Èran pas encara en vista dels camps que dejà ausissián lo son de las flaütas, de las crabas e dels tamborins. Los crits de las gachas avián trasersat mai vite lo fulham qu’eles avián caminat per las pichonas dralhas que començavan de se dessenhar ambe lo passages dels caçaires, dels tendeires e de las gachas. Sabián que l’arribada èra pròcha e que lèu-lèu serián desliurats de lor fais e que podrián aprofiechar d’una bona bièra plan meritada. Mas la jornada èra pas acabada ça que la perque s’anavan festejar lor retorn d’una caça capitada.
 
— Amics, sentissètz pas lo perfum de la bièra  que dejà me grisa? lancèt victoriosament Mòrt. Aqueste ser serà lo nòstre ser.
 
— Dins qui estat e dins quin lièch de vas retrobar deman matin? Aquò es puslèu una question que merita d’èsser pausada, lancèt Filt.
 
— A... Es vertat que vau segurament aprofiechar de la serada e de la nuèch tant que podriái... mas una causa es segura, tocarài pas a Florà... respondèt lo mai jove dels tres amics. Ai! foguèt forçat de lachar quora Schulh li venguèt tustar lo darrièr de la clòsca ambe lo cròs de sa man.
 
— Encara urós bogre que siás! Qu’auriás a far ambe ieu si que non!, concluguèt lo Biaissut.
 
La dralha contornejava un bruèlh de bois puèi lo canopèu se durbiguèt per daissar la plaça als primièrs tibanèls de pèls e de velas mesclats. I aviá pas gaire d’arbres, mas fasiá dejà nuèch dempuèi un moment e la sola sorga de lum veniá dels fuòcs alucats lo long del camin principal o entre los “barris” que formavan los amoloments de tibanèls familhals. Los enfants foguèron los primièrs a los veire arribar e lors crits de jòia alertèron tot lo monde.
 
Los maselièrs arribèron al pas de corsa per recuperar lors faisses de carn e descargar las esquinas alassadas dels tres caçaires. Venguèron lèu las gojatas ambe de banas plenas de bièra per las ofrir als tres amics e dubriguèron lo camin als flaütistas, als crabaires e als tamborinaires, eles quites acompanhats de gojats e de gojadas que dançavan portats per las doças e alègras nòtas de musicas. Aqueste acuèlh reservat als caçaires fortunats que tornavan ambe que que siága èra sovent disproporcionat, coma ba l’èra aqueste ser. La carn tirada del doroit tuat per Schulh sufiriá solament a noirir sa familha e aquestas de sos dos amics per una setmana, jamai per la tribú tota. Mas dempuèi longtemps, s’èra pres la costuma de mutualizar la màger part de çò qu’èra tornat. Aquela carn èra fumada pels maselièrs per n’assegurar la conservacion e anava plenar de reservas comunas ont totas las cosinièras i podián venir cercar çò qu’avián besonh per completar lo quotidian.
 
L’especialitat de la tribú èra justament la carn secada al fum de lenha de genibrièr. Aquela carn fumada se conservava longtemps —coma tota carn fumada— mas gardava totjorn un gost especiat que caufava las papillas. Çò qu’èra fòrça estimat dins los temps freges.
 
Lo cortègi menèt los tres gojats cap al la tinda de Sauròc, lo paire de Schulh e lo capmèstre de la tribú. Fasiá partit del ceremonial costumièr, mas aqueste moment èra pas lo qu’estimava mai lo Biaissut.
 
Lo tuaire se deviá presentar davant la pòrta de la tinda del capmèstre, s’agenolhar, levar al dessús de son cap l’arma qu’aviá portat lo còp fatal e esperar que sòrte. Quatre o cinq cabraires se metián darrièr el en mièg cèrcle e jogavan un aire grèu e lent, que trencava ambe l’aire gaujós que jogavan per l’arribada dels caçaires. Puèi, lo capmèstre deviá sortir d’un pas calme e majestuós ambe una capa de forradura d’ors tenguda a braces tenduts. Arribat davant lo caçaire, li deviá pausar la forradura sus las espatlas en signe de mercejament per son ofranda a la tribú puèi deviá benesir la lama que li presentava.
 
— Schulh, un còp de mai, as onorat la tribú per ta valor e ta valentisa. Aqueste ser, tu e tos amics, seretz los eròis de la fèsta balhada en vòstre onor e gràcia a vosautres doblidarem un pauc lo nòstre malastre. Doblidarem un pauc lo frejum de l’ivèrn. Doblidarem l’escur de la selva. Doblidarem lo perilh de viure aicí. Doblidarem un pauc perque sèm forçats de viure aital.
 
— Soi urós de provesir la tribú, mas ne recèbi pas cap de prestigi que cadun fa çò que deu far per permetre a la tribú de contunhar e de realizar l’oracle balhat.
 
Aqueste ceremonial pompós aviá pas res d’oficial, mas foguèt mes en plaça a mesura de las annadas dempuèi que s’installèron dins la selva e qu’aqueste mòdi de vida s’èra impausat per la subrevida de la tribú. Se ditz que foguèt inventat pel rèire-grand de Schulh. Èra un bon caçaire e foguèt un bon capmèstre, mas coma fòrça monde de sa generacion qu’aviá conegut l’ancian temps, dins sas darnièras annadas, las remembrenças se faguèron de mai en mai pesugas e l’alcoòl; l’alcoòl fòrt coma l’argardent de preferéncia; èra vengut un companhon plan tròp present de sas nuèches e de sas jornadas. Un jorn, alara que lo grand de Schulh èra tornat de la caça ambe un cant tot magre, aviá decidit que caliá festejar cada retorn de caça victoriós coma se festejava los retorns de las bèlas caças de prima qu’aviá conegut dins sa jovença. D’unes diguèron que l’alcoòl li aviá fach pèrdre lo cap, mas l’idèa d’un pretèxte per festejar prenguèt plan e aital a cada retorn de caça, pretigiós o pas, una fèsta èra balhada.
 
Sauròc prenguèt las mans que tenián naut la lama qu’aviá levat la vida del doroit, clinèt son cap doçament fins a tocar del front lo plat de la lama e se tornèt quilhar. Sa femna Ania li portèt alara un ferrat ambe d’aiga cauda que fumava e un toalhon blanc. Sauròc prenguèt lo toalhon, lo trempèt generosament dins l’aiga, puèi envelopèt la lama e las mans de Schulh ambe abans que totes dos tampèsson lors uèlhs. Coma de costuma, l’umiditat e la calor del toalhon sasiguèt lo Biaissut fins als òsses. Çò primièr èra lo chòc termic entre lo freg ambient e la calor de l’aiga que lo faguèt tressalir, puèi venguèron las gautas caudas que colèron jos sas margas e lo long de sos braces qu’èran coma tant de cossèrgas. Aqueste moment que durava pas que qualques secondas, semblava durar una eternitat per Schulh que deviá pas tremolar ni mai marcar sus son visatge sas emocions e sos ressentits. La tradicion disiá que si lo caçaire èra capable de sofrir aquesta pichona tortura sens marcar la mendra esmoguda èra un bon presagi per las autras caças.
 
Mas ç hal ze a tot lo monde èra lo seas caças. aquesta pichona tortura sens marcar la mendra emoèt son cap doçament fins a tocar del ò qu’importava mai a tot lo monde, çò que totes esperavan e Schulh lo pirmièr, èra lo senhal que la debuta de la fèsta que deviá donar Sauròc. Aqueste darnièr semblava prene un plaser estranh per far durar aqueste suplici mai longtemps a cada còps. Fasiá quelques annadas ara que son filh tornava de la caça ambe sos amics ambe lo ròlte del tuaire e, en bon paire, aviá sentit que quicòm aviá cambiat en cò d’el, quicòm mai que çò que disiá l’explicacion que ne balhavan los tres joves. Cada còp qu’ensajava de ne parlar, Schulh estimava melhor cambiar de subjècte e la convèrsa s’acabava sovent sul desamor de son filh per aquesta ceremenia, sus las paraulas sens valors qu’èran prononciadas e paricularament per aqueste moment de la benediccion de la lama ambe l’aiga cauda. Sauròc sabiá plan que malgrat aquò, Schulh respectava las tradicions per l’equilibre que permetián d’estructurar e que doncas se planheriá pas davant tot lo monde en plena ceremonia. Sens ba dire un mot, ne fasiá mai que çò que la costuma demandava per contrariar son filh tant que li parlariá pas. Per totes los qu’avián percebut la longor totjorn mai bèla e sustot plan mai bèla que per tot autre caçaire, se disián qu’èra aquí un paire que, per pas èsser acusat de protegir son filh, ne fasiá plan mai que çò que caliá.
 
Enfin, Sauròc dubriguèt los uèlhs e lancèt de sa votz fòrta e grèva:
 
— Vai ara! Vai levar la primièra bana de bièra. Vai portar lo gaug a totes tos fraires e tas sòrres. Onora l’animal que nos permetrà de viure en mostrant a totes çò que viure vòl dire!
 
— Òc-ben mon paire, accèpti lo ròtle que me balhatz.
 
Tot lo monde cridèron d’una sola votz e los musicians tornèron prene lors aires joioses e festius. La fèsta èra enfin lançada. Fòrça gojats e gojatas se prenguèron per las mans e se metèron a dançar en virant a l’entorn de Schulh e de son paire. Al cap de qualques moments, Florà capitèt de passar entre dos dançaires e venguèt prene la man de son fraire per lo salvar d’aqueste moment qu’èra un suplici per el. Lo menèt cap a Filt e Mòrt que l’esperavan ambe de banas e de barricòts de bièras un pauc a despart de l’atropament de la ceremonia. Se metèron a rire quora lo vegèron arribar tant coneissián l’aversion de lor amic e lors rires alegrèron lèu, ajudats de la bièra versada dins una bana, lo Biaissut.
 
Anguèron se sietar pròche de la tinda de Mòrt perque coma a cada sortida qu’aviá pas anonciada a sa maire, se deviá anar excusar. Schulh, Filt e Florà se sietèron doncas e agachèron Mòrt caminar cap a la tinda de Molea. Aqueste se virèt per demandar ambe de gèstes a sos amics d’agachar dins una autra direccion, mas per sola responsa sos amics levèron lor bana dins sa direccion per lo convidar de contunhar d’avançar en risent. Mòrt dintrèt alara dins la tinda e tan lèu aviá passat las primièras telas que los crits de Molea se faguèron ausir. Lo Sabi e lo Biaissut rirèron de mai en pensant al cap que deviá far lor amic. El que crenhiá pas res e que jogava totjorn l’efrontat èra pas capable de tener cap a sa pròpria maire. Caliá dire ça que la, que tota femna que siága e quitament per los que coneissián, coma eles, la doçor qu’èra capabla de mostrar, Molea èra una femnassa qu’èra pas de bon contradire. Bèla, fòrta e provesida d’una votz que fasiá tremolar los arbres coma un vent d’ivèrn, Molea podiá far fondre la valentisa dels caçaires mai coratjoses tant que lo fuòc degelava l’aiga glaçada. Los crits de la sabonada recubrissiá la musica e los cants, mas totes la coneissián e sabián çò que recoltariá Mòrt a son retorn, fortunat o pas. Sols qualques sorires e agaches en direccion de la tinda de Molea demostrèron que la repotegada foguèt percebuda per totes.
 
Mòrt sortiguèt capbàs e anguèt directament cap a sos amics. Florà se levèt primièra e l’aculhiguèt ambe una bana de bièra e una abraçada alara que Filt e Schulh amagavan pas lors rires trufandièrs. Engoliguèt sulcòp la bièra abans de ne demandar una autre de son braç tendut.
 
Aqueste moment passat simbolisava pels amics la vertadièra debuta de la fèsta. Èra pas pus possible per eles de festejar sens aqueste passatge per la tinda de Molea qu’auriá pas daissat una minuta de repís a Mòrt sens aquela sabonada. Un còp, l’aviá cercat tota la nuèch e l’aviá finalament desnisat dins la tinda de la filha de Marèa, son amiga d’enfància. Aviá talament bramat que cap pas de caçaire capitèt de levar un animal pendent mai d’una setmana e calguèt que la tribú cambièsse de valada per ne tornar trobar a mens d’una mièja-jornada de caminada del campament. Dempuèi aqueste jorn, Mòrt estimava melhor prene son còp de bramadís tre la debuta puslèu que d’esperar que sa maire carguèsse son rancòr.
 
Florà demorèt un momenton ambe los tres gojats. Estimava fòrça ausir los relats de la caça que venián de far los tres amics. La caça èra pas enebida per las femnas nimai per las gojatas, mas son don èra tròp important per prene lo risc que se nafrèsse. Aviá un don fòrça pauc espandit. Se disiá qu’èra solament la tresena a l’aver. Las doas autras personas que l’aguèron abans ela foguèron tanben de femnas e foguèron sas aujòlas, quasiment una per generacion dempuèi que deguèron s’enfonzar dins la selva per trobar refugi. Sola la generacion passada l’aviá pas agut, mas dins sa familha nasquèron pas que de dròlles. Aviá per facultat de reconéisser cada malautiá, cada nafradura, cada fractura ont que foguèsse e de garir la persona per l’absorcion de son mal. Tre que se mainèron de çò qu’èra capabla, Sauròc li aviá enebit de sortir del camp. Sabiá tròp lo destin de las personas qu’an aquesta facultat. Son usadas, son esplechadas pels autres e finisson per morir de l’un o l’autre de lor miracle.
 
Estimava mai que mai quora Filt contava. Se negava tant dins sos uèlhs que dins sas paraulas. Es vertat que Filt aviá lo biais per plan contar las istòrias e que preniá plaser de veire Florà penduda a sos pots, mas semblava tant captivada que si foguèsse enfachilhada. Ni l’un ni l’autra voliá daissar paréisser lor sentiment ni mai lor atirança, mas dins de moment coma aqueste caliá èsser mai qu’avugle per pas veire çò que se jogava. Schulh e Mòrt n’aprofiechava de còps per s’eclipsar quora las amigas de Florà la venián pas cercar per anar dançar. Aqueste còp, Mirèla finiguèt per la venir cercar pretextant un còp de man per anar emplenar las barricas de bièra. Filt demorava alara mut un moment, agachant tot sorire la polida gojata èsser engolida pel tumult dels dançaires, dels musicians, dels beveires e dels jogaires.
 
Fin finala, tornava totjorn a la realitat aprèp la remarca de l’un o l’autre de sos amics. Aqueste còp foguèt Mòrt que copèt cort als somiadisses del Sabi. L’uèlh sorn, diguèt a votz bassa:
 
— Tè! Veici Garn que tòrna... Lo temps, decidament, passa tròp vite sens los bestiasses...
 
— Ten ta lenga! Li balhesÒ pas de rason de te metre una rosta, ensagèt de temperar Filt.
 
— Es pas tant tarrible, sabes. Es vertat que te sentís pas, mas en defòra d’aquò pòt èsser gent e interessant, ajustèt Schulh.
 
— As la facultat de comunicar ambe los ases... ieu ba pòdi pas.
 
— Parla doçament Mòrt! Se sarra de nosautres... concluguèt Schulh ambe un bèl sorire.
 
— A! Los eròis de la jornada! Vos veici enfin!, diguèt Lo Garric a pena arribat. M’avètz gardat un pauc de bièra dins aqueste barricòt o l’embriac de vos servís d’animal de companhiá a dejà tot begut, ajustèt ambe una capejada en direccion de Mòrt.
 
Mòrt sentiguèt lo fuòc li montar e li caufar las aurelhas. Se seriá levat e se seriá ronçat sus el si Filt qu’aviá sentit lo còp venir s’èra pas levat primièr en pausant la man sus l’espatla de son amic.
 
— Òc Garn, ne demòra mai que cal! E justament, Mòrt e ieu devèm anar balhar un còp de man a Florà per emplenar las autras. Schulh, qu’es lo vertadièr eròi deu pas res far. E aqueste ròtle de fenhant li va fòrça plan! ajustèt ambe un rire forçat tot en tirent Mòrt per lo levar e lo menar mai luènh.
 
— Fòrt plan! Aquò rai! Deviái parlar seriosament de ma prepausicion d’anar a la caçar ambe Schulh. Pensatz plan de nos’n tornar una bèla plena.
 
— I mancarem pas!, faguèt Filt en se virant e en tirant totjorn mai fermament Mòrt que veniá tot rotge de furor.
 
Garn prenguèt la bana de Schulh e aquela qu’aviá daissada tombar Mòrt, las emplenèt e comencèt de charrar ambe lo Biaissut.
 
— Es curiós aqueste Mòrt. Mas çò mai curiós es l’afeccion que li acordètz... mas es pas d’aquò que te voliái parlar.
 
— E ben, ara que sèm solets. Diga-me!
 
— Sabes que dempuèi d’annadas avèm de mai en mai de dificultats per trobar çò qu’avèm besonh per nos noirir coma cal, lancèt abans de beure una rasada e d’esperar coma una aprovacion. Los nòstres tropèls fan pas que demesir e quitament los melhors caçaires - coma tu o ieu - tròban pas tant de gibièr que los ancians dins lor joventud.
 
— Òc... e de qué vòles i far? Te vòls acoplar ambe las vacas per qu’ajam mai de caps?
 
— Piòt! De qué me dises? Ieu te parli seriosament mon amic.
 
— Perdon... es la bièra. Contunha!, diguèt faussament triste Schulh.
 
— Voé... Fa quatre setmanas, quora avèm crosat aquesta tribú del Sud. Te’n remembras?
 
— Òc, plan segur. Encara un filh de capmèstre al qual Florà faguèt manjar son ufan pendent la fèsta del rescontre que faguèrem...
 
— Vertat... Encara un... mas es pas aquò çò mai important. Pendent la fèsta justament, charlèri ambe los caçaires de la tribú. Me parlèron d’una valada al Sud a qualques setmanas de caminada ont i a pas cap de nèu, ont los riussèts son pas gelats e dins losquals i a quitament de peisses.
 
— Son de messorgas! O al melhor de pantaisses! E puèi, si una tala valada existissiá, i podrem pas i anar perque fa pas partida del nòstre territòri. L’ententa entre las tribús es de còps mal aisida e si l’una va caçar sul territòri d’una autra, l’equilibre seriá romput. O sabes plan!
 
— Qual te parla de far desplaçar la tribú entièra?
 
— E de qué me parlas alara?
 
— Te parli d’una expedicion ambe solament los melhors caçaires de la tribú. Tu e ieu per començar, puèi dos o tres de mai. Pro per portar fòrça carn, pas tròp per passar pels territòris de las autras tribús sens se far remarcar.
 
— Siás a somiar tant qu’aquestes caçaires lo Garric! Mon paire me daissarà jamai partir.
 
— Arrèsta d’escotar ton paire un pauc! Siás un adulte ara! As pas besonh de sa permission per partir a la caça ambe Filt e Mòrt? Per qué n’auriás besonh per partir ambe ieu? Sosca-s-i! Quin prestigi al nòstre retorn tot cargat de carn e de peis per noirir la tribú pendent de setmanas...
 
— Me’n bati del prestigi!
 
— Alara pensa-s-a la fiertat de ton paire. Un jorn, deuràs prene sa plaça te rapèli. Mas es a el decidir si meritas o pas lo ròtle de capmèstre.
 
— Pensas vertadièrament qu’es en li desobedissent que meritariái l’onor de comandar la tribú?
 
— Rapèla-te las legendas sus l’accession de ton paire... Aquò comencèt quora refusèt d’obedir a ton grand...
 
— Aquò a pas res a veire, li aviá demandat de fugir ambe los enfants pendent un atac de la tribú dels Monts Blancs e el aviá decidit de se batre ambe los guerrièrs.
 
— Tot comencèt per una presa de decision mal aisida... Pensa-s-i mon amic. Ai pas encara decidit de quand partirai, mas me fariá plaser e me rassegurariá que m’acompanhesses.
 
— Te mercègi d’aquela fisança. Te prometi qu’i vau soscar, mas te prometi pas re de mai. Es benlèu pas un problèma per tu, mas per ieu es pas tant aisit...
 
— Compreni. I te daissi soscar... mas per ara, me sembla que la nòstra barrica es vuèja. Vau veire si Filt e Mòrt s’aplican d’emplenar las autras barricas o las gojatas que servisson..., finiguèt Garn ambe son rire gras.
 
Schulh estimava tant sas qualitats al combat e a la caça que mesestimava son comportament. Mas aviá rason sus un fach, caliá trobar de solucions per permetre a la tribú de pas tirar tròp sus sas resèrvas nimai sus sos tropèls. Çò que prepausava Garn èra riscat e èra pas dins lo respèct de las costumas, mas al mens prepausava quicòm... Aquesta discussion l’aviá mai tremolat que l’auriá pensat a la debuta. E si aviá rason? Tot n’i pensant, se levèt e partiguèt a la recèrca de sos amics.
 
Trobèt Mòrt non luènh de las bèlas barricas de bièras de lasqualas se tirava lo preciós jus que caufava los còrses e los còrs. Èra dejà a entretener l’una de las gojatas que trabalhava a servir los festaires. Mòrt aviá pas encara trobat son don, mas aviá pas perdut de temps de desvolopar una facultat reala per la seduccion. Son temperament caud e volatge èra conegut de totes e de totas, mas aquò l’empachava pas de capitar, quasiment a cada còps. Schulh se sarrèt d’el e demandèt a emplenar sa bana:
 
— Que te voliá monsénher lo Garric?, demandèt Mòrt entre dos escambis d’uelhadas ambe sa serveira.
 
— Me prepausèt encara una sortida de caça, sabes...
 
— E vas acceptar?
 
— Sabi pas encara... de qué fariái sens mon pages e mon animal de companhiá?, trufèt Schulh per evitar a son amic de tròp dintrar dins lo subjècte, mas aqueste èra dejà fòrt ocupar per relevar. Sabes ont es passat Filt?, questionèt al cap d’un moment.
 
— Lo coneisses. S’empreissèt de trobar una excusa. Me diguèt qu’èra fatigat e es partit se colcar, faguèt Mòrt en mostrant ambe sa bana la direccion de la tenda de Filt.
 
Schulh agachèt dins aquela direccion e volguèt caminar cap al Sabi per li rapelar que la fèsta èra pas acabada, mas son uèlh se portèt sus sa sòrre. Aquesta darnièra èra a caminar cap a la tenda de Filt e agachava darrièra ela per s’assegurar que pas degun la vesiá, puèi passèt darrièr las telas tiradas que tampavan la dintrada de la tenda. Schulh poguèt pas amagar un sorire tendre en pensant que fin finala s’èran trobats e demandèt de tornar emplenar sa bana. Mas ba deguèt demandar a una autra filha perque Mòrt desliurava pas pus sa serveira.
 
Malgrat los espèrs del Biaissut, Florà aviá trobat Filt prigondament endormit sus son liech de pèls. La musica s’ausissiá coma un murmure e los crepitaments del pichon fuòc de la tenda balhava un ambient apasimat propici al sòm e als sòmis. Las flamas balhavan pro de lum per veire tot l’interior, mas l’agach de Florà vesiá pas res de mai que lo còrs alonjat e pasiblament endormit de lo per loqual son còr batiá. Filt aviá gardat sonque sas cauças per se repausar, e las flamas dançantas jogavan ambe los relèus de sa musculatura e de son cretge. Florà demorèt un momenton aquí, juste davant el sens bolegar e sens parlar. Puèi, s’avancèt cap al fuòc, prenguèt una ascla de la pichona resèrva a costat e la pausèt delicatament dins lo fogal. Se virèt cap a Filt, se sarrèt d’el e lo longèt fins al cap en fregant de l’extremitat de sos dets la pèl del Sabi. Just de que provocar qualques tremolaments reflèxes, mas pas de que lo desrevelhar. Puèi arribada a son cap, ne faguèt lo torn e tot doçament depausèt un poton del cap dels pots sus son front...
 
La respiracion de Filt s’accelerèt un pauc, una gauta de susor li perlèt lo long de son tempe, mas quora se desrevelhèt en subre-saut, tot tremolat e los braces tenduts coma per trapar aquela preséncia tant desirada, èra solet dins sa tenda. Passèt sos uèlhs pertot a l’entorn d’el per apasimar sa respiracion, puèi se tornèt colcar convençut d’aver fach un sòmi mai que realista.