Opinion
Onorat de Balzac, Joan Bodon. Una reflexion sus dos escrivans de las trajectòrias diferentas e emblematicas
Un autor d’un país occitan (Bodon) e un autor desrasigat e urban (Balzac), de qué an de comun, levat l’arbre genealogic?
De Balssa a Balzac
Onorat de Balzac naisse a Tors en 1799 enfant de Bernat Francés e de Laura Sallambier dins l’ostal de familha comprat per son paire.
Son paire es naissut “Balsàs” (escrivon “Balssa” en grafia francizaa) de la Nogairiá, a Montirat en Aut Lengadòc. A Albi comença de trabalhar coma clergue e en 1771 es nomenat a Tolosa coma segretari d’un conselhier al Parlament. Pi deven son secretari al Consèlh Grand, lo segue al Consèlh dal Rei e finalement al Ministèri de la Marina. Un vertadier “Rastinhac” coma diriá pi son enfant, es lo simbèl dal “provincial” que cèrca l’ascension sociala.
Lo paire serà pi a Tors per trabalhar per l’armaa. En camin fa cambiar lo sieu nom en “Balzac” e i fa ajustar mai una particula coma per los nòbles, una consegracion. Aurà coma accedit a la crema de la societat francesa e benlèu per laissar pensar mai que serà de la mema familha que Jean-Louis Guez de Balzac (d’una familha anoblia recentament sota lo nom Guez de Balzac, naissèt e defuntèt a Engolesme (1597-1654) aquel escrivan libertin famós dal sieu temps. Per la sieu escritura que li valguèt l’escais de “restaurator de la lenga francesa”, que contribuèt fortament a reformar aquela lenga).
En 1797, a 50 ans e devengut adjonch al cònsol esposa la parisenca Laura Sallambier eatjaa de 19 ans.
Quasi ren de la familha pairala transpareisserà dins l’escritura de son enfant Onorat de Balzac. Dificil de veire una occitanitat dins los Cent Contes drolatiques malgrat los termes d’estil rabelaisian coma “demourer soy-mesme en pastissant” que recòrdan lo lengatge gargantuesc (Rabelais aguent manlevat de mots occitans coma “garganta” del temps de son sejorn montpelhierenc). Benlèu una allusion alunhaa dins un de sos tèxtes, Corsino, que parla d’un jovenòme provençal, nomenat “Nehoro” de fach l’anagrama dal sieu prenom. O una allusion mai dins un dals sieus romans de jovença Clotilde de Lusignan que se passa dins un “village provençal” nomenat “Montyrat”.
“Rastinhac” (aquel personatge naissut a Engolesme) sòna occitan, coma una critica dals miegjornals a las dents lòngas e lèstes de se’n anar a París per capitar.
Sovent serà lo costat mairal e la cultura d’aquel airal que seràn visibles coma las descripcions d’aquela granda vila de Sèina dins la novèla “La Maison du chat-qui-pelote” in Scènes de la vie privée. Serà en coneccion amb lo pichon monde literari parisenc. E es en tota logica que defuntarà dins la capitala francesa en 1850.
Aquel autor es un dals classics e mai famoses de la literatura francesa. Es lo simbèl d’una istòria de succés en doas generacions, una ascension sociala per un cambiament d’airal, anar a París, parlar de la societat francesa dins la lenga dal poler. Es totjorn una referença de la literatura francesa que cada escolan legisse dins la sieu escolaritat.
De Balssa a Bodon
Mai tardi e mai recentament, a 20 quilomètres de Montirat, a Crespin naisse Jean Boudou en 1920.
Es l’enfant de Ciprian e d’Albania Balssa, son cosins amb la familha precedenta dal costat mairal. Quora escriurà dins la sieu vita en occitan, lo sieu prenom e nom cambiaràn tanben. Es una tissa familiala benlèu. Mas serà per èstre escrich a l’occitana “Joan Bodon” en tornar donar de dignitat a la lenga dal país. Bodon l’evòca dins Contes dels Balssas publicat en 1953 que parla de sa familha coma dals còntes ausits dins la val de Viaur. Aquel òme devengut pi institutor, patiguèt de la guèrra pi tornèt coma institutor itinerent agricòl. Decidèt d’escriure son òbra literària dins sa lenga mairala. Una òbra que me marquèt lo mai es La santa estela del centenari, aligant realitat sus la lenga e ficcion per un avenir possible.
Bodon demorarà sempre en Occitània, levat a la fin de sa carrièra per anar far lo professor a Alerbatash gaire luenh de Cabilia, dins la region de Bomerdès. Serà en la Republica algeriana recentament independenta que defuntarà en 1975, oficialament en pòste ailí per se ganhar mai de sòus coma cooperant. Benlèu per tastar un gust de libertat tanben.
S’es celèbre dins lo mitan occitanista en general e dins lo mitan occitanista literari en particular, es luenh d’èstre tan famós coma son cosin Balzac.
Balzac-Bodon
Totes dos representan una trajectòria sociala diferenta, una enveia d’escriure es pertejaa per los dos. De segur, faràn jamai de politica coma lor cosin Amado Boudou en Argentina. Notatz ben que los dos autors son marcats per la cultura mairala. Mas lo destin luse ben mai per Balzac amb una dinamica de recèrca de reconoissença sociala. En rapòrt dal modèrn Bodon que cèrca de portar sa peira a l’edifici per la reconoissença e la creacion en lenga occitana. Un se sièrve de la lenga al poler, l’autre se sièrve de la lenga dominaa politicament. Pasmens, los dos cèrcan de dessenhar un retrach emblematic de lor societat. Son las personificacions de l’engèni literari de la societat francesa per l’un, e de l’engèni literari de la societat occitanofòna conscienta de la sieu occitanitat e dals sieus problèmas per l’autre.
Balzac ometrà o oblidarà totalament sas raïces occitanas. Vista l’epòca, lo paire Balzac devia saber parlar occitan. Quin rapòrt avia amb aquela lenga e quina concepcion a poscut transméter al sieu enfant? O quina vision avia Onorat de la cultura de son paire? Per lo moment, ren nos permete d’o dire. E va segurament gaire cambiar dins aquel sens dins lo mitan dals estudis balzacians. Totun, deguèt ausir la diferença lengatgiera dal francés parlat amb l’accent pairal e lo francés parlat per lo demai de sa familha mairala. L’occitan es la lenga d’un país que lo paire faguèt tot per fugir e que donca calia fugir? Quitament se vesèm una allusion amb qualques mots dins Contes drolatiques pareisserà risoliera sensa mai. Balzac gravitarà dins lo mitan parisenc, serà conectat als autors de mòda coma George Sand. Mentre que Bodon escriurà e escambiarà amb de meians modèstes mas serà conectat amb d’autors occitanistas coma Robèrt Lafont. Menarà una vita familiala e farà un camin amb mens de glòria mas amb fòrça mai de valentia per nosautres, occitans e occitanistas que sabèm ce qu’es de representar la cultura e lenga nòstras.
Prefèro l’original dal país a la còpia en la societat parisenca. Devenir una icòna francesa, èstre balzacianizat fin finala, es ben mai aisit que de devenir una icòna occitana, èstre bodonizat en soma.
— DÉGA, Jean-François. La vie prodigieuse de Bernard-François Balssa. Editions Subervie, Rodés, 1998. 667 paginas.
— La Depêche: La riche vie de Bernard-François Balssa, père d'Honoré de Balzac
— Joan Bodon sus la Wikipèdia occitana
De Balssa a Balzac
Onorat de Balzac naisse a Tors en 1799 enfant de Bernat Francés e de Laura Sallambier dins l’ostal de familha comprat per son paire.
Son paire es naissut “Balsàs” (escrivon “Balssa” en grafia francizaa) de la Nogairiá, a Montirat en Aut Lengadòc. A Albi comença de trabalhar coma clergue e en 1771 es nomenat a Tolosa coma segretari d’un conselhier al Parlament. Pi deven son secretari al Consèlh Grand, lo segue al Consèlh dal Rei e finalement al Ministèri de la Marina. Un vertadier “Rastinhac” coma diriá pi son enfant, es lo simbèl dal “provincial” que cèrca l’ascension sociala.
Lo paire serà pi a Tors per trabalhar per l’armaa. En camin fa cambiar lo sieu nom en “Balzac” e i fa ajustar mai una particula coma per los nòbles, una consegracion. Aurà coma accedit a la crema de la societat francesa e benlèu per laissar pensar mai que serà de la mema familha que Jean-Louis Guez de Balzac (d’una familha anoblia recentament sota lo nom Guez de Balzac, naissèt e defuntèt a Engolesme (1597-1654) aquel escrivan libertin famós dal sieu temps. Per la sieu escritura que li valguèt l’escais de “restaurator de la lenga francesa”, que contribuèt fortament a reformar aquela lenga).
En 1797, a 50 ans e devengut adjonch al cònsol esposa la parisenca Laura Sallambier eatjaa de 19 ans.
Quasi ren de la familha pairala transpareisserà dins l’escritura de son enfant Onorat de Balzac. Dificil de veire una occitanitat dins los Cent Contes drolatiques malgrat los termes d’estil rabelaisian coma “demourer soy-mesme en pastissant” que recòrdan lo lengatge gargantuesc (Rabelais aguent manlevat de mots occitans coma “garganta” del temps de son sejorn montpelhierenc). Benlèu una allusion alunhaa dins un de sos tèxtes, Corsino, que parla d’un jovenòme provençal, nomenat “Nehoro” de fach l’anagrama dal sieu prenom. O una allusion mai dins un dals sieus romans de jovença Clotilde de Lusignan que se passa dins un “village provençal” nomenat “Montyrat”.
“Rastinhac” (aquel personatge naissut a Engolesme) sòna occitan, coma una critica dals miegjornals a las dents lòngas e lèstes de se’n anar a París per capitar.
Sovent serà lo costat mairal e la cultura d’aquel airal que seràn visibles coma las descripcions d’aquela granda vila de Sèina dins la novèla “La Maison du chat-qui-pelote” in Scènes de la vie privée. Serà en coneccion amb lo pichon monde literari parisenc. E es en tota logica que defuntarà dins la capitala francesa en 1850.
Aquel autor es un dals classics e mai famoses de la literatura francesa. Es lo simbèl d’una istòria de succés en doas generacions, una ascension sociala per un cambiament d’airal, anar a París, parlar de la societat francesa dins la lenga dal poler. Es totjorn una referença de la literatura francesa que cada escolan legisse dins la sieu escolaritat.
De Balssa a Bodon
Mai tardi e mai recentament, a 20 quilomètres de Montirat, a Crespin naisse Jean Boudou en 1920.
Es l’enfant de Ciprian e d’Albania Balssa, son cosins amb la familha precedenta dal costat mairal. Quora escriurà dins la sieu vita en occitan, lo sieu prenom e nom cambiaràn tanben. Es una tissa familiala benlèu. Mas serà per èstre escrich a l’occitana “Joan Bodon” en tornar donar de dignitat a la lenga dal país. Bodon l’evòca dins Contes dels Balssas publicat en 1953 que parla de sa familha coma dals còntes ausits dins la val de Viaur. Aquel òme devengut pi institutor, patiguèt de la guèrra pi tornèt coma institutor itinerent agricòl. Decidèt d’escriure son òbra literària dins sa lenga mairala. Una òbra que me marquèt lo mai es La santa estela del centenari, aligant realitat sus la lenga e ficcion per un avenir possible.
Bodon demorarà sempre en Occitània, levat a la fin de sa carrièra per anar far lo professor a Alerbatash gaire luenh de Cabilia, dins la region de Bomerdès. Serà en la Republica algeriana recentament independenta que defuntarà en 1975, oficialament en pòste ailí per se ganhar mai de sòus coma cooperant. Benlèu per tastar un gust de libertat tanben.
S’es celèbre dins lo mitan occitanista en general e dins lo mitan occitanista literari en particular, es luenh d’èstre tan famós coma son cosin Balzac.
Balzac-Bodon
Totes dos representan una trajectòria sociala diferenta, una enveia d’escriure es pertejaa per los dos. De segur, faràn jamai de politica coma lor cosin Amado Boudou en Argentina. Notatz ben que los dos autors son marcats per la cultura mairala. Mas lo destin luse ben mai per Balzac amb una dinamica de recèrca de reconoissença sociala. En rapòrt dal modèrn Bodon que cèrca de portar sa peira a l’edifici per la reconoissença e la creacion en lenga occitana. Un se sièrve de la lenga al poler, l’autre se sièrve de la lenga dominaa politicament. Pasmens, los dos cèrcan de dessenhar un retrach emblematic de lor societat. Son las personificacions de l’engèni literari de la societat francesa per l’un, e de l’engèni literari de la societat occitanofòna conscienta de la sieu occitanitat e dals sieus problèmas per l’autre.
Balzac ometrà o oblidarà totalament sas raïces occitanas. Vista l’epòca, lo paire Balzac devia saber parlar occitan. Quin rapòrt avia amb aquela lenga e quina concepcion a poscut transméter al sieu enfant? O quina vision avia Onorat de la cultura de son paire? Per lo moment, ren nos permete d’o dire. E va segurament gaire cambiar dins aquel sens dins lo mitan dals estudis balzacians. Totun, deguèt ausir la diferença lengatgiera dal francés parlat amb l’accent pairal e lo francés parlat per lo demai de sa familha mairala. L’occitan es la lenga d’un país que lo paire faguèt tot per fugir e que donca calia fugir? Quitament se vesèm una allusion amb qualques mots dins Contes drolatiques pareisserà risoliera sensa mai. Balzac gravitarà dins lo mitan parisenc, serà conectat als autors de mòda coma George Sand. Mentre que Bodon escriurà e escambiarà amb de meians modèstes mas serà conectat amb d’autors occitanistas coma Robèrt Lafont. Menarà una vita familiala e farà un camin amb mens de glòria mas amb fòrça mai de valentia per nosautres, occitans e occitanistas que sabèm ce qu’es de representar la cultura e lenga nòstras.
Prefèro l’original dal país a la còpia en la societat parisenca. Devenir una icòna francesa, èstre balzacianizat fin finala, es ben mai aisit que de devenir una icòna occitana, èstre bodonizat en soma.
— DÉGA, Jean-François. La vie prodigieuse de Bernard-François Balssa. Editions Subervie, Rodés, 1998. 667 paginas.
— La Depêche: La riche vie de Bernard-François Balssa, père d'Honoré de Balzac
— Joan Bodon sus la Wikipèdia occitana
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari