La Canteria Francoeslava de Tolosa se n’angoc hèr una virada dens l’oèst d’Ucraïna deu 20 au 26 de seteme. Me preguèn de’us acompanhar coma bassa, que’n mancavan endeu viatge. Com èri present a la creacion de la canteria 20 ans a (coma tenor lavetz), èi complit aqueste engatjament dambe plaser.
 
Estoc pas totun una passejada de torisme, que caloc assegurar en mejana mès d’un concèrt lo dia. La canteria presentèc son repertòri costumèr, cants en lenga eslava (deu quau uns cants russes estón estremats) acompanhats d’unas melodias de regions de l’estat francés, coma La Bourguignonne, La jument de Michao per Bretanha e solide lo Se Canta que hasèvam petar per la fin deus concèrtes.
 
Se los escambis estón amistoses, l’ambient generau deu país ne susprenoc mès d’un, dambe los acostumats coma jo, qu’èri pas tornat dempuèi l’ahar deu Donbass e de Crimèa. Èra pas possible de desbrembar lo conflicte. De pertot monuments, navèths noms de carrèra (Carrèra deus Eròis deu Maidan), fòtos de soldats s’encargan de muishar a la populacion que lo país es en guèrra. Las granas salas d’embarcament de l’aeropòrt Borispil, de costuma dedicadas a la publicitat, arcuelhan mustras de pertrèits d’eròis armats de tres metres de haut.
 
Es de mau imaginar que, au bèth miei de la hèsta de la vila de Khmelnitzki, entre los taulèrs d’artisanat d’art, se podèva trobar un taulèr deu partit de dreta extrèma Praviy Sektor  que recrutava endeu front de Donbass en tot muishar balas de fesilhs automatics.
 
Los qu’an conegut l’Union Sovietica se bremban plan de la l’omnipreséncia deu sovénguer de la Grana Guèrra Patriotica (1941-1945) e de sos 20 milions de mòrts. S’Ucraïna a virat la pagina de l’URSS e s’esfòrça ara de presentar una cara de las modèrnas, lo conflicte present nos hèr tornar capbussar dens la cultura apertament entertenguda deu sacrifici patriotic, passat e actuau.
 
Per un país en guèrra, aquò’s pas una suspresa. Mes a còps, pòt passar l’òsca aisidament. Atau, dens una escòla, un brave hall es dedicat aus mòrts de la guèrra, dambe quitas banèras nacionalas signadas e mandadas per soldats deu front, tot aquò acompanhat de lor pertrèit e d’eslogans guerrièrs.
 
Soi pas segur que d’un punt de vista pedagogic, hèr portar suus escolan un tau pes correspon a çò que conselhan totas las teorias sus l’educacion. Mes bon, es pas aisit de jutjar …
 
Com de costuma, cada encontre, cada recepcion èran acompanhats d’un protocòle regde e de longs devisses. S’aquò es pas tròp susprenent per aqueste país, es totun de mau imaginar la tonalitat deus discorses, tostemps virat de cap a un sol tèma: la Patria. Un oficiau representant l’Union deus Cosacs d’Ucraïna nos felicitèc quitament per nòste “patriotisme”. Nos espièm entre nosautes drin pègament en se demandar de qué volèva parlar. Ac sabom pas jamès.
 
Per astre, nòsta reviraira du rus (professionala, n’avèvam una auta ende l’ucraïnian) se hascoc nòste pòrtavotz en tot díser que nòste “patriotisme” èra pas que culturau. Oof!
 
Fin finala, am comprés que, dens aqueste periòde de conflicte armat, prenguèvan nòsta preséncia per un sosteng a lor causa. Lo hèit d’estar un vintenat pòt representar una delegacion vertadèra. La coneishença de lor cultura tanben, levat qu’es partatjada tanben dambe la de la cultura russa.
 
Èram pa venguts qu’ende cantar, nos sèm retrobats au maugrat de nosautes delegacion estrangèra venguda sosténguer una causa. Son los plasèrs deu mestièr.