Opinion
Vita e quotidian d'un professor d'occitan 2
Exempie d’argumentari utilizat per un professor d’occitan per “recrutar” de scolaros. Quarque anecdòte damb de scolaros de collègi e de licèu
Cada an es un pauc a mema messa. En començament d’annaia, quora u corses an ja començat per e autre matèrie, per l’occitan (arriba que u corses non aguèsson començat e) cal “recrutar” d’escolans. O mòt d’òrdre sovent sotaentendut per un professor d’occitan a la rentraia es donca “far o VRP per l’occitan” en se passear damb u ses prospectuses e copar un cors d’un collèga per cinc minute en presentar a soa matèria.
Cal dir que depende totpien de l’empatia dau collèga. Se sente. Un collèga me faguèt una introduccian excellenta e aguèro ja de bòne base. Una autra participèt en dir que se parla/ parlava dintre a soa familha. Sovent u collèguas me laishan parlar. E mai rarament, sentema una regdor e un frei d’a part dau collèga.
Costa administratiu e ierarquic, sovent, l’informacian que l’opcian occitan existe ese “desmentegaia” en fin d’annaia precedenta. Non figura ni sus papíer nimai sus u sites internets. Cal alora tornar començar de spiegar l’interés “rendàbile” de l’opcian: far de ponches dins a mejana au collègio e au licèu e per o DNB en tèrça coma per o Bachileirat en Terminala.
D’a part d’u scolaros, e questions van sovent rapidament e san pran emblemàtique de çò que pensan u parentes, a societat, a televisian, etc.
Vos fago part de çò que digo en mai o mens lentament:
Coma que, avema de bone susprese.
Cada an es un pauc a mema messa. En començament d’annaia, quora u corses an ja començat per e autre matèrie, per l’occitan (arriba que u corses non aguèsson començat e) cal “recrutar” d’escolans. O mòt d’òrdre sovent sotaentendut per un professor d’occitan a la rentraia es donca “far o VRP per l’occitan” en se passear damb u ses prospectuses e copar un cors d’un collèga per cinc minute en presentar a soa matèria.
Cal dir que depende totpien de l’empatia dau collèga. Se sente. Un collèga me faguèt una introduccian excellenta e aguèro ja de bòne base. Una autra participèt en dir que se parla/ parlava dintre a soa familha. Sovent u collèguas me laishan parlar. E mai rarament, sentema una regdor e un frei d’a part dau collèga.
Costa administratiu e ierarquic, sovent, l’informacian que l’opcian occitan existe ese “desmentegaia” en fin d’annaia precedenta. Non figura ni sus papíer nimai sus u sites internets. Cal alora tornar començar de spiegar l’interés “rendàbile” de l’opcian: far de ponches dins a mejana au collègio e au licèu e per o DNB en tèrça coma per o Bachileirat en Terminala.
D’a part d’u scolaros, e questions van sovent rapidament e san pran emblemàtique de çò que pensan u parentes, a societat, a televisian, etc.
Vos fago part de çò que digo en mai o mens lentament:
— A basa: “o mentonasc, a lenga d’òc, l’occitan” o de mots coma “degun, pèga (en francitan = “ça pègue”), qu’es aquò (en francitan = “kezaco”), amor, ambaissada, poton… de qu’evòca per vosautres?
U scolaros parlan lèu de tèrmes coma “patoàs”, aquelu que conoishan o toscan parlan de “dialècte”, d’autres de nivèles de lenga (renècs citats coma “belin”. Parlan de lenga de vièlhs, d’autres de lenga mòrta.
— L’occitan es una lenga viva, damb un estatut fébile –perqué non oficial dins a soa part geografica màger (França)- mas es ancara una lenga de comunicacian entre gentes dau pòble fins au mondo saberut. Mentre que çò que sònan pudicament “lengue anciana” (latin e grègo ancian) –de fach de lengue mòrte- san plus de lengue de comunicacian o solament empiegaia dins un contèxt saberut o vaticanesc.
— I ese sovent de mondo qu’a jamai sentit parlar occitan mentonasc. O mondo demanda quitament que parlèsso per que posquèssan sentir aquela lenga. M’arriba de legir çò qu’a collèga a scrich sus o tablèl (matemàtique, istòria…) en occitan per mostrar qu’es una lenga per parlar de tot.
— Digo sovent qu’u mèdias franceses san localizats a París, damb l’accent de París, e que s’i tròba jamai d’emissions en occitan sus Tf1, France 2 o ancara M6 o Arte. Soleta excepcian, France 3 (mas non per a regian Lemosin, Alvèrnhe e Ròse-Alps). Insisto ben sus e matemàtique, vist que 26 MINUTE d’occitan per setmana solament sus una caena (France 3) cal imaginar una setmana dau diluns au diménigue —levat 26 minute— tote en francés donca…
— L’occitan es present sensa qu’o saupèssem. Cal parlar tanben d’a fonètica de nòstre biais de parlar. L’occitan i es sensa qu’o saupèssem, disema doe sillabe dins u mòtes franceses diches damb l’accent occitan: “pneu, cheval” (ròda, caval en occitan) mentre qu’en francés estandard –aquel parlat dins u mèdias localizats a París- avema una sillaba per aquelu mòtes.
— D’autres parlan de partie de l’occitan: de provençal, de niçard… e sovent conoishan gaire u rapòrtes entre u unu e u autres. E parlo alora de variacions que dèvan conóisher dintre tote e lengue dau mondo: de l’anglés britanic, american, australian, sudafrican… (damb “lift” o “elevator” dos mòtes per l’ascensor) fins au francés de França, Canada, de Belgica, Soïssa, d’Haïtí… (damb “voiture” o “char” dos mòtes per a veitura). E l’occitan es coma tote e lengue, divèrs e plural. Quitament se cada lenga a un estandard per facilitar a comunicacian juridica e administrativa.
— De scolaros san susprese de saber qu’o francés es un dialècte d’a Lenga d’Oïl parlat dintre o bacin parisenc e qu’a manjat u autres dialèctes (chti-picard, lorrenc…) e qu’a quitament sortit dau sen airal per e conquiste polítique dau Reialme de França, relaissat per d’aisine coma l’Acadèmia Francesa damb de consequéncie aüra que fan que se parla solament francés dins l’administracian estatala fins a Maiòta per exempie, endrech qu’a quasi totalitat d’a populacian parla… suaïli (idem per Guiana francesa qu’una minoritat parla francés).
— Es un collèga que m’a recordat un argument qu’avia desmentegat. Vos cal ben imaginar qu’après èsser passat en totalitat dins 10 classe en una matinaia per far de promocian, avema tendéncia de talament repapiar e de porer mesquiar çò qu’avètz poscut presentar entre a segonda classa e a setena classa (quitament damb un papíer d’ajua). Far d’occitan, non solament lenga oficiala de Val d’Aran e subretot segonda lenga oficiala de Catalonha tota, dona un mai per trabalhar en Catalonha, a Barcelona per exempie, destinacian pran presaia per u scolaros d’aquela passa.
U scolaros parlan lèu de tèrmes coma “patoàs”, aquelu que conoishan o toscan parlan de “dialècte”, d’autres de nivèles de lenga (renècs citats coma “belin”. Parlan de lenga de vièlhs, d’autres de lenga mòrta.
— L’occitan es una lenga viva, damb un estatut fébile –perqué non oficial dins a soa part geografica màger (França)- mas es ancara una lenga de comunicacian entre gentes dau pòble fins au mondo saberut. Mentre que çò que sònan pudicament “lengue anciana” (latin e grègo ancian) –de fach de lengue mòrte- san plus de lengue de comunicacian o solament empiegaia dins un contèxt saberut o vaticanesc.
— I ese sovent de mondo qu’a jamai sentit parlar occitan mentonasc. O mondo demanda quitament que parlèsso per que posquèssan sentir aquela lenga. M’arriba de legir çò qu’a collèga a scrich sus o tablèl (matemàtique, istòria…) en occitan per mostrar qu’es una lenga per parlar de tot.
— Digo sovent qu’u mèdias franceses san localizats a París, damb l’accent de París, e que s’i tròba jamai d’emissions en occitan sus Tf1, France 2 o ancara M6 o Arte. Soleta excepcian, France 3 (mas non per a regian Lemosin, Alvèrnhe e Ròse-Alps). Insisto ben sus e matemàtique, vist que 26 MINUTE d’occitan per setmana solament sus una caena (France 3) cal imaginar una setmana dau diluns au diménigue —levat 26 minute— tote en francés donca…
— L’occitan es present sensa qu’o saupèssem. Cal parlar tanben d’a fonètica de nòstre biais de parlar. L’occitan i es sensa qu’o saupèssem, disema doe sillabe dins u mòtes franceses diches damb l’accent occitan: “pneu, cheval” (ròda, caval en occitan) mentre qu’en francés estandard –aquel parlat dins u mèdias localizats a París- avema una sillaba per aquelu mòtes.
— D’autres parlan de partie de l’occitan: de provençal, de niçard… e sovent conoishan gaire u rapòrtes entre u unu e u autres. E parlo alora de variacions que dèvan conóisher dintre tote e lengue dau mondo: de l’anglés britanic, american, australian, sudafrican… (damb “lift” o “elevator” dos mòtes per l’ascensor) fins au francés de França, Canada, de Belgica, Soïssa, d’Haïtí… (damb “voiture” o “char” dos mòtes per a veitura). E l’occitan es coma tote e lengue, divèrs e plural. Quitament se cada lenga a un estandard per facilitar a comunicacian juridica e administrativa.
— De scolaros san susprese de saber qu’o francés es un dialècte d’a Lenga d’Oïl parlat dintre o bacin parisenc e qu’a manjat u autres dialèctes (chti-picard, lorrenc…) e qu’a quitament sortit dau sen airal per e conquiste polítique dau Reialme de França, relaissat per d’aisine coma l’Acadèmia Francesa damb de consequéncie aüra que fan que se parla solament francés dins l’administracian estatala fins a Maiòta per exempie, endrech qu’a quasi totalitat d’a populacian parla… suaïli (idem per Guiana francesa qu’una minoritat parla francés).
— Es un collèga que m’a recordat un argument qu’avia desmentegat. Vos cal ben imaginar qu’après èsser passat en totalitat dins 10 classe en una matinaia per far de promocian, avema tendéncia de talament repapiar e de porer mesquiar çò qu’avètz poscut presentar entre a segonda classa e a setena classa (quitament damb un papíer d’ajua). Far d’occitan, non solament lenga oficiala de Val d’Aran e subretot segonda lenga oficiala de Catalonha tota, dona un mai per trabalhar en Catalonha, a Barcelona per exempie, destinacian pran presaia per u scolaros d’aquela passa.
Coma que, avema de bone susprese.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#5
Benlèu dejà que caldriá pas èsser binari (occitanista o non occitanista)!
I a mai d'un biais d'èsser occitanista. Cal juste voler far viure (reviscolar? ai! una nuança possibla), la transmetre (sens l'ensenhar absoludament... varianta!) e l'utilizar (... practicar, parlar, legir, escriure, ... variantas!).
Èsser occitanista es pas balhar son vejaire, mas es solament aver una opinion sus la lenga nòstra (utilizacion, ensenhament, transmission, grafia, distància relativa al francés...).
Benlèu que si finalament sètz occitanista malgrat vos!
A non... perdon... los occitanistas, d'acòrdi o pas, ensajan de far avançar la plaça de la lenga nòstra e de melhorar l'agach qu'òm i pòrta (quitament si los camins endralhats son benlèu tant variats e de còps tant diferents que i a de parlars occitans...). Los occitanistas se tiran pas dessús pel sol plaser de lançar d'atacs a l'escond! Aquí, i a, es vertat, una bèla despartida de far entre vos e los occitanistas.
#4 Vertat que me te caldria respondre mai seriosament...!
Me dises pas occitaniste, soi sonque un occitan e malastrudament partaji pas plan causa amb'aquel monde occitaniste..!
Foissar lo mond, vertat qu'es benlèu un biais que convent segurament pas! Es mon biais de far!
Pr'aquò i a tantas causas que me revolucionant ...!
Balhi pas de conselh, solament ensaji de provocar un tròç de reflexions sus las bonas o benlèu pas bonas questions que se caldrai pausar e que se pausan pas.
Se vos pausats las questions tant melhor. òm se dèu totjorn de se pausar de questions !
Nos parlatz de recepta miraclosas, aqui encara setz pas dins lo fial ! De receptas miraclosas ne i a pas, i a sonque de receptas cambiadissas e adaptables qu’evoluisson, dins la forma e dins lo contengut per una durada de vida estimada que van de cotria amb’una estrategia definida e de tacticas escapoladas, dins un ambient cambiadís. E cal totjorn pegar a l'ambient !
Las causas son freules e passadissas.
Las receptas de l'occitanisme fan pas totjorn miranda, amai i aguessa qualques capitadas.
Benlèu vos setz pausats las questions de cossi aquò fasia pas miranda?
e las responsas ?
Es aisit de tròp de dire qu'es en causas dels autres, que manca aquò e aquò.
Cal recaçar las responsa al dintre de l'occitanisme el meteis e dins lo biais de far atanben.
Es que podèm far d'un autre biais ? Es qu'avèm fach çò melhor ? de qu'unes solucions avèm ? De que sabem plan far ? De que sabèm pas far ?
La vida a un quicòm de remirable es que se n'apren cada jorn e qu'es la perpetuala remesa en question de çò que se fasia aièrc !
#3 Çò que pròva que l'anonimat es pas una bona causa. T'imaginavi pas brica atal. Mas deves èsser una de las ancianas edicions per parlar de « PC » e de « retrò projeccion ». Enfin, de tot biais, planvengut La Muòla. Amistats occitanistas.
#2 Non non Fai miss frança !
#1 Car amic occitanista. Dempuèi un moment, me demandi en legissent los vòstres comentaris de qué pòt èsser la vòstra profession ? De longas tièras de conselhs de debanament, d'estrategia, de cossí far tala o tala causa… Sètz redactor de guida de montatge a cò d'IKEA ? Sètz ENArc en reconversion ? O un anpasquafaire basic ?
Cal dire que çò que disètz manca pas de bon sens, mas de còp aquò fóissa aqueles de fan (o qu'ensajan de far) e qu'an pas tot lo sosten que podrián esperar.
Per vòstre darrièr comentari, vos prepausi de venir en ajuda als centenats de professors d'occitan que sèm, pecaires. Avèm pas vòstre saber-far per margar una presentacion qu'empòrte mai de 70 % dels escolans. Un còp vòstra presentacion aprestada, vos demandarai l'autorizacion d'apelar los medias per enregistrar la cesilha, per çò que soi segur que totes los professors del monde (quitament aqueles qu'an de matèrias obligatòrias!) serián uroses d'aver vòstre saber-far per aver l'adesion de mai de 70 % de lor public.
Aquò fach, soi segur qu'una carrièra de conferencièr internacional vos permetrà d'atenger la justa reconeissença de vòstra coneissença.
Personalament, soi plan piètre, quand passi dins una classa soi jamai a 70 %, nimai a 55 %. Quand soi a 30 % es un espet que me'n glorifiqui per l'annada. Malurosament, estant que ma presentacion es identica dins totas las classas, soi plan forçat de conclure qu'es pas ma presentacion que mena aqueles 30 %, mas un « urós concors de circonstància ». Sovent soi a 0%. La valor vertadièra de ma presentacion?
Dins l'espèra de las miraclosas receptas del Muòl, vau far ma letra al Paire Nadal.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari