Comparason es pas rason; ça que la…
 
I a d’ans d’aquò me trobavi a Vilanuèva d’Òut (Òut e Garona) per l’inauguracion d’un dels primièrs estagis de l’associacion “Escòla occitana d’estiu”. A aquela epòca, los estagis recampavan unes cinc cents estagiaris venguts d’un pauc pertot. Aprèps los discorses dels “paires fondators”: lo de l’Esquieu, en representacion coma a l’ordinari, lo del Rapin, seriós coma un papa, e lo del Rigosta que fasiá del Rigosta, la paraula foguèt balhada als invitats de marca… Aladonc, aprèps lo discors en francés del conse, demandèron a M^gr Sant-Gaudens, evesque d’Agen e conessèire avisat de nòstra lenga, de prononciar qualques paraulas…
 
A costat de ieu, un amic se metèt a repotegar, pro fòrt çaquela per èsser entendut del estagiaris a l’entorn, diguèt que caliá saber dins qual camp los occitanistas se rengavan… Per el, èra clar qu’un evesque, quitament sens la cròça ni la mitra, aviá pas res a far aquí al mitan dels occitanistas.
 
Vertat es que, dins lo mitan occitanista, nos trobavam dins un periòde que l’escumenge e la santificacion èran de mòda: Caliá lausenjar lo G. Marchais que, çò disián, èra lo “paire” de l’eslogan “Viure al país!” – çò qu’es faus de segur! –, escumenjar la Mirelha Matieu que cantava pas mas bramava e… èra de drecha! etc.
 
Mas l’evesque faguèt son discors e tornèt veire sos amics occitanistas tant que foguèt en pòste a Agen; mon amic tornèt pas pus a l’estagi, convencut qu’aquela manifestacion èra dins las mans de la reaccion…
 
Desempuèi, los tempses an cambiat e, dins un país destimborlat, ne i a que serián prèstes a exigir un certificat – pas un “santificat”! – de “bona identitat laïca”!
 
Dimenge passat, avián organizat al vilatge un “marcat de Nadal” e las associacions del vilatge èran presentas e propausavan caduna quicòm per dire de se ganhar un pauc de moneda. L’ ”associacion dels parents” d’escolans de l’escòla primària (Educacion nacionala) aguèt l’idèa de se servir d’un Paire Nadal de carn e d’òsses per far de fòtos amb los drollets… Foguèron  nombroses los parents a menar lors drollets… Prenguèron la pausa drollets blancs de pèl e maurèls e drollets “eissits de l’immigracion” – coma se ditz adara –  e los papàs e las mamàs èran contents d’aver aital una fòto qu’anariá rejónher las autras sus la pòrta del refrigerador…  Venguèron quitament de mamàs, que portavan lo hijab, urosas, aparentament, de veire lor pichon o lor pichona suls genolhs del Paire Nadal lo temps d’una fòto…
 
Entendèri pas cap de remarca de degun contra aquela estòrta facha a la “laïcitat”…
 
Lo messatge portat per Nadal als cresents e mescresents es, çò dison, un messatge d’amor e de patz.  Al luòc de se carcanhar, nòstres eralds de la laïcitat poirián daissar la lutz dels mèdia, daissar lo confòrt de lor vida vidanta e agachar a l’entorn d’eles; e veirián, qui sap, de gents simplas partejar de plasers simples e s’esforçar de viure amassa… sens lo secors de mots en -isme prononciats per de -istas que coneisson pas qu’un sol mot en -tat!
 
Aquestas gents simplas, qu’aurián pas res comprés segon la dòxa d’aqueles, daissan parlar lor còr… paraula d’òr?