Opinion
Es occitan qui o vòl
Soi pas nascut occitan, o soi devengut. Per començar, ma vila de naissença es pas occitana mas arpitana, Sant Martin d’Hères, una comuna pòstindustriala de la banlèga de Grenòble. I visquèri pas manco, que ma familha abitava dins una autra vila de la meteissa banlèga, que finiguèri que quitèri a l’edat de tres ans.
Se ma maire es una occitana del Daufinat, me calguèt mai de vint e cinc ans per prene consciéncia de mon occitanitat, fruch tardièr de ma recuperacion personala del catalan, de mos ligams prefonds amb Corsega e de ma reflexion sus l’Argeria coloniala de mon paire. Ieu que vos escrivi en aquela lenga que se cèrca encara, soi plenament occitan, mas aquò resulta de ma volontat.
E, de fach, despuèi que soi plenament occitan, ai totjorn vist la lenga nòstra atraire de mond de totas las originas, nòstres fraires catalans, cèrtas, mas pereu d’americans del nòrd e del sud, de ciutadans italians luènh de nòstras Valadas, de germanofòns e tant d’autres… Se de verai la pàtria es la lenga, son tanben devenguts occitans.
Mas se de mond de pertot devenon occitans, que fasèm dels abitants d’Occitània, lo país, non pas solament la region, que vòlon pas èsser occitans? Que fasèm dels gascons o dels provençals que se plason en França sens s’identificar de nat biais a la cultura occitana fins al ponch de negar l’existéncia de la lenga nòstra en son unitat e complexitat? A la fin d’un espectacle de dança que i participava ma filha, e que son tèma èra la Revolucion francesa, totes s’aucèron per cantar La Marseillaise, franc de ieu. Se sentián totes franceses, pas occitans, e ieu me sentiái alara occitan, pas francés; èrem totes, eles e ieu, liures de nòstras causidas desparièras. Coma son liures los occitanistas que se creson tan sovent obligats de renovelar un jurament de fidelitat a un estat que nos mesprèsa. Coma es liura ma maire de se sentir completament francesa e, malgrat un interès relatiu per la lenga occitana a mon contacte, de se considerar de tot en tot estrangièra a la nocion, per dire pas la nacion d’Occitània.
Totun, que se prenga en compte un element essencial. Per poder decidir qui sèm, es necite qu’ajam totas las informacions dins nòstras mans. Òr, que sabon de verai los abitants d’Occitània de la lenga, de la cultura, de l’istòria? O ai ja dich, me calguèt esperar quasi trenta ans per resòlver d’èsser plenament occitan, quand comencèri de m’assabentar de la lenga, de la cultura, de l’istòria.
Per ansin, que òc, es occitan qui o vòl, mas per exercir ma volontat, devi téner dins mas mans totes los mejans per decidir a bona ensenha. Sens òbra culturala, tota politica es impossibla, coma sens política eficaça, nada òbra culturala se pòt pas desplegar liurament.
Que totes poscam vertadièrament resòlver d’èsser plenament occitans! E se o podèm pas de verai decidir, es una injustícia contra la quala avèm de luchar.
Se ma maire es una occitana del Daufinat, me calguèt mai de vint e cinc ans per prene consciéncia de mon occitanitat, fruch tardièr de ma recuperacion personala del catalan, de mos ligams prefonds amb Corsega e de ma reflexion sus l’Argeria coloniala de mon paire. Ieu que vos escrivi en aquela lenga que se cèrca encara, soi plenament occitan, mas aquò resulta de ma volontat.
E, de fach, despuèi que soi plenament occitan, ai totjorn vist la lenga nòstra atraire de mond de totas las originas, nòstres fraires catalans, cèrtas, mas pereu d’americans del nòrd e del sud, de ciutadans italians luènh de nòstras Valadas, de germanofòns e tant d’autres… Se de verai la pàtria es la lenga, son tanben devenguts occitans.
Mas se de mond de pertot devenon occitans, que fasèm dels abitants d’Occitània, lo país, non pas solament la region, que vòlon pas èsser occitans? Que fasèm dels gascons o dels provençals que se plason en França sens s’identificar de nat biais a la cultura occitana fins al ponch de negar l’existéncia de la lenga nòstra en son unitat e complexitat? A la fin d’un espectacle de dança que i participava ma filha, e que son tèma èra la Revolucion francesa, totes s’aucèron per cantar La Marseillaise, franc de ieu. Se sentián totes franceses, pas occitans, e ieu me sentiái alara occitan, pas francés; èrem totes, eles e ieu, liures de nòstras causidas desparièras. Coma son liures los occitanistas que se creson tan sovent obligats de renovelar un jurament de fidelitat a un estat que nos mesprèsa. Coma es liura ma maire de se sentir completament francesa e, malgrat un interès relatiu per la lenga occitana a mon contacte, de se considerar de tot en tot estrangièra a la nocion, per dire pas la nacion d’Occitània.
Totun, que se prenga en compte un element essencial. Per poder decidir qui sèm, es necite qu’ajam totas las informacions dins nòstras mans. Òr, que sabon de verai los abitants d’Occitània de la lenga, de la cultura, de l’istòria? O ai ja dich, me calguèt esperar quasi trenta ans per resòlver d’èsser plenament occitan, quand comencèri de m’assabentar de la lenga, de la cultura, de l’istòria.
Per ansin, que òc, es occitan qui o vòl, mas per exercir ma volontat, devi téner dins mas mans totes los mejans per decidir a bona ensenha. Sens òbra culturala, tota politica es impossibla, coma sens política eficaça, nada òbra culturala se pòt pas desplegar liurament.
Que totes poscam vertadièrament resòlver d’èsser plenament occitans! E se o podèm pas de verai decidir, es una injustícia contra la quala avèm de luchar.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4 Adieu-siatz, me soi engatjat a evitar de far de comentaris a mos pròpris articles, mas vòstra question es pertinenta. I respondrai dins una autra publicacion
1) Car Gerard-Joan, non ès nascut occitan, o ès devengut. Plan segur. D'un certan punt de vista, me sembla tant vertat que, sens te voler malcorar, me senti en dreit de considerar aquò coma un truïsme, non pas son que per tu, mas per tota femna e tot òme viu que se pensariá d'en primièr èsser qué que foguèsse, occitan o non. En defòra del domani imaginari, convencional e donc fòrça relatiu e discutible en se, de las leis francesas (francesas per exemple) que decidisson, segon critèris tecnics - que non pas ontics —, çò francés e çò estrangièr, res de çò uman non es, mas deven. Sèm totes un tròç d'èsser en devenir. Res de çò uman e vivent non existís qu'a l'interior del devenir, ja qu'anam, dins la nòstra natura umana e mortala consubstancialament amb lo temps. Tot çò que pensam èsser (vòli dire a tòrt o a rason), a la lèsta, tre qu'i fintam de mai près, o sèm son qu'en passant : jove, vièlh, bèl, lètge, prim o gròs, en fòrma, malaut, despertat, adormit, ignorant, sabent. Res de tot aquò non es pas çò que sèm, pas son que çò per que passam. Lo nòstre quite nom, lo nos an donat e lor predrem, tre que non serem pas res mai, tre qu'aurem precisament quitat lo devenir. A la seguida, çò que servarà eventualament, e per un temps son que, lo nòstre nom, serà lo remembre, probablament fòrça aproximatiu, de çò qu'èrem a mand de devenir del temps que viviam. Devenèm occitans (de Provença, de Gasconha, de Guarda Piemontesa) tant segurament coma devenèm franceses (d'Ile de France, de Champagne o de Bourgogne), catalans (de Majòrca, de Menòrca, de Leucata o de Guardamar). Simplament i a causòtas que causissèm de devenir en consciéncia, coma per exemple occitans, e d'autras que nos son impausadas (coma per exemple franceses, o vièlhs, o malauts). La soleta causa que serem a de bon, definitivament, asseguradament, sens cap mena de dobte possible, es : mòrts, lèu o tard. E aquò, si que o estarem, segond tota versemblança, d'acòrdi o non, sens cap mai discussion.
2) D'un tot autre punt de vista, ta question es redobtablamaent pertinenta : se de mond de pertot devenon occitans, qué fasèm dels abitants d’Occitania, lo país, non pas solament la region que li es centrala, Provençals o Gascons, que non vòlon èsser occitans ? E tanplan, qué farem dels telhs e de las platanas que non vòlon èsser d'arbres ? Que farem dels cans e dels gats que refusan d'èsser d'animals ? Qué farem de la sala de manjar e de la cambra que refusan de far partida de l'ostal ? Qué farem dels dets que refusan de far partida de la man ?
Se pòdi pausar una question fòrça personala a G J Barceló, d'ont ven lo fach de se sentir mai occitan que arpitan o còrse o francés o argerian o pè-negre ? (sens exclusivitat, mas sembla qu'ajatz causit de portar mai l'identitat occitana).
#2 Sabi pas... Qué pensar d'un anglés, d'un italian, d'un argerian, d'un australian,... que refusa dins una classa francesa de cantar la Marselhesa (e pas la parisenca!) jol pretèxte que son pas franceses?
Lo patriotisme me sembla diferent del nacionalisme (los linguistas o diràn se m'engani).
Remarcaretz que lo contrari (de monde que son "français 100%") cantan amb plaser lo Se Canta (paradoxal? benlèu pas).
Coma o ditz l'autor de l'article, es occitan qual vòl. Mas aquò empacha pas d'apondre d'autras causas, e per exemple d'èsser un ciutadan francés actiu, per exemple per melhorar la causa dels ciutadans occitans.
Quand un paire o de parents occitans poiràn assumir davant lo professor o la directritz de refusar (cortesament, simplament en disent que son occitans) que lor enfant participe a un espectacle perque fa de patriotisme francés, aurèm fach un pas important.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari