capçalera campanha

Opinion

Perqué un programa electorau es derisòri

Joan-Marc Leclercq

Joan-Marc Leclercq

Musician de profession, autor d’un líber de conversacion suu gascon, d'un roman istoric "Ucraïna", d'un diccionari de rimas e de duas pèças de teatre.

Mai d’informacions
Es la sason deus programas, lo quite Macron n’a enfin presentat un, e vos podètz regaudir, qu’atz evitat lo títol aisit de l’article: “Demandatz lo programa …”
 
Vaquí doncas que los candidats a l’eleccion presidenciala de l’Estat francés se presentan fàcia aus electors dambe un “programa”. Atz dejà remercat las verguetas que muishan ma maufisança de cap a l’exercici. Pr’amor?
 
Pr’amor que, coma ditz lo reprovèrbe, “la promessas engatjan pas que los que las crésen”. Se cambiatz lo mot “programa electorau”, que sona meslèu plan, per “promessas electoralas”, sentissètz de tira la relativitat de la causa.
 
1. Las promessas deu programa son pas sovent tengudas, es una litòta. La lista es longa, e nosautes nos bremban plan de la n°56 deu programa de François Hollande en 2012: “Harèi ratificar la Carta europenca de la lengas regionalas o minoritàrias.”
 
Am esperat un momentòt, e am lèu vist qu’aquò èra pas quicòm qu’interessava purmèr lo candidat. Auré calgut cambiar la constitucion e aver pr’aquò la majoritat deus tres cincaus de l’amassada nacionala e deu senat. Impossible. Hollande a ensajat? Non pas. Lavetz sabèva abans qu’èra pas possible? Solide, mes l’a totun prometut.
 
2. Lo programa vertadièr es amagat.
 
Las refòrmas màgers deu quinquenat que s’acaba estoc la Lei Trabalh. Èra presenta dens las 60 perpausicions deu candidat? Que nani. S’i tròba quicòm sus la descadéncia de nacionalitat? Tampauc. Nos auré enganat, lo tipe? Òc. Los autes candidats son sincèrs, eths? Ne dobti.
 
3. Es quicòm de quimeric de dever causir un programa quan lo camp d’accion es tan vast.
 
Vos cau estar d’acòrd dambe çò que perpausa lo candidat sus:
 
— L’economia
— Lo caumatge
— La politica monetària
— Las retiradas
— La politica estrangèra
— Lo conflicte israelo-palestinian
— Los foncionaris
— L’ecologia
— La transicion energetica
— La santat
— La Securitat Sociala
— Las vaccinacions
— L’amainatjament deu territòri
— Las banlègas
— L’armada
— L’Educacion
— Las regions
— Las lengas e culturas regionalas
— Los tranpòrts
— L’emigracion
— Euròpa
— L’agricultura
— La cultura
— L’espòrt
Etc ….
 
Aquesta longa lista, pas exaustiva, muisha plan que sovent los electors vòtan peu “mens pièger” e doncas per idèas que partatjan pas. Seré pas milhor de demandar lor avís aus ciutadans sus cada tèma?
 
Mes de tot biaish, se trobatz un candidat dambe lo quau ètz d’acòrd au cent deu cent sus totis los tèmas, brembatz-vos deu paragrafe 1 e 2.
 


abonar los amics de Jornalet
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Bandièra05 1180x150: PUBLICITAT

Comentaris

Oc Soïssa
7.

#3 Oblidatz ua causa: n’avem pas cap de possibilitat de causir entre un Estat protector mès imperialista e ua societat dominada per lo mercat. Dempuèi sas originas lo nacionalisme francés a ligat lo centralisme administratiu, l’unitarisme politic, l’imperialisme lingüistic e lo desvolopament dau capitalisme borgés parisenc. L’oposicion francesa esquèrra/dreta pòrta sonque sùu lo gra de mescla d’elements d’aqueth coctèl nacionalista. La lucha en favor de las lengas minorizadas ei lo punt visible de l’icebèrg de democratizacion de la vida publica.

  • 1
  • 0
manjacostel Murèth
6.




Ieu cresi al contrari que lo programa es fondamental.
Per exemple se vos prometi de suprimir 500 000 foncionaris es plasent non? Benlèu tendrai pas mas promessas , mas lo francés de basa e quitament l'occitan qu'es un pauc masoqista , benlèu li agradarà l'idèa de demorar , ambe tota una còla de vièlhs , tota una jornada dins un corredor d'espital, abans de passar lo scan , o de veire coma l'ai vist un cirurgian jogar lo baiardièr per me butar fins al blòc sus un cadièiral a rotletas. Se viran de pels passes 50000 ensenhaires e que podem aital conflar las classa a 40 escolans per regent, (coma o coneguèri quand èri jove) , vist que còsta car tot aquò, e que n'i a pro d'ases benlèu , de fenhantàs, que la cultura te fa una polida camba, serà pas qu'una promessa , mas vai te'n saupre Simonèta ?
Se volètz un emplèc , es interessant de saupre se soi per contunhar a barrar las usinas , dins l'encastra de l'Euròpa segur, per les bastir en Polonha, en Romania , al Vietnam o al Bangladèsh per exemple , doncas se l' Euròpa vos farà lo plaser de vos metre al caumatge tre la naissença. E se l'Euròpa de la desliurança (quitament la Santa Verge de l'occitanista euròfila afogat) vos agrada. Se soi candidat a l'eutanasia ; alara me farà plaser l'idèa de fondar una defensa atomica europenca ambe los jos marins e petards francimands, per far la guèrra als russas, sens s'alunhar tròp de l'OTAN e aital , en esperant lèu la vitrificacion de Brest a l'Oural coma lo ponde de l'ostal.
E lo nuclear civil , s'aimi lo nuclear e que prepausi de desmargar l'eolian , l'idraulica, l'energia renovelable , me creiretz pas, perque pas? Que Alemanha crama cada an 100 milions de tonas de carbon « dins lo cadre de la COP 21!!! de segur » , los poloneses tanben . Per ieu lo francés de basa e quitament l'occitan pòdi metre dins lo programa qu'es una question de rendabilitat. Alara nos cal servar l'energia atomica ara que l'avèm. Avètz vist cossí Tchernobil es vengut polit ( tot plen de campairòls, d'amoras, de gravèls gigants ), e ben a Fuqushima serà parièr un jorn, en 2030 pels pus braves . E puèi cal plan daissar quicòm a far, als enfants . Que lo carbon es mens dangeirós que lo nuclear. Per lo trabalh de las femnas , d'unes se pensan qu' ajudariá a la demesida del caumatge, que demorèssen a l'ostal, Ai pas d'idèa , aquí sus , soi dubèrt , i a pas que los ases que càmbian pas d'idèa justament; l'idèa es pivelanta non? E vosautres? Farem un referèndum !
Una bèla pròva de democracia dirècta!
Pel CAC 40 e las bancas pòdi far las promessas de redusir las talhas. Per la secu de daissar cadun liure de causir sa complementari. Per la retirada podètz ja demandar a las asseguranças, pel calcul de la retirada al punt, complèta , un còp passat los setantas ans, e basada sul corses de la Borsa, a la metòda americana , sens oblidar l'influéncia de l'esperança de vida e la del escaufament climatic
de l'epòca . E puèi que cadun se desmèrde ! N'i a pro dels assostats dison los especialistas!
Alara aquel “programa” vos agrada o pas?. Pr'aquò s'ausis fòrça causas, qu'i ressontan verai . Se ditz fòrças causas sul programa implicit e explicit de cada candidat. I a lo non dich e la formulacion.
En esperant, ieu disi als felens de plan trabalhar per capitar de venir assostant de deputat o de senator. Visca Franca . Visca la monarquia republicana franchimanda que fa badar lo monde!
Ieu aimi los programas per me far mon idèa! Benlèu devinaretz lo meu candidat preferit ?

  • 0
  • 0
ltrobat
5.

"sovent los electors vòtan peu “mens pièger” "
N'ei pas tostemps vertat.
Per exemple, a la primari LR los electors que votèn peu piri deus candidats.
E lo quite Fillon, après de totas las revelacions suus sons ahars, qu'ei tostemps estable a 20 % e que's poderé qualificar peu dusau torn fàcia a Marine se, com pòt arribar, la bohiga Macron e's desgonflassè.

  • 0
  • 0
ltrobat
4.

"sovent los electors vòtan peu “mens pièger” "
N'ei pas tostemps vertat.
Per exemple, a la primari LR los electors que votèn peu piri deus candidats.
E lo quite Fillon, après de totas las revelacions suus sons ahars, qu'ei tostemps estable a 20 % e que's poderé qualificar peu dusau torn fàcia a Marine se, com pòt arribar e's desgonflassè.

  • 0
  • 0
Gaby Balloux
3.

#2
A cadun ses opinions. La mia es la que seguís
Entre :
-- una societat ultracentralista ont los ''patoés'' son interdits mès ont cadun viu devath una tiulada, dens un environament protejat (perdon! protegit),
-- una societat ultraliberala ont l'occitan es oficiau mès... ont d'accionaris e de fotbolaires ganhan 1000 còps mèi que los trabalhaires, ont los interès privats passan avant la santat publica, ont de tropas son mandadas pr'hèser la guèrra dens lo monde empenat, etc.
E bé aimi mèi la causida n° 1. Tot simplament perqué m'empacharà pas d'escríver, de parlar, de pensar en òc dens un cadre privat. Mès per jo, i a de causas mèi importantas que non pas la lenga d'òc.

Aquò dit, se podèvam auger tot a l'encòp, me'n planherí briga !

  • 5
  • 3

Escriu un comentari sus aqueste article