Demest las dificultats cronicas de l’occitanisme, n’i a una que tròbi extraordinària: es la manca de precision, la cultura de l’aproximacion, la paur de l’informacion exacta, una fobia per explicar las causas simplament coma son...
 
Existís una formula repetitiva, archiconeguda, automatica, que ditz aperaquí:
 
“Occitània: 32 departaments de l’estat francés, 12 valadas de l’estat italian, la Val d’Aran dins l’estat espanhòl.”
 
Aquela formula se legissiá fa qualques decennis sus d’envolopas militantas e ara la retrobam de manièra pro identica sus diferents sits web occitanistas. Es una formula falsa. Ja perque oblida sovent Mónegue, qu’es incontestablament un territòri occitan (vejatz mon article del 2.4.2012). E mai, perque las chifras repetidas de “32” e “12” son inexactas. I a 39 departaments occitans e 14 valadas.
 
 
Los 39 departaments occitans
 
Ieu teni pas tant a definir Occitània segon los departaments. Los departaments son artificials e ajudan lo centralisme francés. Sosteni la recèrca d’entitats pus justas coma las encontradas (vejatz l’editoral de Jornalet del 12.6.2016, “Las encontradas d’Occitània”).
 
Mas per aqueles que vòlon parlar fòrt e mòrt de departaments, almens seriá una bona idèa de rectificar las chifras.
 
L’error sus los “32” departaments, supausi que ven dels manuals de vulgarizacion dels ans 60-70 tocant la question occitana, car, d’aquel temps, l’apertenéncia del Creissent a Occitània èra pas encara fòrça clara dins los esperits. Ara l’acomolacion dels estudis scientifics —e lor vulgarizacion— pròvan que lo Creissent es ben occitan (vejatz mon article del 30.4.2012).
 
I a de departaments concernits per lo Creissent, coma Charanta e Alèir, que tenon almens una gròssa mitat de lor superfícia en Occitània... Son dins lo meteis cas que los Pirenèus Atlantics pus al sud, que son pereu mièges occitans. Quand òm compta los Pirenèus Atlantics demest los “departaments occitans” —çò que se fa sistematicament—, es pas brica acceptable d’“oblidar” qu’Alèir e Charanta son, en proporcion, tant occitans coma los Pirenèus Atlantics.
 
(Precisi qu’Alèir, que val mai apelar Borbonés per de rasons culturalas, es un cas particular: se pòt prepausar son apertenéncia completa a l’espaci occitan segon certans critèris; vejatz mon article del 12.5.2014).
 
Pòdi comprene que i aja de prudéncia per comptabilizar los departaments ont una minoritat es occitana, coma es lo cas de Vinhana, Endre, Char, Léger, Isèra e los Pirenèus Orientals. Mas en aquel cas, cal èsser coerent.
   
Ça que la un discors occitanista equitable deuriá considerar totes los departaments concernits per la defensa de la lenga. Donc los cal comptar totes: 39 en luòc de 33 o 32...
 
Vaicí la lista dels 39 departaments que son occitans d’un biais o d’un autre. Una crotz (+) marca los que son majoritàriament o mièges occitans. Doas croses (++) marcan los que son minoritàriament occitans.
 

1. 03 Alèir +
2. 04 los Alps d’Auta Provença
3. 05 los Auts Alps
4. 06 los Alps Maritims
5. 07 Ardecha +
6. 09 Arièja
7. 11 Aude
8. 12 Avairon
9. 13 las Bocas de Ròse
10. 15 Cantal
11. 16 Charanta +
12. 18 Char ++
13. 19 Corresa
14. 23 Cruesa
15. 24 Dordonha +
16. 26 Droma +
17. 30 Gard
18. 31 la Nauta Garona
19. 32 Gers
20. 33 Gironda +
21. 34 Erau
22. 36 Endre ++
23. 38 Isèra ++
24. 40 las Lanas
25. 42 Léger ++
26. 43 lo Naut Léger
27. 46 Òlt
28. 47 Òlt e Garona
29. 48 Losera
30. 63 lo Puei Domat
31. 64 los Pirenèus Atlantics +
32. 65 los Nauts Pirenèus
33. 66 los Pirenèus Orientals ++
34. 81 Tarn
35. 82 Tarn e Garona
36. 83 Var
37. 84 Vauclusa
38. 86 Vinhana ++
39. 87 la Nauta Vinhana

 

Las províncias
 
Dins l’estat italian, l’occitan se parla dins la region de Piemont, dins las províncias de Turin e Coni. Tanben se parla dins la region de Ligúria, dins la província d’Impèria.
 
Del costat de l’estat espanhòl, la Val d’Aran es dins la província de Lhèida e dins la region de Catalonha.
 
Occitània es donc cobèrta per 3 províncias de l’estat italian e per una de l’estat espanhòl.
 
 
14 valadas
 
Dins l’estat italian, lo compte pus exacte es de 14 valadas. N’i auriá 13 en agropant las vals Cluson e Sant Martin que son bessonas. Mas n’i aurà mai de 15 se tenèm compte de las subdivisions de certanas vals. En tot cas n’i a pas jamai “12”... Basta d’o verificar dins diferents estudis scientifics sus nòstra lenga de las Valadas e, pus simplament, sufís de consultar lo sit web de la Chambra d’Òc.
 
Vaicí nòstras 14 valadas cisalpencas:

1. lo País de Ròia (contenent la Tèrra Brigasca e Auriveta)
2. la Zòna del Quiè (agropant Èler, Corsalha e Maudanha)
3. las Valadas de la Besimauda
4. la Val Vermenanha
5. la Val Ges
6. la Val d’Estura
7. la Val Grana
8. la Val Maira
9. la Val Varacha
10. la Val Pò (o las Valadas Pò, Bronda e Infernòt)
11. la Val Pèlis
12. la Val Cluson (amb lo Pè de Montanha)
13. la Val Sant Martin o Val Germanasca (sovent agropada amb la Val Cluson)
14. la Val Dueira (o Val d’Ors o Auta Val de Susa)

 
 
Las 8 regions occitanas
 
L’IEO ven de far una campanha legitima per protestar contra la confiscacion del nom d’“Occitània” al profièch d’una sola region. Mas l’IEO a resumit sa posicion amb un eslogan malaürós e en arborant una chifra falsa, un còp de mai: “Occitània es 4 regions”, çò ditz.
 
Qué? 4 regions? E cossí?
 
Non, Occitània es cobèrta per un total de 8 regions administrativas, entre las qualas comptam 5 regions (e non pas 4) dins l’estat francés.
 

1. lo Centre-Val de Léger
2. la Nòva Aquitània
3. la region de Tolosa-Montpelhièr
4. Auvèrnhe-Ròse-Alps
5. Provença-Alps-Còsta d’Azur
6. Piemont (estat italian)
7. Ligúria (estat italian)
8. Catalonha (estat espanhòl)

 
L’error de l’IEO es d’“oblidar” los departaments de Char e d’Endre, que son dins la region del Centre-Val de Léger. Es encara aquela inèrcia que data de l’epòca que los occitanistas èran pas segurs se devián revendicar lo Creissent... Podèm esperar qu’un grand organisme istoric de referéncia, coma o es l’Institut d’Estudis Occitans, corregisca aquela imprecision.