Opinion
“Occitanie” fruch de garrolhas picrocolinas, o problèma vertadièr?
Ara que la situacion sembla d’èsser un pauc apasimada(!?) vos vau donar mon sentit sus d’aquela question: per ieu militant dempuèi cinquanta ans de la causa damnada de nòstra lenga mespresada, quand ausiguèri lo nom “Occitanie” per la region novèla, fuguèri tras qu’estrementit, n’aguèri la pèl de galina, a la fin de las fins, lo monde entier veirián “Occitanie” sus las mapas, aquel mot que degun aviá jamai gausat prononciar dins los mèdias, nimai dins cap de dichas politicas, que se semblava que tot lo sistèma jacobin fasiá tot per l’escondre, un mot damnat que! Pecaire, pensavi pas de veire alucada una tala tempèsta de pertot!
Segur que l’occitanisme s’es bastit sus la nocion d’espandi de la lenga occitana, e qu’ensaja dempuèi d’annadas de convéncer los bearnés e los provençals que son occitans, amb pas gaire de succés amai! Mas se chifram un pauc mai seriosament a-n aquel problèma, de qué vesèm? En Provença, la nocion d’Occitània passa pas, en Bearn tanpauc, en Auvernhe, gaire, coma jamai espeliguèt complètament cap d’estat occitan, la consciéncia de far partida d’un pòble, perque aquò’s d’aquò que se tracha, d’unis dison que nòstra patria es nòstra lenga, mas es possible parlar una lenga sens cap de territòri? O cresi pas! A mai se nos batem per la reconeissènça d’una “granda Occitània” pensam coma lo PNO parai? E mantunes occitanistas refusan tota idèia de “nacionalisme”. Autre paramètre, lo nom en Francés; mas la Bretanha es pas “Breizh” per l’administracion, nimai l’Alsace es pas “Eslass”, la Corse es pas “Corsica”! Per aquò far, caldriá un estat federal, e n’en sèm plan luènh. Que de paradòxas!
Cresi que tot aquel debat es garrèl, e que de montairons de marrida fe son estats escampats, nafrant seriosament lo movement occitanista, que n’a pas de besonh, pas brica! E mai encara, cal plan téner d’a ment que la demografia nos es pas favorabla e que cal comptar amb los “neoarribants”.
Per ieu, l’occitanisme deu promier èsser un combat politic per federalizar lo país, la lenga serà sauvada se i a d’institucions per la sostar, cap d’esper amb la França jacobina.
Cal pensar tanben qu’es possible se sentir occitan sens parlar la lenga, veire l’Irlanda; se cal pas entraucar dins la carrièra bòrnha de l’apertenènça lingüistica, s’anatz veire endacòm mai, o comprendretz: la lenga lombarda es parlada en Itàlia, mas tanben en Soïssa, los americans, los canadians, los australians etc. parlan anglés mas se dison pas anglés, parier per l’America castilhanoparlanta, se dison pas espanhòls. A Genèva, en Wallonia, en lo Quebèc parlan francés mas se dison pas francés.
Adoncas, ieu prepausariá ben de crear un concèpte nòu que li diriem “occitanofonia”, coma aquò i auriá de lemosins, de provençals, de gascons, de vaudés membres de l’occitanofonia, que lo nogal n’en seriá la region “Occitanie” que cal plan s’avisar que la consciéncia occitana i es pas tròp mal desvolopada (tot es relatiu!), en esperar qu’arribe lo jorn que los estatjants del miegjorn se sentiguesson “occitans”… La nocion de “Països Catalans” es plan aceptada, non?
Segur que l’occitanisme s’es bastit sus la nocion d’espandi de la lenga occitana, e qu’ensaja dempuèi d’annadas de convéncer los bearnés e los provençals que son occitans, amb pas gaire de succés amai! Mas se chifram un pauc mai seriosament a-n aquel problèma, de qué vesèm? En Provença, la nocion d’Occitània passa pas, en Bearn tanpauc, en Auvernhe, gaire, coma jamai espeliguèt complètament cap d’estat occitan, la consciéncia de far partida d’un pòble, perque aquò’s d’aquò que se tracha, d’unis dison que nòstra patria es nòstra lenga, mas es possible parlar una lenga sens cap de territòri? O cresi pas! A mai se nos batem per la reconeissènça d’una “granda Occitània” pensam coma lo PNO parai? E mantunes occitanistas refusan tota idèia de “nacionalisme”. Autre paramètre, lo nom en Francés; mas la Bretanha es pas “Breizh” per l’administracion, nimai l’Alsace es pas “Eslass”, la Corse es pas “Corsica”! Per aquò far, caldriá un estat federal, e n’en sèm plan luènh. Que de paradòxas!
Cresi que tot aquel debat es garrèl, e que de montairons de marrida fe son estats escampats, nafrant seriosament lo movement occitanista, que n’a pas de besonh, pas brica! E mai encara, cal plan téner d’a ment que la demografia nos es pas favorabla e que cal comptar amb los “neoarribants”.
Per ieu, l’occitanisme deu promier èsser un combat politic per federalizar lo país, la lenga serà sauvada se i a d’institucions per la sostar, cap d’esper amb la França jacobina.
Cal pensar tanben qu’es possible se sentir occitan sens parlar la lenga, veire l’Irlanda; se cal pas entraucar dins la carrièra bòrnha de l’apertenènça lingüistica, s’anatz veire endacòm mai, o comprendretz: la lenga lombarda es parlada en Itàlia, mas tanben en Soïssa, los americans, los canadians, los australians etc. parlan anglés mas se dison pas anglés, parier per l’America castilhanoparlanta, se dison pas espanhòls. A Genèva, en Wallonia, en lo Quebèc parlan francés mas se dison pas francés.
Adoncas, ieu prepausariá ben de crear un concèpte nòu que li diriem “occitanofonia”, coma aquò i auriá de lemosins, de provençals, de gascons, de vaudés membres de l’occitanofonia, que lo nogal n’en seriá la region “Occitanie” que cal plan s’avisar que la consciéncia occitana i es pas tròp mal desvolopada (tot es relatiu!), en esperar qu’arribe lo jorn que los estatjants del miegjorn se sentiguesson “occitans”… La nocion de “Països Catalans” es plan aceptada, non?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Se parlam dau nom, lei comparasons ambé Catalonha son pas validas, nimai pertinentas. Catalonhas es estada una entitat istorico-politica ansin nomenada dempuèi de segles, es estada tamben una nacion. Occitania es una realitat culturala, ce qu'a ren de veire, e jamai degun reiaume nimai deguna entitat se's apelada oficialament Occitania. D'autra part, que la consciéncia de son occitanitat ague pas lo mume grat segon lei ciutadans dei regions pertocadas non leva pas aquesta realitat linguistica e scientifica. E lo trabalh deis occitanistas en Provença s'ameritariá mai de consideracion, qu'a l'estadi Velodroma l'a de bandièras escrichas en Occitan dempuèi 20 ans, sariá belèu temps de v'en avisar. A Niça una part màger deis locutors e dei actors si revendicon occitans. Aquò es lo fruch d'un trabalh que se's fach tre la liberacion e qu'era a mand de capitar, bòrd que leis institucions regionalas oficialas escrivon dins lei doas grafias quora escrivon l'Occitan. Quora si saup de monte partem, es mai qu'una capitada, es un miracle. Es aqueste miracle que l'apelacion "Occitania" va sagatar e arroinar per sempre. Per sempre va levar ais enfants e ais autres abitants dau nòstre la consciéncia de son aparteneça lingüistica e culturala dins de regions que son istòria e sa preséncia dins l'espàci occitan son permanentas e essencialas. Aquò si ditz un genocídi culturau. E aquò's per sempre, que jamai una region administrativa francesa s'espandirà, fau pas pantalhar.
Puèi, doblidètz pas que devetz una part máger de la legitimitat d'aqueu nom "Occitania" au trabalh d'uneis ancians, trespassats de segur, mai que sa tòca era de faire capitar l'espandiment de la conscientisacion dau fach occitan encò dei ciutadans de totei lei regions d'Occitania. Ce que Lafont, Castan, Roqueta e tant d'autres an complit, l'an fach per toei lei país d'Òc, pas soncament per lo Lengadòc. Qu'un establimant administratiu public franchimand, una colectivitat territoriala circonscricha s'apropriesse aqueu nom e ne'n privesse leis autras, es lo renegament de son òbra, de sa vida e de seis escrichs coma de seis actes militants. Aquí son la vergonha e la traison. Auriatz escupit dessús sa tomba que li auriatz mostrat mai de respiech, e subretot mai de respiech a l'eiritatge que nos an trasmés. Sabi pasmens que siam dins un monde monte tot çò que n'era estat ensenhat coma vícis son venguts vertuts, quand es pas lo contràri, mai la realitat es la realitat. Lo biais de faire es estat vergonhós, lei arguments son pietadós, e lo maufach es fach.
#8
Son occitans ? Pensi pas que púsquim auger la pretencion d'assolidar qu'un tau o un tau es occitan shens saber çò que ne'n pensa eth-medís. Sui francés perqué 'quò's escriut sus ma carta d'identitat ; mès s'afirmar occitan es una causida personala, e m'estonaré que los abitants deus Quate Pavilhons o los vielhs Provençaus, o los rishes ''Còstadazurencs'' o los abitants de Bordèu demb un parent espanhòu e l'aut basque, hasussin aquera causida.
Ec torni díser, sui pas contra un progèit de societat occitanista, mès pensi que l'adesion deu pòple es importanta e que pòdem pas èster eficaces en impausant de concèptes que les gents arriban pas a hèser sons.
E ben iò es quora ausissi la lenga nòstra...n'en soi tot estrementit
Las lagremas se me prenon d'un còp e m'arrapi a çò que trobi...e alavetz sarri las arpas
E dins un sisclal me cridi paraulas incomprenesibles fins al sisclal grandàs que le daissa
Arrendut e astruc..... una mena d'orgasm.... dins un grand gausiment.....
Mes que ara vertat que gausissi pas cada jorn nimai cada mes..benlèu un còp l'an
Quand me vau visitar aquela reire memina centenari e qu m'aculhís totjorn amb un
Somriure sens dents e que me dis : e ben sias tu pichon...me sias vengut vèire, acha qu'ai pas cambiada
E lo bon diu me vòl pas en çò seu, benlèu que l'a doblidada....
Segur es pas plan qu'una memina centenari faguessa gausir un vièlh muòl coma iò....m'en foti ai pas vergonha.
Occitanofonia ?
...
Los occitans uòi parlan francés, los occitanistas en majoritat tanben.
Per sauvar la lenga caudrà que los que son pas occitanistas pòscan aprene la lenga occitana e l'utilizar coma vòlon.
En Bearn, Provença, Auvernha e Lengadòc totòm parla francés, aquò's segur ;
ça que la, son occitans. La tòca de l'occitanisme es que totes los que vivon en Occitània pòscan aprene e la lenga del país, e la poder parlar s'o vòlon.
La region dicha Occitània es pas qu'una region occitana demest d'autras.
Cal servar la lenga abans de èsser un sol país. Lo meteis passa entre païses hispanoparlants mas tots parlan l'espanhòl / castelhan.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari