Opinion
Consciéncia lingüistica I
Aprèp de sègles de reculada, puèi de temptativa de manten, lo movement occitan intra dins una fasa de reconquista de las consciéncias. Per faire viure la lenga occitana, cal mai que de locutors, cal tanben una societat occitana amb una majoritat de ciutadans que non parlan pas occitans, qu’acceptèssen que la lenga occitana siá presenta de pertot, dins l’espaci public, los bars, los mèdias...
Las reconquistas lingüisticas, totas desparièras dels catalans, quebequeses, flamencs, basques o irlandés capitèron dins la mesura que lor populacion aderiguèt a una projècte lingüistic: del monolingïsme quebequés al bilingüisme d’Euskadi e a la lenga simbòl dels irlandés, totas amb un estatut public fòrt per lor lenga. Sabèm que la situacion occitana es fòrça mai desfavorable. L’estat francés organiza coma una evidéncia que la lenga francesa siá la lenga unica de la Republica amb una politica lingüistica que reussiguèt a mascar l’existéncia de l’occitan a una granda part de la populacion occitana.
La reconquista demanda que torne la lenga a la vista de tots. Passa per la bastison d’un projècte politic de convivéncia lingüistica entre locutors occitans e francés acceptable per una majoritat de la populacion d’uèi. Mas quin projècte de convivéncia lingüistica es acceptable per una populacion formatada per la politica lingüistica de l’estat?
Cal saber quin son las oposicions actualas que poirián èsser despassadas dins la societat occitana d’uèi. Plan segur, amb la volontat de negacion de la question linguistica, non avèm pas de trabalh universitari seriós sul sicut. Avèm principalament de tèxtes d’adversaris declarats de la lenga occitana, que non son pas representatius de la pensada generala. Ça que la, anam los estudiar per temptar de trobar d’arguments per una convivéncialingüistica per los occitans d’uèi, que dins lor granda majoritat coneisson ni la lenga, ni mai sabon la reconeisser demest l’italian o lo castilhan.
Començam amb un tèxte de Jean Paul Gady per ”La Libre Pensée”.
L’occitan non es compatible amb una democracia laïca
“La republica francesa es segurament per las lengas regionalas l’obstacle mai tilhós dins sa concepcion republicana d’egalitat en dreit, de fraternitat sociala e de libertat individuala, sorsa del concèpte de laïcitat emancipatritz que fonda l’unitat de la nacion.”
Lo trabalh del mitan occitanista e subretot l’obertura de la populacion subre l’Euròpa e lo monde fa qu’una majoritat de la populacion sap qu’Alemanha, Itàlia, Grand Bretanha, Suècia... son tanben de democracia, amb la libertat religiosa, ateisme inclús. Lo mite d’una laïcitat especifica a França, e donc benlèu ligada a la lenga francesa es mai comun. Mas lo conservatisme jacobin de França fa que maites païses non francofòns d’Euròpa legalizèron lo divòrci, l’egalitat òme femna, l’abortament, lo maridatge omosexual o una fin de vida causida plan abans lo país dit laïc qu’es França. Lo temps d’un occitanisme fòrça conservator que dominava del temps del Felibritge es acabat. Mas, mai que la laicitat, benlèu que la question de l’egalitat de dreits lingüistics dins una societat amb doas lengas es una question que los occitanistas devon esclarzir.
Un pas democtratic exigís una lenga unica
Mas, per la realizar e li permetre d’aver aquesta fòrça politica, un dels elements d’aquesta unitat de la nacion foguèt segurament l’adopcion d’una sola lenga nacionala, la lenga francesa... Mas es la Revolucion francesa, eiretièra de la pensada de las “Lutz”, que en 1789 e las annadas seguentas, faguèt de la lenga francesa un mejan privilegiat de constitucion de la republica francesa en una nacion unida e unica per l’ensem dels ciutadans que vivon dins lo pais, quina que siálor origina.
Soïssa, Belgica, Canadà, Finlanda... son de democracia plurilingüa. Ça que la, la conviccion que la normalitat democratica es d’aver una lenga unica es fòrça comun. E dins los faits, una granda part dels païses d’Euròpa son monolingüa. Es per aquò que la question del projècte occitan deu èsser esclarzir:
Uèi, per la majoritat de la populacion, la progression de la lenga occitana implica l’idèa de separatisme politic. Se l’idèa d’un estat independent occitan es respectable, non pòt pas aver lo sosten de grand monde dins l’estat actuala de las mentalitats francesas. Una evolucion sul modèl còrse pareis lo mai acceptable per la populacion amb de regions qu’ajan de dreits lingüistics importants.
La lenga occitana deu èsser privada
Precisem ça que la que l’obligacion de l’utilizacion de la lenga francesa dins la vida publica non es faita per interdire tota lenga autra dins los escambis privats entre personas que dependon sonque de la causida de cadun per assumir coma o vòl sos ligams comunautaris o d’origina.
Es un argument ipocrit e lo mitan occitanista o deu explicar. L’occitan es una lenga territoriala e non d’una comunautat religiosa o non territoriala coma los rroms. Dins una democracia complèta, es una obligacion democratica que los poders publics en carga d’un territòri prepausan de servicis publics associat a la vida de las lengas istoricas del territòri: ensenhament, us public, aisinas linguisticas tal coma traductors, gramatica, diccionari... Dins l’Occitània francesa, avèm uèi doas lengas amb lor istòria: lo francés e l’occitan. Atal, tot lo monde deurià poder parlar dins la lenga que vòls. Ça que la, se l’occitan es la lenga istorica del paÍs, lo francés es la lenga parlada per totes mentre que l’occitan es fòrça minorizat. Un projècte lingüistic acceptable per una majoritat es de conservar una societat ont tot lo monde parla francés mas ont los que vòlon viure en occitan o poirián far.
Un projècte de societat bilingüa es acceptable se propausa de dreits en mai, lo de parlar occitan e non d’obligacion en mai. Non demandariá pas que totes aprenguèssen l’occitan, mas d’apréner la tolerància, tolerància per los que vòlon pas apréner l’occitan a respectar una discussion o un debat public en occitan, o de lòcs tal coma de bars, de centres esportius ont la lenga d’us es l’occitan. Tolerància per los que parlan l’occitan a acceptar que d’unes non vòlon pas parlar occitan. Bastir un projècte de societat bilingüa, es bastir un projècte de societat mai democratica.
De seguir
Las reconquistas lingüisticas, totas desparièras dels catalans, quebequeses, flamencs, basques o irlandés capitèron dins la mesura que lor populacion aderiguèt a una projècte lingüistic: del monolingïsme quebequés al bilingüisme d’Euskadi e a la lenga simbòl dels irlandés, totas amb un estatut public fòrt per lor lenga. Sabèm que la situacion occitana es fòrça mai desfavorable. L’estat francés organiza coma una evidéncia que la lenga francesa siá la lenga unica de la Republica amb una politica lingüistica que reussiguèt a mascar l’existéncia de l’occitan a una granda part de la populacion occitana.
La reconquista demanda que torne la lenga a la vista de tots. Passa per la bastison d’un projècte politic de convivéncia lingüistica entre locutors occitans e francés acceptable per una majoritat de la populacion d’uèi. Mas quin projècte de convivéncia lingüistica es acceptable per una populacion formatada per la politica lingüistica de l’estat?
Cal saber quin son las oposicions actualas que poirián èsser despassadas dins la societat occitana d’uèi. Plan segur, amb la volontat de negacion de la question linguistica, non avèm pas de trabalh universitari seriós sul sicut. Avèm principalament de tèxtes d’adversaris declarats de la lenga occitana, que non son pas representatius de la pensada generala. Ça que la, anam los estudiar per temptar de trobar d’arguments per una convivéncialingüistica per los occitans d’uèi, que dins lor granda majoritat coneisson ni la lenga, ni mai sabon la reconeisser demest l’italian o lo castilhan.
Començam amb un tèxte de Jean Paul Gady per ”La Libre Pensée”.
L’occitan non es compatible amb una democracia laïca
“La republica francesa es segurament per las lengas regionalas l’obstacle mai tilhós dins sa concepcion republicana d’egalitat en dreit, de fraternitat sociala e de libertat individuala, sorsa del concèpte de laïcitat emancipatritz que fonda l’unitat de la nacion.”
Lo trabalh del mitan occitanista e subretot l’obertura de la populacion subre l’Euròpa e lo monde fa qu’una majoritat de la populacion sap qu’Alemanha, Itàlia, Grand Bretanha, Suècia... son tanben de democracia, amb la libertat religiosa, ateisme inclús. Lo mite d’una laïcitat especifica a França, e donc benlèu ligada a la lenga francesa es mai comun. Mas lo conservatisme jacobin de França fa que maites païses non francofòns d’Euròpa legalizèron lo divòrci, l’egalitat òme femna, l’abortament, lo maridatge omosexual o una fin de vida causida plan abans lo país dit laïc qu’es França. Lo temps d’un occitanisme fòrça conservator que dominava del temps del Felibritge es acabat. Mas, mai que la laicitat, benlèu que la question de l’egalitat de dreits lingüistics dins una societat amb doas lengas es una question que los occitanistas devon esclarzir.
Un pas democtratic exigís una lenga unica
Mas, per la realizar e li permetre d’aver aquesta fòrça politica, un dels elements d’aquesta unitat de la nacion foguèt segurament l’adopcion d’una sola lenga nacionala, la lenga francesa... Mas es la Revolucion francesa, eiretièra de la pensada de las “Lutz”, que en 1789 e las annadas seguentas, faguèt de la lenga francesa un mejan privilegiat de constitucion de la republica francesa en una nacion unida e unica per l’ensem dels ciutadans que vivon dins lo pais, quina que siálor origina.
Soïssa, Belgica, Canadà, Finlanda... son de democracia plurilingüa. Ça que la, la conviccion que la normalitat democratica es d’aver una lenga unica es fòrça comun. E dins los faits, una granda part dels païses d’Euròpa son monolingüa. Es per aquò que la question del projècte occitan deu èsser esclarzir:
— servar la França actuala coma nacion unica e unida mas ont l’estat seriá en carga de definir una politica de promocion de doas lengas dins la part occitana; foguèt la revendicacion del Felibritge e de l’IEO dins los dos darrièrs sègles, e reussiguèron aaver sonque una evolucion marginala de l’estat.
— transformar l’estat francés per que las regions amb una part de territòri occitan ajan una politica lingüistica autonòma ont se parlariá occitan publicament, mas amb una majoritat francofòna. Se Euskadi n’es un bon exemple, per França, poiriá ésser un projècte de generalizacion d’un estatut coma lo de Corsèga a totas las lengas de França. L’occitan seriá ensenhat a totes los qu’o demandan amb una iniciacion de tota la populacion a la lenga e cultura occitana.
— Federalizar França per faire de l’occitan la lenga dominanta dins las parts occitanas tal coma o faguèt Quebèc per lo francés, Flandres, Catalonha... Es un projècte mai plasent per los occitanistas mas que non pòt pas encara rescontrar de sosten popular uèi.
— Crear un estat nacion occitan independent coma o faguèron la majoritat de las nacions europèas, de Grècia a la Tchequia als sègle XIX e XX. L’istòria coloniala francesa ne decidiguèt diferentament.
— transformar l’estat francés per que las regions amb una part de territòri occitan ajan una politica lingüistica autonòma ont se parlariá occitan publicament, mas amb una majoritat francofòna. Se Euskadi n’es un bon exemple, per França, poiriá ésser un projècte de generalizacion d’un estatut coma lo de Corsèga a totas las lengas de França. L’occitan seriá ensenhat a totes los qu’o demandan amb una iniciacion de tota la populacion a la lenga e cultura occitana.
— Federalizar França per faire de l’occitan la lenga dominanta dins las parts occitanas tal coma o faguèt Quebèc per lo francés, Flandres, Catalonha... Es un projècte mai plasent per los occitanistas mas que non pòt pas encara rescontrar de sosten popular uèi.
— Crear un estat nacion occitan independent coma o faguèron la majoritat de las nacions europèas, de Grècia a la Tchequia als sègle XIX e XX. L’istòria coloniala francesa ne decidiguèt diferentament.
Uèi, per la majoritat de la populacion, la progression de la lenga occitana implica l’idèa de separatisme politic. Se l’idèa d’un estat independent occitan es respectable, non pòt pas aver lo sosten de grand monde dins l’estat actuala de las mentalitats francesas. Una evolucion sul modèl còrse pareis lo mai acceptable per la populacion amb de regions qu’ajan de dreits lingüistics importants.
La lenga occitana deu èsser privada
Precisem ça que la que l’obligacion de l’utilizacion de la lenga francesa dins la vida publica non es faita per interdire tota lenga autra dins los escambis privats entre personas que dependon sonque de la causida de cadun per assumir coma o vòl sos ligams comunautaris o d’origina.
Es un argument ipocrit e lo mitan occitanista o deu explicar. L’occitan es una lenga territoriala e non d’una comunautat religiosa o non territoriala coma los rroms. Dins una democracia complèta, es una obligacion democratica que los poders publics en carga d’un territòri prepausan de servicis publics associat a la vida de las lengas istoricas del territòri: ensenhament, us public, aisinas linguisticas tal coma traductors, gramatica, diccionari... Dins l’Occitània francesa, avèm uèi doas lengas amb lor istòria: lo francés e l’occitan. Atal, tot lo monde deurià poder parlar dins la lenga que vòls. Ça que la, se l’occitan es la lenga istorica del paÍs, lo francés es la lenga parlada per totes mentre que l’occitan es fòrça minorizat. Un projècte lingüistic acceptable per una majoritat es de conservar una societat ont tot lo monde parla francés mas ont los que vòlon viure en occitan o poirián far.
Un projècte de societat bilingüa es acceptable se propausa de dreits en mai, lo de parlar occitan e non d’obligacion en mai. Non demandariá pas que totes aprenguèssen l’occitan, mas d’apréner la tolerància, tolerància per los que vòlon pas apréner l’occitan a respectar una discussion o un debat public en occitan, o de lòcs tal coma de bars, de centres esportius ont la lenga d’us es l’occitan. Tolerància per los que parlan l’occitan a acceptar que d’unes non vòlon pas parlar occitan. Bastir un projècte de societat bilingüa, es bastir un projècte de societat mai democratica.
De seguir
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
La fin m'agrada. L'Estat/ o region, deu prepausar l'occitan pertot ont i a de francés. Los que vòlon parlar francés, o fan e daissan los que vòlon parlar la lenga d'aquí aprofeitar de lor drech tanben.
Cal que la preséncia de l'occitan venga un minimum en Occitània.
#1 comentari plan documentat
Pensi qu dos sentiments nacionals coexistisson per los occitans de l'estat francés :
- un sentiment nacional francés que se justifica per 500 a 800 ans de colonizacion, puèi assimilacion a la cultura francesa
- un sentimennt nacional occitan que se justifica per una continuitat istorica de 1100 ans dempuèi la colonizacion, puèi assimilacion a la cultura latina dels romans;
Lo sentiment nacional francés es entretengut per la maquina educativa e mediatica d'un estat centralizat e jacobin.
Lo sentiment nacional occitan se manten gràcia al trabalh cultural del mitan occitanista e de la cultura prigonda dels estatjants enrasigats dins lo territòri.
Aquesta analiza me sembla interessenta, e profieitosa. Çaquelà i a un punt que me tafura.
L'autor nos escriu : "Crear un estat-nacion occitan independent coma o faguèron la majoritat de las nacions europèas, de Grècia a la Tchequia als sègle XIX e XX. L’istòria coloniala francesa ne decidiguèt diferentament." Es que devèm compréner que d'un biais o d'un autre, fin finala, Occitania, sèm una colonia de França ? Ieu, fa plan longtemps qu'o me disi, e mai considèri que foguèt (dins sa partida mai centrala al mens) la primièra de totas las colonias francesas.
Aquò dit, lo concèpte de "nacion" pausa un autre problèma, que l'autor non tracta pas aicí : qu'es aquò, una nacion ?
1) Non cal confondre una nacion amb un estat. Fòrça nacions demòran (e mai desaparèisson) sens estat. E ne son pas mens de nacions. Las nacions basca, catalana, kurda, per exemple, non an pas d'estat independent per ara. Non ne son pas mens de nacions, çaquelà.
2) Se pòt, plan segur, crear un estat (nacion o pas), mas non se crèa una nacion. Una nacion, aiçò es, e lo long lo temps, s'acontenta de devenir. Una nacion non es una esséncia, tangibla o non, mas un devenir, una istòria, estudiabla, mas estudiada o, al contrari, sus decision ideologica, desliberadament ignorada. Atal, los ciutadans istorians ideologicament favorables a l'idèa (per natura discutibla) d'una França exagonala (uniformizada per las rasons qu'estudiá e critica fòrt plan aicí lo sénher Valadièr), declaran que non existís una nacion occitana, tot simplament, per se'n justificar, en estalviant de tota lors fòrças intellectualas possiblas, d'estudiar l'istòria d'Occitania. Es caracteristic de constatar que los principals autors qu'agèssen ensajat d'establir una istòria d'Occitania, non èran pas istorians d'estatut universitari. Robèrt Lafont èra doctor en Literatura, Renat Nelli en Antropologia e Filosofia, Andrieu Dupuy es un militant valent sens foncions universitàrias, E i poiriam ajustar de noms de poètas, de pastors protestants, de jornalistas (coma Michel Roquebert), de juristas coma (Jean Duvernoy), d'archivistas (coma Anne Brennon), especialistas d'Istòria de las Arts (coma Joan Penent)… Paul Castelà, Felip Martel e Patrici Pojada fan aicí excepcion, e s'ameritan fòrça la nòstra estima per aquesta rason. D'aquel temps, qué fans los istorians mai en vista de l'universitat dins l'estat francés ? Dins sa granda majoritat, nos ignòran en pretendent que non i a pas res d'estudiar en istòria d'Occitania. O alara, prenon çò que justifica lor ideologia panfrancista e oblidant menimosament tot document aflaquissent son discors oficial. Donc, prentedon que lor trabalh es scientific, mentre que tal coma es pensat, es mai que mai (e demòra) ideologic. Òr, una nacion es un devenir, e donc una istòria. Aparten donc als intellectuals d'un pòble d'establir l'istòria d'aquel pòble. Se un estudiant en istòria vòl rasonablament ensajar de far carrièra universitària a l'ora d'ara dins l'exagòn, li cal èsser cooptat per la collectivitat universitària, que non coòpta que los que demòra dins la rega de l'uni-versitat (l'unica vertat estant exagolana e francofòna) : non i a donc pas gaire possibilitats de veire aparéisser lèu un grand collectiu d'istorians universitaris qu'establirián linhas de recèrcas metodicas dins l'amira d'establir una istòria d'Occitania. Fa que per ara, la nacion occitana non risca gaire d'èsser identificada ni presa oficialament en consideracion !!!
3) Non cal pas confondre una nacion amb la consciéncia que n'a (o pas) un pòble. Los enemics de l'idèa d'una nacion occitana pretendon sovent que non existís de nacion occitana per amor que lo pòble que la deuriá portar cap abans non n'a cap consciéncia e non s'identifica pas a ela.
4) Una nacion es çò collectiu de qué naissèm culturalament. Una nacion a tot a veire amb l'Istòria, la Literatura, las Arts, las cresenças e las non-cresenças, las obedienças e las dissidéncias, la Filosofia, la politica mas, mai que mai, amb la siá lenga. D'aquí lo fait que una consciéncia linguistica val lèu o tard una consciéncia nacionala. Los Franceses o sabon. Es per aquò que non vòlon de la diversitat linguistica. Fa que non podèm esperar res d'eles. Tot çò que ganharem, o ganharem per las nòstras fòrças e lo nòstre trabalh de cada jorn, subre la mentalitat collectiva amnesica.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari