Opinion
L’independéncia del Satyagrahi
Coma o avèm vist, lo problèma mai grand d’un possible discors “independentista” en general e en particular dins l’espaci occitan es que, degut a la relacion conflictuala entre pagus e imperium sul territòri francés, tota produccion legislativa diferenciada de l’identitat individuala e collectiva es blocada o illegitimada per las institucions quintorepublicanas, çò rendent tot discors “independentista” (en general)colpable d’un crime de lèsa-majestat contra l’imperium deFrançaequitament un discors eticament dobtós o esglasiant per la màger part dels ciutadans, sensa comptar amb l’imatge generalament violent, murtrièr, militar que manlevèt aqueste, al cors de vertadièrs episòdis de guèrra en Euròpa.
Per avançar e sortir d’aquesta androna de la violéncia cal distinguir doas causas: 1° l’independentisme teoric(lo discorsindependentista) e 2° çò qu’apelariái de praticas d’independéncias.
1° Del ponch de vista de la teoria: l’independentisme teoric o lo “discors independentista“, sovent de tendéncia nacionalista presupausa atal un subjècte de l’istòria essencializat, plan identificat e reconegut. Aqueste part del principi qu’en nom de cèrtas valors fondamentalas, “lo drech dels pòbles a dispausar d’eles meteisses” per exemple, o ben la libertat d’autodeterminacion contra una invasion militara e/o coloniala, tota accion politica es legitima, e mai se cal prene lo partit de la violéncia militària; los exemples dins l’istòria recenta mancan pas.
2° Del ponch de vista de la praxis: apelariái praticasd’independéncia çòqu’òm poiriá definir coma un processus sempre inacabat e progressiu, cap a un mestritge democratic totjorn mai grand de las dependéncias (economicas, politicas, culturalas e materialas) d’un país, sens que jamai l’accion violenta o la guèrra ne foguèsse pr’aquò legitimada: aquestas “praticas” (o aspèctes “praxics” de la teoria) an ça que la besonh d’una analisi e d’una descripcion.
Home Rule is self rule
Ja dins Hind Swarāj (1909), a pena tornat d’Africa del Sud - lo libre foguèt escrich dins lo batèu cap a Índia, lo Mahatmà elabora jos l’influéncia de Tolstoï, un discors independentista indian, en lo fondar sus de valors eticas de libertat morala, “d’autonomia” (dont Swarāj es una revirada exacta: Swa “se meteis“, Rāj: la lei, la règla, lo rei) viscudas a partir d’accions politicas de “nonvioléncia.” Tre 1909 Gandhi es ja mèstre de son programa e de sa pensada, esprovada per la lucha en Africa en favor dels dreches del proletariat indian.
Limits del gandhisme
Per avançar e sortir d’aquesta androna de la violéncia cal distinguir doas causas: 1° l’independentisme teoric(lo discorsindependentista) e 2° çò qu’apelariái de praticas d’independéncias.
1° Del ponch de vista de la teoria: l’independentisme teoric o lo “discors independentista“, sovent de tendéncia nacionalista presupausa atal un subjècte de l’istòria essencializat, plan identificat e reconegut. Aqueste part del principi qu’en nom de cèrtas valors fondamentalas, “lo drech dels pòbles a dispausar d’eles meteisses” per exemple, o ben la libertat d’autodeterminacion contra una invasion militara e/o coloniala, tota accion politica es legitima, e mai se cal prene lo partit de la violéncia militària; los exemples dins l’istòria recenta mancan pas.
2° Del ponch de vista de la praxis: apelariái praticasd’independéncia çòqu’òm poiriá definir coma un processus sempre inacabat e progressiu, cap a un mestritge democratic totjorn mai grand de las dependéncias (economicas, politicas, culturalas e materialas) d’un país, sens que jamai l’accion violenta o la guèrra ne foguèsse pr’aquò legitimada: aquestas “praticas” (o aspèctes “praxics” de la teoria) an ça que la besonh d’una analisi e d’una descripcion.
Es doncas aquesta dimension “praxica” de l’independéncia que m’interessarà primièr e que vau temptar d’analisar e descriure un pauc en agachant del caire de las “praticas teoricas” elaboradas per Gandhi, particularament amb los concèptes de Swarāj, Satyāgraha, Ahiṃsā e de Swadēshī dins lo procès politic indian d’independéncia al sègle XX.
Home Rule is self rule
Ja dins Hind Swarāj (1909), a pena tornat d’Africa del Sud - lo libre foguèt escrich dins lo batèu cap a Índia, lo Mahatmà elabora jos l’influéncia de Tolstoï, un discors independentista indian, en lo fondar sus de valors eticas de libertat morala, “d’autonomia” (dont Swarāj es una revirada exacta: Swa “se meteis“, Rāj: la lei, la règla, lo rei) viscudas a partir d’accions politicas de “nonvioléncia.” Tre 1909 Gandhi es ja mèstre de son programa e de sa pensada, esprovada per la lucha en Africa en favor dels dreches del proletariat indian.
Dins HindSwarāj – Indian Home Rule, Gandhiafirma lo rejècte de la civilizacion capitalista, lo refús d’un sorne progrès, colpable de guèrras e de violéncias innomablas, l’Amor de Dieu e de la vida coma sola vertat, la fraternitat universala coma sola religion, la nonvioléncia coma sola resisténcia a çò mal, l’idèa enfin que vida individuala e vida politica devon pas èsser desseparadas per de sistèmas etics diferents: Real Home Rule is self rule or self control[2]; se’s la violéncia inerenta a l’estat, las reformas institucionalas auràn pas ges de valor, bòrd que primièr son los òmes que cal cambiar.
Aquela vision tolstoïana (aprovada per lo mèstre rus el meteis[3]) de la lucha politica es estada l’unic mejan legitim segon el d’aténher Purna Swarāj, “l’independéncia integrala“, es a dire una independéncia eticopolitica[4], desliurada individualament tan coma collectivament de la violéncia e de l’injustícia que l’imperium cessa pas d’infligir al mond. Es aiçò que los concèptes de Satyāgraha e d’Ahiṃsā permeton de pensar.
Se ditz pasmens que son las luchas de las Suffragettes anglesas, de que foguèt testimòni durant son sejorn londonian, qu’aurián inspirat a Gandhi, en mai d’una lectura tardièra de Thoreau (Civil desobedience,1849), aquela nòva accion politica nonviolenta que marcarà mai tard l’independentisme indian: lo Satyāgraha, comadesobeíssença civila e l’Ahiṃsā coma resisténcia nonviolenta, designa alavetz, çò escriu Suzanne Lassier, una “accion directa e eficaça per tal d’ obtenir justícia e vertat.“[5]
Mas çò de mai important dins la “pratica d’independéncia” que definís lo Satyāgraha e Ahiṃsā segon Gandhí es precisament d’èsser mens un discors teoric sus la libertat alienada d’un supausat subjècte de l’istòria, qu’un ensemble de “praticas“, una praxis; pr’amor la “nacion” indiana, en 1909, amb sos 3 800 000 kilomètres carrats, sas 225 lengas, tan desparièras e inintelligiblas entre cada grop, sas societats desseparadas, sas 3000 castas e soscastas e mai sa massa giganta de pariàs, 60 millions, 30% de la populacion indiana, aquela Nacion existís pas que dins lo cap dels leaders nacionalistas.
Çò interessant doncas aicí, puslèu qu’un discors nacionalista essencialista del qual Gandhi s’alunhèt pas jamai completament[6], aquò’s estat l’elaboracion de “praticas teoricas“, (un “idealisme pratic” segon lo Mahatmà el meteis[7]) o ben per o dire dins un vocabulari foucaldian, un ensemble de tecnicas de se valent coma formas de subjectivacion ineditas econceptualizadasa partir d’un “existent cultural diferenciat“, un mond o almens una cultura (aicí religiosa mai que mai) comuna[8].
Se pòt dire benlèu que la praxis del Satyāgraha, puslèu qu’una lucha militara e violenta per la defensa d’un subjècte nacional de l’istòria, es estada una mena de “subjectivacion politica” nòva de las massas indianas, per l’accion conjugada de praticas militantas e de “tecnicas espiritualas“, al mejan d’un “idealisme pratic” que s’identificava a la cultura comuna d’aquestas formas de vida e qu’avián coma desir la venguda d’una nòva capacitat politca de legislacion, la del Home-Rule (lo Swarāj).
Atal, la tòca politica d’aquestas “formas de subjectivacion” (es a dire manièras de s’assubjectir, de venir subjècte) e autras “tecnicas de se” (etica de nonvioléncia, ascetisme, disciplina alimentària e vestimentària) elaboradas e viscudas en primièra persona pel Mahatmà aquò foguèt de provocar materialament dins lo “subjècte” (subditum) colonizat un efièch d’independéncia, fasent del Satyagrahi, lo praticant del Satyāgraha, un nòu subjècte (subjectum) politic en procès de descolonizacion, car desliurat per subrepés dels afèctes de violéncia e d’òdi que l’imperium colonial li provocava e d’ont el tirava sa legitimitat per destruire tota volontat d’emancipacion:
En aplicar lo Satyāgraha, descobriguèri dins las darrièras manifestacions, que la cèrca de la vertat refusava que la violéncia foguèsse impausada a l’oposant, mas puslèu que deviá èsser destetat de l’error per la paciéncia e la simpatia. Per aquò far, çò qu’apareis coma vertat a un deu aparéisser fals a l’autre. E la paciéncia, aquò significa sofrença personala. En brèu, la doctrina significa la revendicacion de la vertat, non pas per l’aplicacion de la sofrença sus l’adversari mas sus se meteis.[9]
Es doncas tota aquela “espiritualitat politica“, per usar d’una celebra expression de Foucault a prepaus de la Revolucion iraniana, al mejan d’aquela forma de “subjectivacion postcoloniala” impulsada per la praxis gandhiana, tot refusant - contra lo leninisme, una legitimitat a la violéncia coma arma politica, que balhèt al procès independentista indian una fòrça impressionanta e inspiradoira pel mond entièr fins ara; la vertat del satyagrahi.
Limits del gandhisme
Pasmens la complexitat de l’istòria de l’independéncia indiana es granda e ai pas la pretencion de la resumir en qualques linhas nimai a la sola accion de Gandhi qu’atanben, s’òm la deu jutjar a partir dels objectius que se’s fixats es puslèu estada un fracàs.
Primièr, l’estrategia nonviolenta es pas jamai estada vertadièrament majoritària demèst las populacions indianas e encara mens en cò dels leaders independentistas: se son accion aguèt una cèrta reüssida politica aquò’s degut, entre autras rasons, al carisme religiós del Mahatmà, considerat per las massas coma una reincarnacion de Vishnó, puslèu qu’a una aplicacion e un espandiment real de sas concepcions politicas.
Puèi, lo procès istoricament iniciat es sens dobte pas anat fins al cap del sieu sòmi, el meteis assassinat per un nacionalista indó en 1948. Car lo Purna Swarāj d’Índia es encara avenidor: lo manten, uèi lo jorn, del sistèma de las castas e de l’Intocabilitat (pasmens non reconegut per la Constitucion), “aquela taca vergonhosa, la vergonha d’Índia” çò disiá Gandhi que sempre luchèt contra lo tradicionalisme e las interpretacions irracionalas de la religion, nos o mòstra tras que clarament.
Maldespièch l’universalisme de Gandhi, l’independentisme politic indian se’s jamai desliurat d’una vision nacionalista etnicoreligiosa, en teoria coma en pratica. Lo fracàs politic de l’union indomusulmana, qu’èra un dels objectius màger de Gandhi, ne’s estada la tragica resulta, s’acabant amb la particion murtrièra de 1947 e lo conflicte al Kashmir, viu dusca a uèi.
A un nivèl mai teoric, la pensada gandhiana patís una mitologia de las originas e un antimodernisme valorizant una supausada puretat indiana precoloniala qu’es ben paradoxala: car lo Mahatmà, bon subdit de sa Majestat, tot clafit d’admiracion per la Constitucion britanica e la cultura anglesa, ignorava lo sanskrit, descobriguèt “l’èime” indó durant sos estudis a Londres, tot legissent d’autors orientalistas (Edwin Arnold, Max Müller) e mai los Upanishads, la Brahmanā e la BhagavadGitā dins de reviradas anglesas e en participar (i aderèt en 1891) a de reünions teosoficas menadas per d’aristocratas europèus (Elena Blavatsky, Henry S. Olscott) en mal d’exotisme intellectual.
E mai se valoriza un retorn cap a un Índia preindustriala e purificada de la solhadura coloniala, teoricament lo gandhisme es ben pauc “indó“, tant al nivèl de la formacion de son autor coma de sas influéncias realas: se tracta en realitat d’una mesclanha un pauc feblassade pensadas religiosas orientalas (indoïsme, bodisme, jaïnisme e zoroastrisme notadament) e eurooccidentalas (platonisme e crestianisme, mai que mai lo de Tolstoï) sublimadas pel retorn imaginari cap a una Índia precoloniala e idealizada.
Per acabar amb aqueste umanisme teoric, orientalista e dobtós, pro espandit uèi ça que la, de la confession del Mahatmà el meteis[10] sabèm qu’es mens un supausat fons espiritual “indó” que li auriá inspirat lo Satyāgraha e l’estrategia politica de l’Ahiṃsā puslèu quela siá lectura, plena d’estrambòrd, a Londres, del Novèl Testament e particularament del “Sermon sus la Montanha“:
Uroses los faseires de patz, estent que son, eles, los que seràn apelats filhs de Dieu.[11]
Cal dire tanben qu’en mai de l’Ahiṃsā e del Satyāgraha, benlèu d’un biais un pauc mens espiritual o postmodèrn, mai “material” e “pratic” segurament, es impossible d’amagar lo fach que la reüssida e lo progrès del procès indian, acabat 4 decennis après la parucion de Hind Swarāj, es deguda mai que mai a un gèst fondamental: lo Swadeshi, una politica economica revolucionària e de resisténcia anticoloniala.
Lo sistèma del Swadeshi (hindíस्वदेशी swa-dēshī “se sufire a se meteis“, sa revirada grèca seriá: autarcia) aquò’s estat la decision gandhiana d’abandonar lo biais eurooccidental de se vestir, en mespresar e regetar per de campanhas de Boycott tot ben material non produch al país e amb la construccion, en bèl mièg del sistèma industrial colonial, de las basas d’una economialocalafondada sus la Sharkhā (lo rodet), “lo dieu dels paures“[12] que venguèt puèi lo simbòl nacional de l’Índia modèrna e dont l’efièch pratic es estat de liberar economicament e materialament las massas de subdits colonials (“un rodet dins cada ostal“) de l’empèri industrial anglés e de las fabricas de Manchester.
De segur, degun creguèt seriosament que lo rodet sufiguèsse per tal de liberar politicament las Índias, mas la politica del Swadeshi mostrèt la consciéncia pragmatica e materialista d’aquel idealisme pratic e paradoxal qu’es estat lo del Mahatmà: sens independéncia materiala, ges d’independéncia vertadièra, sens politica del Swadeshi, ges de Home Rule pensable.
Se cal èsser un minimum materialista sens èsser cinic ni càser dins un economisme bon mercat, car l’istòria es pas solament l’istòria dels factors economics, pr’aquò, cal pas doblidar que lo mai sovent son de condicions materialas, economicas, qu’afavorisson l’emergéncia d’un discors independentista “classic” e doncas l’emergéncia d’un “nacionalisme” politicament “eficient” es a dire que pòt aver una sasida sus las massas, segon lo modèl e la situacion istorica pròpria a cada país: qué foguèt la Revolucion Francesa se que non l’accion de la borgesiá nacionalista, enfortida per un desvolopament economic novèl e aligada a las massas del sieu territòri, contra la noblesa europèa corrompuda e privilegiada, per tal de revendicar “l’independéncia” e la “libertat” del sieu nòu subjècte supausat de l’istòria, lo “pòble sobeiran“?
Çò de segur es que l’abséncia de talas condicions d’eficiéncia en país occitan es uèi tras que patenta. Me sembla qu’es per aquò que lo “dependentisme” francoparisenc dels elèits e/o de la borgesiá occitana es estat tan fòrt e tant enrasigat dins l’istòria nòstra: l’assimilacion occitana a França foguèt l’interès e la condicion ideologica implicita del manten de lor posicion sociala coma classas dominantas al país. Aquò’s la rason de l’ambigüitat e mai de l’impossibilitat pratica d’un discors “nacionalista” quin que siá en país occitan, dempuèi la Renaissença felibrenca[13].
Atanben, vòli far remarcar lo fach qu’un dels primièrs libres d’occitanisme vertadièrament “politic” al sègle XX es estat un libre d’istòria economica[14] e pas una epopèa lirica en dotze cants, libre escrich per un nonespecialista (lingüista de profession). Me pensi qu’aquò’s pro significatiu de la situacion singulara de l’espaci occitan en França e dins l’Euròpa contemporanèa. D’aquel temps, 1967 - coma ara, caliá tornar a l’estudi del paísreal, es a dire en bon materialista marxista qu’èra l’autor, a l’istòria e l’economia. Uèi, me sembla qu’aquela necessitat es totjorn presenta.
Lo fons del mieu prepaus èra simple: èra de dire que dins lo contèxte occitan, la postura teorica, lo postureig coma dison los catalans, independentista “classic” (o nacionalista) es pas sempre, en situacion, lo que fa ganhar mai d’independéncia (pratica, materiala) nimai lo qu’es capable de mobilizar lo mond cap a un desir de democracia mai granda e mai representativa.
Pr’amor d’aquò cresi qu’una definicion mai precisa de la libertat se deu far de preferéncia en tèrmes dinamics (“praxics“), coma processus de “liberacion“, cap a sempre mai de libertat, puslèu que sonque en tèrmes statics (teorics) e essencializadors segon una pensada estatala e estatica de l’esséncia identitària nacionala.
Per o dire autrament pensi qu’un occitanisme politic exigent e radical implica pas necessariament l’adesion a un discors independentista classic (presupausant la teoria d’un “subjècte de l’istòria“, essencializat o una mitologia nacionalista fondatritz) mas se poiriá realizar coma la cèrca d’un processus d’independentizacion incoatiu, progressiu, definit coma lo desir d’un mestritge democratic sempre mai grand de sas dependéncias materialas, sens aver besonh tanpauc d’essencializar “l’adversari” (la “Nacion” francesa, qu’al fons existís pas pus que las autras) mas puslèu en ponchant praticament e energicament las falhas de son discors oficial, las contradiccions de sas politicas, la falsetat de sos emissaris, tot lo sistèma organizat de son ipocrisia.
Aquò necessita pas que de rendre mai presentas aquestas “praticas d’inpedendéncia” transindividualas, relacionalas e collectivas al país e a travèrs de formas d’intersubjectivacions e de “tecnicas de se” que s’identifican al país, dins l’expression autonomica de son viure: de praticas sabentas, istoricas, sociolingüisticas, economicas, artisticas, militantas, politicas, jornalisticas adlibitum. En fach, tot çò qu’òm sap ja far e qu’òm contunha de far malgrat tot.
Per èsser mai precís la question es doncas pas exactament: qué far? La question es: cossí far mai e melhor tot çò que sabèm e podèm ja far? Cossí transmetre, parlar, ensenhar, escriure mai e melhor la lenga e la cultura? Cossí aprene, se comprene, se conèisser mai e melhor? Cossí viure e decidir mai e melhor al país? E qu’es “l’idèa occitana” se que non aqueste desir de viure, viure mai plenament e melhor,al país?
Emai se sembla ben que s’experimenta encara uèi la forma d’un “ viure ” occitan, amb un gra de consciéncia relatiu a las trajectòrias sociologicas de cadascun, pasmens, la plena possession politica, economica e simbolica d’aquel “ viure ” es encara ela sus la talvèra de l’istòria. E la talvèra de l’istòria aquela es pas la de la libertat, es la de la tristesa e de l’oblit o pièger, coma ditz Deleuze, de “l’oblit de l’oblit.”
D’efièch se “l’idèa occitana” a encara una sens, se’s encara viva e merita encara de viure es pr’amòr qu’es segurament quicòm pròche d’aquela cèrca, la de la bèla e doça independéncia del Satyagrahi qu’es l’autre nom d’aquel desir d’un viure mai grand, mai bèl; un viure melhor e mai uman al país.
1. “Aquí, doncas, ont diferissèm. Examina-lo tu meteis: ai dich, totara, dins la discutida, qu’aquò’s mal mai grand de cometre un injustícia que de patir una.” PLATON, Gorgias 473b, GF Flammarion, París, 1987, p. 183 (reviri ieu)
2. Suzanne LASSIER, Gandhi et la non-violence, Points, Paris, Seuil, 1970, p.52 (reviri ieu)
3. ibid, p.37
4. ibid, p.57
5. ibid, p.42 (reviri ieu)
6. Aquò’s la critica de Tagore e Rolland (Romain ROLLAND, Mahatma Gandhi, éd. Equateurs, Paris, 2016, p.54) veire la controvèrsia qu’opausèt Gandhi al grand intellectual indian Rabindranath Tagore, p.98
7. ibid, p.54
8. Veire sul concèpte de “subjectivacion“: Michel FOUCAULT, Histoire de la sexualité, tome II. Le souci de soi, Gallimard, coll. “TEL“, París, 1984
9. http://wikilivres.ca/wiki/The_Story_of_My_Experiments_with_Truth/Part_IV/The_Birth_of_Satyagraha (reviri ieu)
10. Veire LASSIER, Gandhi et la non-violence, p.33; ROLLAND, Mahatma Gandhi, p.42-43. Rolland cita una entrevista del Mahatmà per Young India datant de 1920 “(…) Coneissiái e admirava abans la Bagavad Gità. Mas aquò foguèt lo Novèl Testament que m’esvelhèt a la valor de la Resisténcia passiva. Èri tot plen d’estrambòrd en lo legissent. La Bagavad Gità enfortiguèt aquesta impression; e The Kingdom of God is within you, de Tolstoï, li balhèt una forma duradissa”. (reviri ieu)
11. Matièu, 5-9, La Bíblia. Lo Novèl Testament, revirada de Joan Larzac, ed. Lètras d’òc, 2016.
12. Gandhi et la non-violence, ibid., p.88
13. veire P. MARTEL, “Le Félibrige: un incertain nationalisme linguistique” in Etudes de langues et d’histoire occitanes,LLACS, Université Paul Valéry Montpellier, CIRDOC, 2015
14. Robèrt LAFONT, La révolution régionaliste, Gallimard, París, 1967
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Sega de mon comentari
2. Sus l'independéncia d'Occitània e lo resta
I quote : "qué foguèt la Revolucion Francesa se que non l’accion de la borgesiá nacionalista, enfortida per un desvolopament economic novèl e aligada a las massas del sieu territòri, contra la noblesa europèa corrompuda e privilegiada, per tal de revendicar “l’independéncia” e la “libertat” del sieu nòu subjècte supausat de l’istòria, lo “pòble sobeiran“?"
Plan segur ! Dins la continuitat de la borgesia nacionalo-sobeiranista francesa, l'imaginari francés, plan partatjat per la gent aura, atribuís la revolucion au "pitit" pòple, lo "pòble sobeiran" coma zo dises plan ben.
I quote : "Atanben, vòli far remarcar lo fach qu’un dels primièrs libres d’occitanisme vertadièrament “politic” al sègle XX es estat un libre d’istòria economica[14] e pas una epopèa lirica en dotze cants"
Remarca personala : Ai totjorn 'gut dau mau emb tot çò qu'es tròp "a ras de sòu" ("terre à terre" coma dirian en francés), qu'es per quò-quí qu'ai dau mau emb la pròsa de Lafont maugrat las qualitats daus conceptes qu'a desvelopat que l'i vòle ben reconéisser. Fau creire qu'aime mai las "epopèas liricas" o au mens, las formas mai "poeticas" per dire las besunhas.
I quote : "Per o dire autrament pensi qu’un occitanisme politic exigent e radical implica pas necessariament l’adesion a un discors independentista classic (presupausant la teoria d’un “subjècte de l’istòria“, essencializat o una mitologia nacionalista fondatritz) mas se poiriá realizar coma la cèrca d’un processus d’independentizacion incoatiu, progressiu, definit coma lo desir d’un mestritge democratic sempre mai grand de sas dependéncias materialas, sens aver besonh tanpauc d’essencializar “l’adversari” (la “Nacion” francesa, qu’al fons existís pas pus que las autras) mas puslèu en ponchant praticament e energicament las falhas de son discors oficial, las contradiccions de sas politicas, la falsetat de sos emissaris, tot lo sistèma organizat de son ipocrisia."
Perfach !!! Te segue a 100%. Òsca.
I quote : "Per èsser mai precís la question es doncas pas exactament: qué far? La question es: cossí far mai e melhor tot çò que sabèm e podèm ja far? Cossí transmetre, parlar, ensenhar, escriure mai e melhor la lenga e la cultura? Cossí aprene, se comprene, se conèisser mai e melhor? Cossí viure e decidir mai e melhor al país? E qu’es “l’idèa occitana” se que non aqueste desir de viure, viure mai plenament e melhor, al país?"
L'i auriá totparier de qué enginjar mai e d'inventar daus usatges nuveus per nòstra linga, de las formas de lucha nuvelas a mon idéia, donc pas nonmàs "cossí far mai" mas tanben plan "qué far". Un "desir de viure, l'idéa occitana" ? As benleu rason mas zo vese pas entau, diriá mai qu'am pas "envia de crebar", après l'i a benleu un "desir" de voler "far viure". Per çò que me 'visa estrictament, me tene a distància lo desir, aime mai "far" çò que pòde per çò que me sembla juste, sens atentas, sens esperas, après "veiram ben" e sei pas segur que "s’experimenta encara uèi la forma d’un “ viure ” occitan" (e si n'i a jamai 'gut mas sap-t-un ? E zo podem totjorn inventar, mas resta de definir, non ?).
Per la talvera, sus la quau conclusisses, "E la talvèra de l’istòria aquela es pas la de la libertat, es la de la tristesa e de l’oblit o pièger, coma ditz Deleuze, de “l’oblit de l’oblit.” ", quò m'embéstia un pauc que me fai somnhar au discors de Dakar de Guaino/Sarko que parlava de l'Africa qu'era pas (pro) entrada dins l'Istòria. Me fariá ren de viure sus la tauvera (que òc, crese qu'es aquí la libertat veràia) de l'Istòria (totjorn escricha per los venceires) si n'era la dominacion violenta exercida sus las minoritats (aguessam laissar viure las populacions forastieras per lo monde tranquillas, lo monde se'n portariá pas pus mau daus còps ; la mondializacion, coma imposicion d'un model social, economic..., suvent, me pudís ; quitament aura, fau que n-anan far chiar las populacions au prund de la forest equatoriala, qu'es jamai pro per lo liberalisme, ten, me fai pensar a "the Frontier" - Indians vs Cow-boys per caricaturar en soma ; a queu subject, "the Frontier", l'i a un nuveu Star Trek que vai eisir au cinema ; l'i auriá daus braves articles a escriure sus la volontat de conquesta e de menar los lums, mas Star Trek a reussit a conciliar exploracion espaciala e abséncia de volontat de conquesta, tornam un pauc sus Ahimsa \\//).
Plante 'quí e pertant l'i auriá tant en dire denguera.
Mercés Matiàs, qu'era un article plan plan dense, plan pensat, e que fai pausar tot plen de
Ai pas 'gut pro temps finalament per discutir mai prigondament lo subject. Me'n tendrai donc a far mas quauquas remarcas. (NB : dins mas remarcas, ma reflexion s'es facha au fiau e a mesura, vei-quí perque l'i a daus reviraments daus còps)
1. Sus la pensada e los conceptes orientaus
Dins la definicion d' A-hiṃsā que balhas, Matiàs, parlas de "non desir de violéncia..." çò que me sembla mai o mins curiós estant que crese pas que la violéncia puesche èsser desirabla (me diràs benleu que "non desir" vòl pas dire "abséncia de desir" e auràs rason) en mai dau fach que lo mot desir me semble dever èsser utilizat emb precaucions rapòrt au biais de lo considerar dins las filosofias d'Orient. Una definicion mai literala seriá pas melhora ? "pas far de mau (per compassion)" ? mas si zo vòlen glosar/interpretar, un podriá benleu dire "extinccion de la tendéncia a far lo mau" o simpletament "extinccion de la violéncia" (finalament "invioléncia" seriá pas mau mas existís pas ; ba, "non desir" es pas tan mau après tot). Ai ben notat que dises après que A-hiṃsā es "un concèpte d’origina bodica, indoïsta e jaïnista", çò qu'es important per la sega.
I quote : "[...] un ensemble de “praticas”, una praxis; pr’amor la “nacion” indiana, en 1909, amb sos 3 800 000 kilomètres carrats, sas 225 lengas, tan desparièras e inintelligiblas entre cada grop, sas societats desseparadas, sas 3000 castas e soscastas e mai sa massa giganta de pariàs, 60 millions, 30% de la populacion indiana, aquela Nacion existís pas que dins lo cap dels leaders nacionalistas. "
Finalament, quò me fai somnhar, totas proporcions gardadas segur, a Occitània (crese pas a una Nacion occitana de facto) emb totas las reservas qu'un li pòt metre (l'i a pas 225 lingas, 3000 castas etc. chas nos). Aime plan l'idéia de praticas d'independéncia que desvelopes pusleu que de s'endralhar dins un independtisme nacionalista (l'i tornarai mai avant).
I quote : "A un nivèl mai teoric, la pensada gandhiana patís una mitologia de las originas e un antimodernisme valorizant una supausada puretat indiana precoloniala qu’es ben paradoxala."
Çò que me fai curiós aquí, qu'es l'utilizacion d' "antimodernisme", qu'es question de qué exactament ? Suvent, l'usatge dau mot "modern(e)" rebat una forma d'europeanocentrisme/occidentalocentrisme que pensa la "modernitat" coma unica (una sola via de desvelopament, suvent economic) qu'explica l'usatge frequent dau qualificatiu "antimodern", "antiprogrès" chas los detractors de tala o tala pensada. Mas, aquí, pòde pas dire qui parla (te ?) e çò qu'es, segon l'enonciator, antimodern (o antimodernista ?) dins la pensada gandhiana. O benleu qu'ai pas comprès, voles benleu pusleu dire que la pensada gandhiana era justadament pas aquela mas que, mai suvent, los que la se son apropriar, o que la visan de lunh, l'i pejan lor antimodernisme e lor idéia de puretat 'laidonc que qu'es pertant pas quò lo gandhisme ? Qu'es pusleu quò-quí, non ?
I quote : "reünions teosoficas menadas per d’aristocratas europèus (Elena Blavatsky, Henry S. Olscott) en mal d’exotisme intellectual."
Eran vraiment en mau d'exotisme o l'i s'interessavan per de verai ? Qu'es pas perque un s'interessa a la filosofia orientala en èsser occidentau qu'un fai forçadament dins l'exotisme, non ? Mas afen, eran benleu dins l'exotisme per de verai quilhs intellectuaus, sabe pas.
I quote : "se tracta en realitat d’una mesclanha un pauc feblassa de pensadas religiosas orientalas (indoïsme, bodisme, jaïnisme e zoroastrisme notadament) e eurooccidentalas (platonisme e crestianisme, mai que mai lo de Tolstoï) sublimadas pel retorn imaginari cap a una Índia precoloniala e idealizada."
Qu'es la formacion filosofica, o la pensada filosofica, de Gandhi qu'es feblassa aquí ? Ai pas ben comprès.
Per 'chabar sus quela partida, farai remarcar que dises per començar que A-hiṃsā es "un concèpte d’origina bodica, indoïsta e jaïnista" qu'a influenciat Gandhi mas que finalament, qu'es pas tant la filosofia orientala qu'a farjat la pensada de Gandhi mas pusleu l'Occident e la Bíblia (lo Sermon sus la Montanha), çò que pòt semblar paradoxau. Ieu crese pas que siá o l'un o l'autre que pòden explicar la pensada gandhiana mas pusleu d'influéncias entremesladas (una "mesclanha" coma dises quauqu'un pauc pejorativament, non ?).
Darriera remarca generala (pas sus çò qu'escrisses) : la filosofia orientala (si la pòden redurre a queu qualificatiu, çò que pausa totjorn question, mas afen) se pòt malaisadament destachar de la religion çò que fai los filosòfes occidentaus ortodòxes (suvent antireligiós) mesfiós a son encontra, pertant, qu'es benleu lo terme de religion considerat dempuei chas nos que faudriá tornar veire que las religions orientalas son tant de las religions (stricto-sensu coma se definís la religion en Occident) coma de las filosofias coma de las saviesas... lo tot malaisadament dissociable (qu'es benleu per quò-quí, a rebors, que n'i a que vòlen pas definir las religions orientalas coma de las religions... e pertant, ne'n son plan tanben). L'i auriá tant en dire 'quí dessús... qu'es desjà estat dich benleu mas qu'es pas 'chabat de dire, m'es 'vis.
Accrocher sa charrue à une étoile... Guy de la LARIGAUDIE
L'estela, l'avem: dins lo cor, dins lo cap, dins lei pantais nostrei, lo jorn e la nuech dempuei dei segles.
Demora a trobar aquelei que, units, faran avançar l'araire dins lo respecte de l'istoria, de la lenga, dei valors , del biais de viure del poble e de la terra d'OCCITANIA.
Entre orisont e realitat.
Un brave article, mercés.
Dins queu temps treblat, quò me fai tot coma si l'orientalisme 'nava pus tròp vent de cuòu, çò que - levat lo fach que l'i a segur 'gut dins l'er dau temps un boiradís new-age un temps a la mòda, mai totjorn benleu, e mesconeissent la filosofia "orientala" - me balha l'impression que qu'es per 'mor d'un subresaut d'europeanocentrisme (que se 'bina ben emb queu temps de reafirmacion de las Nacions occidentalas e la montada daus nacionalismes - los de las Nacions constituadas, mitifiadas e eternalas segur - l'i a mas veire lo vam nacionalista enginjat a chasque còp que l'i a un atemptat) e que quò me sembla quauqu'un pauc tròp 'cepte tot fotre aus borrilhs çò que ven de l'Orient. (pff, èria lonja quela frasa, la vai fuelher tornar legir quauqu'uns còps per la compréner, sorry).
Me plariá d'eschamnhar mai sus la question daus principis de non-violéncia, ahimsa (conhe pas los diacritics, los ai pas jos la man), la lucha non-violenta e autanben sos resultats. Li'i a pas nonmàs Gandhi per çò que tòca a Ahimsa o la non-violéncia per lo monde.
L'i a quauquaren que me geina dins lo fach de tornar tot a l'Occident, suvent, coma si l'Occident èria lo solet model de çò que 'pelan "progrès" (sens jamai lo definir) en se 'poiar sus lo fach, lo pretexte queraque, que lo New-Age a fach de las filosofias orientalas un boiradís voidat de substància.
L'i tornarai si ai pro temps.
a, lo languiment, la languitud, la nostalgie, Sehnsucht, faguem marcha arrier dins leis annadas setanta dins lei piadas de mai 1968 onte l'indoïsme èra a la mòda amb lei babacools qju'investissián lei travèrs e lei baumas dau Leberon e Alan Ward, l'engeni poliglotta qu'après aguer passat sieis mes o un an encò de Bodon, ara s'èra establit amb sa guitarra, parlant sèmpre lo roërgàs e cantant "lo tangò masoquista s'èra investit volens nolens dins una entrepresa toristica dirgida per un escrivan provençau. à l'enrevès de Gandhi, sabiá lo sanscrit, lo cafalòt e t'explicava lei tèxtes sacrats amb lo vocabulari de Bodon e un jorn quora au mes d'avost un gus , tocat per la gràcia indoïsta voguèt s'istalar per un an dins una bauma perduda de la valèia coma leis anacorètas dau V° sègle, per se noirir de plantas e meditar coma un shadon, Alan Ward ne foguèt escalustrat : aquel òme ignorava lo sanscrit e l'indi, aquò vai sensa dire. aquest an, l'automna foguèt fòrça marrit, ploviá de lònga e l'ermitan partiguèt abans la Sant-Sevestre que d'encar'pauc li podiá pas èstre. grandmercè (gramaci) Matiàs Gibert per aquest manific article, que ai après fòrça causas de Gandhi e dau continent indian e de la problematica independentista, e bòrd que siáu una femna e en mai d'aquò comtessa trobairitz, farai una citacion -leugierament modificada de Molière e de sei "femmes savantes" ah, monsieur, pour l'amour du sanskrit, souffrez qu'on vous embrasse"abans de vos potonejar...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari