Opinion
De toponims internacionals que càmbian
Toponims adaptats e toponims non adaptats
Los toponims (o noms de luòc) internacionals, exteriors a Occitània, se devesisson en doas categorias principalas.
Los principals toponims internacionals, tals coma se recomandan dins lo bon usatge de l’occitan, son resumits amb una lista dins las Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana, a las paginas 120-133. Dins aquel document, los que vòlon conéisser totes los detalhs i trobaràn tanben de critèris precises per codificar los toponims internacionals (e pas solament los toponims: tanben i a d’indicas per los noms de personas e d’autres tipes de noms pròpris situats fòra Occitània).
Qualques toponims internacionals an conegut de tendéncias al cambiament, motivadas per de consideracions politicas o simbolicas. Son de questions dificilas ont es necessari de ben comprene quand i a de cambiaments de nom vertadièr e quand los cambiaments son solament aparents.
Los cambiaments reals de toponims
Los cambiaments vertadièrs de toponims, de nòstre ponch de vista occitan, son essencialament los que modifican lo sens del toponim. E donc conven de los registrar dins l’usatge occitan.
Per exemple, l’illa de Ceilan pòt gardar aqueste nom tradicional sens problèma quand la consideram dins son istòria o dins una geografia naturala e intemporala. Mas l’estat que correspond a aquela illa prenguèt en 1972 lo nom inventat d’Sri Lanka, que significa aperaquí “lo bèl Lanka” o “l’onorable Lanka”. Lanka es un nom arcaïc e sagrat per Ceilan. I a ben una diferéncia de sens entre Ceilan e Sri Lanka. Utilizar un o l’autre d’aquestes dos noms càmbia lo sens de çò que disèm en occitan.
Los falses cambiaments de toponims
Los falses cambiaments de toponims consistisson solament a promòure un nom dins una lenga locala o oficiala, mentre que lo luòc a ja un nom en occitan, sens modificacion notabla de sens. En aquel cas, conven de preferir los noms occitans tradicionals (o ben los noms occitans fixats segon l’exemple de las autras lengas romanicas).
Lo nom occitan de Birmania es melhor que lo nom birman Myanma, que l’an mal transcrich Myanmar*. Ai ja parlat dins Jornalet dels cases similars Birmania, de Bielorussia e de la Còsta d’Evòri (15.2.2016).
Lo nom occitan per la vila d’Esmirna, en Turquia, es melhor que lo nom turc Izmir. Esmirna e Izmir significan la meteissa causa. Es preferible de dire Esmirna a l’occitana.
Lo nom occitan per la vila de Bombai, en Índia, es melhor que lo nom Mumbai en marata. Lo marata es la lenga que se parla dins aquela vila e dins un grand territòri que l’enròda. Bombai e Mumbai an exactament lo meteis sens. Donc se conselha de dire Bombai a l’occitana, en acòrdi amb la tendéncia de las lengas romanicas e europèas (en catalan Bombai, en anglés usual Bombay, en francés Bombay, en portugués Bombaim, etc.).
Los toponims (o noms de luòc) internacionals, exteriors a Occitània, se devesisson en doas categorias principalas.
— D’un caire, avèm de toponims internacionals amb una forma adaptada a l’occitan. Per exemple disèm Ren per lo grand fluvi europèu, Gènoa per la vila d’Itàlia e Japon per lo país d’Asia. Quand parlam en occitan, es artificial de dire Rhein coma en alemand, es inutil de dire Genova coma en italian o Zena coma en ligur, es excessiu de dire Nihon o Nippon coma en japonés.
— D’autre caire, avèm de toponims internacionals que se dison en occitan en gardant la forma d’una lenga estrangièra e que recebon pas de forma adaptada a l’occitan. Per exemple disèm Buenos Aires (segon l’espanhòl), disèm Kenya (segon lo swahili) e disèm Hong Kong (segon una forma internacionala que deriva del chinés cantonés). Es inutil d’inventar de formas tròp occitanizadas coma Bons Aires* o Quenha* o Ong Cong*.
— D’autre caire, avèm de toponims internacionals que se dison en occitan en gardant la forma d’una lenga estrangièra e que recebon pas de forma adaptada a l’occitan. Per exemple disèm Buenos Aires (segon l’espanhòl), disèm Kenya (segon lo swahili) e disèm Hong Kong (segon una forma internacionala que deriva del chinés cantonés). Es inutil d’inventar de formas tròp occitanizadas coma Bons Aires* o Quenha* o Ong Cong*.
Los principals toponims internacionals, tals coma se recomandan dins lo bon usatge de l’occitan, son resumits amb una lista dins las Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana, a las paginas 120-133. Dins aquel document, los que vòlon conéisser totes los detalhs i trobaràn tanben de critèris precises per codificar los toponims internacionals (e pas solament los toponims: tanben i a d’indicas per los noms de personas e d’autres tipes de noms pròpris situats fòra Occitània).
Qualques toponims internacionals an conegut de tendéncias al cambiament, motivadas per de consideracions politicas o simbolicas. Son de questions dificilas ont es necessari de ben comprene quand i a de cambiaments de nom vertadièr e quand los cambiaments son solament aparents.
Los cambiaments reals de toponims
Los cambiaments vertadièrs de toponims, de nòstre ponch de vista occitan, son essencialament los que modifican lo sens del toponim. E donc conven de los registrar dins l’usatge occitan.
Per exemple, l’illa de Ceilan pòt gardar aqueste nom tradicional sens problèma quand la consideram dins son istòria o dins una geografia naturala e intemporala. Mas l’estat que correspond a aquela illa prenguèt en 1972 lo nom inventat d’Sri Lanka, que significa aperaquí “lo bèl Lanka” o “l’onorable Lanka”. Lanka es un nom arcaïc e sagrat per Ceilan. I a ben una diferéncia de sens entre Ceilan e Sri Lanka. Utilizar un o l’autre d’aquestes dos noms càmbia lo sens de çò que disèm en occitan.
Los falses cambiaments de toponims
Los falses cambiaments de toponims consistisson solament a promòure un nom dins una lenga locala o oficiala, mentre que lo luòc a ja un nom en occitan, sens modificacion notabla de sens. En aquel cas, conven de preferir los noms occitans tradicionals (o ben los noms occitans fixats segon l’exemple de las autras lengas romanicas).
Lo nom occitan de Birmania es melhor que lo nom birman Myanma, que l’an mal transcrich Myanmar*. Ai ja parlat dins Jornalet dels cases similars Birmania, de Bielorussia e de la Còsta d’Evòri (15.2.2016).
Lo nom occitan per la vila d’Esmirna, en Turquia, es melhor que lo nom turc Izmir. Esmirna e Izmir significan la meteissa causa. Es preferible de dire Esmirna a l’occitana.
Lo nom occitan per la vila de Bombai, en Índia, es melhor que lo nom Mumbai en marata. Lo marata es la lenga que se parla dins aquela vila e dins un grand territòri que l’enròda. Bombai e Mumbai an exactament lo meteis sens. Donc se conselha de dire Bombai a l’occitana, en acòrdi amb la tendéncia de las lengas romanicas e europèas (en catalan Bombai, en anglés usual Bombay, en francés Bombay, en portugués Bombaim, etc.).
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#25 Mercés plan d'aquelas precisions.
#23 Ça que la :
- en alemand : "Izmir, früher lateinisch als Smyrna bekannt (türkisch İzmir, griechisch Σμύρνη Smyrni)" (früher=de per abans/aperabans)
- en anglés : "İzmir (Turkish pronunciation: [ˈizmiɾ]) [...] The ancient city was known as Smyrna (Greek: Σμύρνη Smyrni [ˈzmirni]), and the city was generally referred to as Smyrna in English, until the Turkish adoption of the Latin alphabet in 1928 made "İzmir" the internationally recognized name."
- en romanés : "İzmir (odinioară Smirna)" (odinioară=aperabans)
- en danés : "İzmir eller Smyrna" (eller=o)
- en gallés : ́"İzmir (Groeg: Σμύρνη, Smýrni), hefyd Smyrna" (hefyd=tanben)
- en neerlandés : "İzmir (voorheen: Smyrna; Grieks: Σμύρνη)" (voorheen=aperabans)
...
Sembla doncas qu'i aja de lengas siá que consideran Smyrna (o derivats) coma lo nom ancian siá qu'acceptan un polimorfisme per aqueste nom. Solide que soi en favor d'un polimorfisme bòrd que la forma "Esmirna", e mai s'es mai adaptada a la lenga nòstra, es pas socializada en occitan (levat se me pròvan lo contrari, çò qu'es pas impossible que soi pas omniscient) al contra de l'usatge en catalan - veire la nòta del debàs de pagina de la Wikipèdia catalana :
"Tal com queda reflectit a l'Enciclopèdia Catalana, el topònim Esmirna gaudeix de plena vitalitat en català, motiu pel qual el mantenim com a nom general de l'article, tot i tenir en compte que la denominació oficial actual de la ciutat és İzmir."
#21 Normalizi pas res, balhi mon vejaire d'utilizator, mas vertat que deu pas interessar plan monde. Sumien l'a pro dich : la linguistica es afar de linguista. Donc me cali.
Remarqui que quand analisi un raport entre una societat e son espaci, los linguistas an tanben mai d'arguments serioses que los autres. Donc me cali.
Parli pas de far qualques precision en istoria...
Que cadun contunha son trabalh.
S'avètz besonh de pas res, soi al vostre servici!
Bona nuèch.
#20 En espanhòl Esmirna, en catalan Esmirna, en italian Smirne, en francés Izmir o Smyrne, en occitan Esmirna. Es pas vielhanchon.
#21 Son pas tanpauc los linguistas que pòdon impausar de formas, sabèm que fan pas que propausar e qu'es l'usatge que trencarà, coma o ditz hèra plan Emmanuèl. I a ja de formas popularas en usatge e tanben d'usatges mondializats, veirem apuèi se las formas preconizadas pel CPLO o autres organismes son adoptadas o pas. Per ara, i a sovent una pluralitat de formas en usatge, es logic e pedagogic qu'un ensenhaire presente las formas que se pòdon trobar dins los tèxtes occitans, e a l'oral tanben, que los aprenents son a mand de rescontrar. Aprèp, se pòt totjorn dire que la normalizacion linguistica preconiza tala o tala forma en acòrd amb las règlas de formacion pròprias a la lenga occitana.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari