Opinion
Occitània: partida o totalitat?
“Ne pensez plus pour nous. Laissez-nous venir à notre façon dans l’histoire du monde”
Jacques Nyiteij[1]
“De cette époque (Larzac, années 70) nous avons gagné le droit de penser différemment”
Léon Maillé[2]
Una consulta populara (la primièra sul sicut) menèt ongan a la causida d’Occitània per la novèla region Miègjorn-Pirenèus/Lengadòc-Rosselhon. Resulta non esperada tant dels politics coma dels occitanistas. Mas çò que pòt èstre un astre istoric per d’unes, per d’autres aquò sembla un malastre[3]: ne son a desconsiderar un desir popular (i aguèt una mesada per votar e per un còp LaDespacha se faguèt lo relai de l’informacion). Puslèu res que de balhar aquela denominacion a una partida del tot. Un tot occitan fargat a partir de consideracions unicament linguisticas, a la fin del sègle XIX. Mas perqué caldriá far juntar absoludament lenga e territòri segon l’ideologia dels Estats-Nacions fargats eles tanben al sègle XIX? E caldriá esperar que l’Estat francés acordèsse lo nom d’Occitània a un trentenat de despartaments, un terç del territòri nacional! Quina candidesa! de qué fariám alara de la Val d’Aran e de las Valadas occitans? Los annexar? Coma d’unes nacionalistas franceses pensan d’annexar Valonia, Soissa romanda e autres païses francofòns, per una question d’omogeneïtat etnicolinguistica…
L’istòria occitana, aquò rai, nos a aprés que la partida se podiá entendre coma la totalitat: Lemosin dels tempses medievals, Gasconha als tempses barròcs, Provença al sègle XIX. De çò que lo fogal màger d’expression occitana se trapava alara dins aqueles airals.
Pr’aquò la denominacion Occitània existís tre la fin dels sègle XIII quora las tèrras del Comte de Tolosa foguèron conquistadas e annexadas. E los Estats de Lengadòc (Naut e Bas) que lo sagèl n’èra Occitaniae? Se tracha plan de la lenga d’òc que, segon la formula mistralenca, s’estira dels Alps als Pirenèus. Quin se’n laguièt?
Determinacions movedissas.La ròda vira. Uèi benlèu Occitània, deman benlèu una autra emergéncia d’una autra partida occitana per lo tot. E caldriá a cada còp èstre contra?
La resulta de la consulta aquò’s tanben la frucha d’un prètzfach associatiu pron eroïc menat dempuèi d’annnadas e d’annadas dins cada país d’òc. Se pòdon menar d’autras consultas, qui las empacha? Mas siam pragmatics, realistas. Se trapa que de totes los païses d’òc, los signes d’apertenéncia, tant dins las institucions coma dins los mitans culturals, se son inscriches dins la vida vidanta, e amolonats, condensats entre Garona e Ròse. Aquí una tièra de signes que la podètz completar: lo trin L’occitan, l’autorota L’occitane , la gabarra Occitània de 1991, Ràdio Occitània, lo Collègi d’Occitània, la bandièra occitana als Ostals de Region amb la crotz occitana, la propausicion d’Occitània Centrala (1992), la Fièra internacionala de Tolosa Occitània (1995), lo Festenal Occitània, Tarn, coeur d’Occitanie sens comptar los sètis d’organismes culturals, del Conservatòri Occitan al Cirdo.
Es aquí, per l’ora, entre Ròse e Garona, que se trapa lo fogal màger, lo motor: e los caldriá atudar? Dificultat, vèire impossibilitat del passatge a l’acte. Me soveni de la polemica quora se trachèt de crear en 1989 un pòste de cargat de lenga e cultura occitana a la Region Miègjorn-Pirenèus. Se trapèt de militants per refusar: la crenta d’èstre recuperats e liofilizats! Se cal sovenir tanben, e fa pas gaire (2009), d’unas reaccions ernhosas contra l’occitan dins lo metrò! Res puslèu que de concretizar la nòstra desirança. Caldriá doncas demorar dins l’etèrna revindicacion e saborar lo nòstre victimisme fins a la lia. Seriám venguts talament psicoreddes? Per qué una tala negativitat? Lo formatatge francoparisenc. seriá estat talament potent que nos trapariám per sempre aculats a pensar en negatiu?
A nosauts de far la pròva de la nòstra capacitat a nos connectar (las famosas religanças d’Edgar Morin) amb los autres fogals occitans, als autres païses d’òc e amb lo mond. La Generalitat de Catalonha empacha pas lo desvolopament dels autres Païses Catalans: sembla puslèu qu’i aja d’emulacion. “Cette complémentarité des appartenances territoriales contraint à l’invention d’une culture de la communication et de l’échange, seule condition— çò escriu Jean-Michel Ducomte[4]— pour éviter que l’incertitude consentie des repères géographiques redevienne facteur de crispation et d’enfermement”. A nosauts de delargar una amira en malhums, en fogals de creativitat, en pòles d’alteritat, e de se daissar pas encorsetar dins una region adminstrativa. Sèm a un dels caireforcs de l’Euròpa del sud, e los Pirenèus tan coma los Alps son colomnas vertebralas. Tot es dobert.
Jacques Nyiteij[1]
“De cette époque (Larzac, années 70) nous avons gagné le droit de penser différemment”
Léon Maillé[2]
Una consulta populara (la primièra sul sicut) menèt ongan a la causida d’Occitània per la novèla region Miègjorn-Pirenèus/Lengadòc-Rosselhon. Resulta non esperada tant dels politics coma dels occitanistas. Mas çò que pòt èstre un astre istoric per d’unes, per d’autres aquò sembla un malastre[3]: ne son a desconsiderar un desir popular (i aguèt una mesada per votar e per un còp LaDespacha se faguèt lo relai de l’informacion). Puslèu res que de balhar aquela denominacion a una partida del tot. Un tot occitan fargat a partir de consideracions unicament linguisticas, a la fin del sègle XIX. Mas perqué caldriá far juntar absoludament lenga e territòri segon l’ideologia dels Estats-Nacions fargats eles tanben al sègle XIX? E caldriá esperar que l’Estat francés acordèsse lo nom d’Occitània a un trentenat de despartaments, un terç del territòri nacional! Quina candidesa! de qué fariám alara de la Val d’Aran e de las Valadas occitans? Los annexar? Coma d’unes nacionalistas franceses pensan d’annexar Valonia, Soissa romanda e autres païses francofòns, per una question d’omogeneïtat etnicolinguistica…
L’istòria occitana, aquò rai, nos a aprés que la partida se podiá entendre coma la totalitat: Lemosin dels tempses medievals, Gasconha als tempses barròcs, Provença al sègle XIX. De çò que lo fogal màger d’expression occitana se trapava alara dins aqueles airals.
Pr’aquò la denominacion Occitània existís tre la fin dels sègle XIII quora las tèrras del Comte de Tolosa foguèron conquistadas e annexadas. E los Estats de Lengadòc (Naut e Bas) que lo sagèl n’èra Occitaniae? Se tracha plan de la lenga d’òc que, segon la formula mistralenca, s’estira dels Alps als Pirenèus. Quin se’n laguièt?
Determinacions movedissas.La ròda vira. Uèi benlèu Occitània, deman benlèu una autra emergéncia d’una autra partida occitana per lo tot. E caldriá a cada còp èstre contra?
La resulta de la consulta aquò’s tanben la frucha d’un prètzfach associatiu pron eroïc menat dempuèi d’annnadas e d’annadas dins cada país d’òc. Se pòdon menar d’autras consultas, qui las empacha? Mas siam pragmatics, realistas. Se trapa que de totes los païses d’òc, los signes d’apertenéncia, tant dins las institucions coma dins los mitans culturals, se son inscriches dins la vida vidanta, e amolonats, condensats entre Garona e Ròse. Aquí una tièra de signes que la podètz completar: lo trin L’occitan, l’autorota L’occitane , la gabarra Occitània de 1991, Ràdio Occitània, lo Collègi d’Occitània, la bandièra occitana als Ostals de Region amb la crotz occitana, la propausicion d’Occitània Centrala (1992), la Fièra internacionala de Tolosa Occitània (1995), lo Festenal Occitània, Tarn, coeur d’Occitanie sens comptar los sètis d’organismes culturals, del Conservatòri Occitan al Cirdo.
Es aquí, per l’ora, entre Ròse e Garona, que se trapa lo fogal màger, lo motor: e los caldriá atudar? Dificultat, vèire impossibilitat del passatge a l’acte. Me soveni de la polemica quora se trachèt de crear en 1989 un pòste de cargat de lenga e cultura occitana a la Region Miègjorn-Pirenèus. Se trapèt de militants per refusar: la crenta d’èstre recuperats e liofilizats! Se cal sovenir tanben, e fa pas gaire (2009), d’unas reaccions ernhosas contra l’occitan dins lo metrò! Res puslèu que de concretizar la nòstra desirança. Caldriá doncas demorar dins l’etèrna revindicacion e saborar lo nòstre victimisme fins a la lia. Seriám venguts talament psicoreddes? Per qué una tala negativitat? Lo formatatge francoparisenc. seriá estat talament potent que nos trapariám per sempre aculats a pensar en negatiu?
A nosauts de far la pròva de la nòstra capacitat a nos connectar (las famosas religanças d’Edgar Morin) amb los autres fogals occitans, als autres païses d’òc e amb lo mond. La Generalitat de Catalonha empacha pas lo desvolopament dels autres Païses Catalans: sembla puslèu qu’i aja d’emulacion. “Cette complémentarité des appartenances territoriales contraint à l’invention d’une culture de la communication et de l’échange, seule condition— çò escriu Jean-Michel Ducomte[4]— pour éviter que l’incertitude consentie des repères géographiques redevienne facteur de crispation et d’enfermement”. A nosauts de delargar una amira en malhums, en fogals de creativitat, en pòles d’alteritat, e de se daissar pas encorsetar dins una region adminstrativa. Sèm a un dels caireforcs de l’Euròpa del sud, e los Pirenèus tan coma los Alps son colomnas vertebralas. Tot es dobert.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
L'a de diferéncias importantas entre argucia e argumentári, aquí n'avem mai la pròva. Mai vai-li, bota, aguem paciéncia
- leis estas-nacions si son jamais constituïts en jonhant lo fach culturau vò lingüistic e lo territòri, e subretot pas au segle XIXenc qu'es aqeu de la colonisacion ! Lo sègle XIXenc a vist la naissénça de la belgica, per eisèmple, de l'Autriche-Hongrie, e de tant d'autreis entitats politicas que la revendicacion lingüistica e culturala a jamai justificats.
-Leis apelacions Lemozi e Provençau per parlar de la lenga an jamai significat que lei personas fasián la confusion entre Provença e Lemosin, lo nom era donat a la lenga per lei saberut per l'identifiar. Lo nom Occitania a traversat l'imaginàri de toei lei país d'Òc dempuèi la liberacion, de biais fòrça variats, mai es estat la chausida d'aquelei que la consciéncia de son omogeneitat culturala era la substáncia de son país. Aquí era l'originalitat. L'avètz chaplada.
-Lo pretzfach associatiu pron eroic fuguèt, dins toteis aquelei regions occitanas, de donar la possibilitat en cada ciutadans de reconéisser aquèla apartenénça culturala. Ara es acabat, e per sempre.
- Lei signes d'apartenénça, en Provença per exemple, son nombrós, coma lei bandièras en grafiá classica au Velodròma, e n'i a un molon d'autres. Tè, una autra capitada vertadièra (quora quauqu'un coneisse un pauc Provença, s'avisarà qu'es quasi un miracle) es de faire escriure dins lei doas grafiás per lei parucions oficialas de la Region e dei despartaments. Mai son pas aquelei signes que balhon sa superioritat de conscientisacion occitana a-n-una region vò l'autra. L'Occitanitat es avant tot un fach lingüistic, pas politic, maugrat tota la marrida fé intelectuala que d'unei pòdon desplegar.
-vesi pas coma pòs far en privant 65% deis ciutadans occitans de la consciéncia de sa lenga, per, coma es dich aquí "delargar una amira en malhums, en fogals de creativitat, en pòles d’alteritat, e de se daissar pas encorsetar dins una region adminstrativa". Per ieu, aquò's de lenga de bòsc, per pas dire d'enfumaire !
Avem pas enveja de crear ambé de raubaires, de faire fisança en de traites, e v'avisarètz lèu lèu que la malonestat náisse mai que mai de la conariá. E es una bèla conariá que d'apelar Occitania vòsta region, per que repausa que sus d'ambicions mediòcras.
-per la consulta, sabem toei de quin biais vergonhós se's debanada, va tornarem expliquir.
paciéncia !
(Ajuston a mon comentari precedent)
Ai acabat per aquò d'aquí : "PLURAUS dinc lo COLLECTIU, DIFERENTS e COMPLEMENTARIS au còp !".
Quò d'aquí es l'envam que deu nos menar a contunhar batuèsta per las PRIORITATS seguentas :
1) Au mièlhs, una lenga d'Òc naturala orala socializada emb d'una lenga escricha vesedoira (nommariái aquò "matracatge vertuós", contrariament au matracatge mediatic viciós, el)
2) Au pièger, l'entreten e lo manten dau particularisme sonòre francitan (que vai desapareissent) ;
3) Una cultura fòrta, d'aicí, viuguda, assumida, emb de valors essencialas e solidas ;
4) Un art de viure e de comunicar que bailariá mens de plaça a l'artifici e au virtuau ;
5) De liam sociau e un esperit collectiu qu'empassariá el nòstra mentalitat endividualista.
E tot aquò per los autoctònes tant coma per los novèls venguts, aicí e deman. Per sortir las generacions futuras dau "fòra-sòu". Per lurs ofrir de sen e faire que s'apoderon lo mestritge de lur vida. Tanben per veire a la fin florir una identitat senuda e fòrta dinc lo quadre d'una democracia pus locala e mai participativa.
A costat de las iniciativas agricòlas naturalas, d'aquelas pus audaciosas d'auto-produccion d'energia o de certanas esperitalas, o ben d'autras encara experimentant de fòrmas de travalh non salariat, l'occitanisme, tot en se nurissent d'aquò, çai pòt completament trovar son espandi e contribuïr a l'elaboracion d'un projèct de societat mai a l'espelida d'aquesta.
Es ansin que vese l'evolucion de l'occitanisme e dals occitanofònes, se vòlon pas los dos morir silenciós, ignorats deman de quasi totes amai oblidats per l'Istòria.
Mon diu ! Aquò escupís de tot caire !
Vai faudre s'arrestar los Occitans de se bramar, de se chapinhar de lònga, de s'escarraunhar lo morre ansin !
Ieu tanben, quò me dòu abandonar lo nom d'Occitania au quart de nòstre territòri. Mès vist que podèm pas tornar de rèire, sèm bien oblijats de faire emb d'aquò. Adonc acabatz d'enverinar tala o tala persona. Laissatz de costat quela puta de mentalitat cèrca-brega, qu'aquò ven patologic.
Se fai mai que l'ora de jogar COLLECTIU, nom de mila !
De tot biais, avans que seguetz occitan, vos sentètz pro sovent provençau o lemosin, auvernhat o lengadocian, camarguenc o cevenòu. Aquí la prumièira de las realitats : aquela qu'es viuguda, sentida e que nos pasta quotidianament despuèi l'enfança.
Segon ieu, Occitania representariá puslèu l'etiqueta, lo contenent. La "bandièira nacionala" que recampa e tira totas aquestas identitats que son lo contengut. Aquò's pas lo contenent que còmpta, amai se nos fai bòna reclama : quò's puslèu ce que i botarem dedinc !
D'aquí enlai, avèm d'èstre units. Avèm de recampar totes los arguments que fan d'Occitania lo contenent que, sens son contengut, vau pas grand causa. E quand parle dau contengut d'Occitania, vòle dire sa part de provençau (adonc Provença), sa part d'auvernhat (adonc Auvèrnha), sa part de lengadocian montanhòu coma país-bassòu (adonc Lengadòc) e sa part de gascon (adonc Gasconha). Per lo lemosin, sai pas se n'i a un pauquenet... (?) Podèm dire que çai avètz un prumièr argument ja !
Autre argument puèi : contunhar la militança totes ensems coma s'es totjorn facha e coma se... res s'èra pas passat (aquò's pas la fin dau monde, crese). Mès queste còp, prepausar que las doas manifestacions venentas se desbanon a Marselha puèi Clarmont d'Auvèrnha (o lo contrari). Que sariáun de vilas pertinentas, descostumièiras per rapòrt a las annadas passadas mès justament essencialas per tornar nosar nòstra frairetat dinc nòstras especificitats respectivas.
Ensistisse : Clarmont d'Auvèrnha o Marselha, que n'i a pro de las viradas entre Besièrs e Tolosa.
Ajuste per exemple que per la maja de las Cevenas, nòstra apartenença la vivèm a mitat camin d'Auvèrnha e de Provença : es coma aquò despuèi de sègles amai. Aicí, se sentèm pas tirar devèrs Tolosa, aquò's ansin.
Autra solucion que vese e aquò es a s'entrincar despuèi pauc de temps : creatz de raprochaments, de dinamicas d'eschanges e de foncionament entre calandretas d'airaus geografics vesins, d'airaus culturalament e istoricament tant coma economicament liats. Parièr per las associacions culturalas.
Una mena de mutualizacion, de partenariat constructiu qu'empassariá el tot decopatge federau o despartamentau. E per las demandas de subvencions, aquò oblijariá de sollicitar la pan-occitanitat administrativa.
Enfin, d'autras apelacions me semblariáun que poiriáun espelir per nommar de nòvas entitats federalas, associativas o administrativas : pense a "País d'Òc" ou "Pays d'Oc", precedit, per de qué pas, de la mencion "Naut" o "Haut" o ben "Bas". Me vesètz venir ?
Per acabar, dirai que dinc aquel afaire, tot lo monde a tòrt e tot lo monde a rason. Son bòns los arguments dinc mai d'un comentari, fòra aqueles qu'escòrjan. Sola causa que demòre de faire : èstre positius, units e contunhar la batuèsta !
Oblidessiatz pas : PLURAUS dinc lo COLLECTIU, DIFERENTS e COMPLEMENTARIS au còp !
Alem Surre-Garcia parla de la consulta facha per la Region Lengadòc-Rosselhon Mièjorn-Pirenèus, pas del dacòs de la premsa regionala.
Rapèli que la consulta s'es facha en quatres temps :
1) sondatge internet ;
2) causida dins aquel sondatge, per una comission compausada d'actors de la region tota (econimics, intitucionals culturals…) e proposicion a la votacion de cinq noms diferents ;
3) votacion, duberta als estagents de mail de setze ans, sia per internet sia per corrièr pòstal ;
4) validacion de la resulta de la votacion per l'amassada dels elegits regionals.
#19 Es aqui, justament, una de las claus del debat. Emai se l'òm es opausat a n'aquela denominacion tala coma es, i avia, entre autras, una argumentacion receptibla ( per ieu, çaquelà, pas brica sufisenta) : la de dire qu'al dintre d' aquela region i se parlavan de formas localas de totes los parlars d'òc : lengadocian,-solide, mas tanben gascon, provençal dins Gard, e nòrd-occitan dins lo Nòrd-Gavaudan. Un condensat d'Occitània, per far simple e d'aviat! Mas digatz-me s'avetz vist pels médias o dins las declaracions publicas dels afogats d ' "Ocsitany", aquel argument mes en davant ! Non!, per que la preocupacion primièira era (e es totjorn) non pas la lenga e la cultura occitana, mas la "còm", lo "buzz" per nos acantonar un pauc pus prigond dins un fòlclo-localism mortifèr...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari