Expliquèri que l’occitan estandard es util dins de tèxts tecnics que devon èsser clars e explicits. Precisèri puei que i a un estandard generau de basa lengadociana, efectivament, mai qu’es tanben possible de cultivar de varietats regionalas que s’intègren dins l’occitan estandard. Lo niçard es una modalitat regionala possibla dins l’occitan estandard; e lo lemosin n’es una autra; e tanben ne son l’auvernhat, lo vivaroaupenc, lo gascon e lo provençau. Aquò es lo principi de l’estandardizacion pluricentrica.
 
E diguèri pus tard au secretari, amistosament: “S’as enveja de t’exprimir en niçard dins l’encastre dau trabalh de l’associacion, per ieu es fòrça ben, te cau sentir liure d’o faire, as pas de besonh de demandar la permission a degun”.
 
Dau mai l’occitan es freule, dau mai lei locutors primaris (dichs “locutors naturaus”) despareisson, dau mai es utopic de se voler exprimir sistematicament en occitan ultralocau. L’occitan disponible es de mai en mai un occitan non locau amb de formas incertanas, de còps ben normalizadas, de còps non. Mancam de locutors primaris que nos expliquen coma se ditz tala causa en occitan corrècte. Un occitan estandard s’avèra necessari per complir de foncions de comunicacion que lei parlars locaus pòdon pas assumir.
 
Ara... E mai se l’occitan foguèsse pas en perilh de mòrt, e mai se lei locutors primaris foguèsson encara nombrós, e mai se lei parlars locaus restèsson fòrts, i auriá en tot cas lo besonh d’un occitan estandard per emplir lei foncions novèlas de comunicacion. Perque lei parlars locaus son pas configurats per garentir certaneis usatges tecnics modèrnes.
 
Una guida sus lo comportament lingüistic seriá utila dins l’occitanisme. Poiriá inclure, entre divèrs principis: