Al mes de novembre, los Estats Units dintrèron dins un monde plen de suspresas ont faches alternatius – alternative facts – e veritats inventadas – post truths –venguèron la règla amb son president recentament elegits e sos afidats…
 
França, aquel grand país, o sabètz, vòl pas jamai demorar darrièr. Gaireben de tira après las eleccions primàrias, organizadas per designar l’eraut dels dos grands partits de govèrn, aprenguèrem que Moussu Net, un òme discret coma pas un, l’èra pas tant qu’aquò e vegèrem que l’òme causit dins lo partit vesin èra estat un dels frondaires màgers pendent dos o tres annadas.
 
Per far cort, lo primièr èra un messorguièr e un profitaire e lo segond manifestament èra pas l’òme del compromés esperat!
 
Me calèri donc que mas repotegadas, las trobavi sens cap d’interèst dins aquela situacion, e supausi qu’aquò vos a pas mancat… De tota faiçon, de qué auriái pogut vos entretenir?
 
Pel primièr, pas que de costumes ofèrts e una paga de ministre pels membres de la familha a un moment o un autre al cors de las darrièras vint annadas o mai…
 
Pel segond que li pòdon pas reprochar son onestetat, son actitud d’opausant al president de la Republica e al primièr ministre faguèt que la granda majoritat de sos amics politics joguèron al cuol-virar…
 
Tot aquò per vos dire que un ven de pèrdre una eleccion que se podiá pas pèrdre e l’autre, sos amics li an presentat la nòta, titolada en gascon: “A qui te hè, hèi-li!”
 
L’òme de l’eissarpa roja uflava que non sai en vesent aquela desbranda e, en bon batalejaire, ramosava de tropas en jogant de son ubiquitat electronica. Començèt sa campanha dins la furor e los liuces e l’acabèt “pata fina, doçamenòt” per espaurugar pas son monde.
 
Cal dire que sas referéncias insistentas del començament de sa campanha avián de qué. Quitament se los Franceses, lor agrada l’exotisme en cò dels autres, son pas totes a adular Pótin, Chávez o Castro, los dos darrièrs recentament defuntats. Son pas totes de discípols de Tatie Danielle, la femna de Tonton!
 
Fin finala, los protagonistas per la finala son una arpia qu’a pres las comandas de l’entrepresa familiala e que vòl  far d’afars unicament al dintre de l’exagòn sens cap d’estrangièrs, quals que sián, per l’embestiar e un donzelon, verge en politica o quasi, qu’es estat capable de damorar pro fosc dins sas proposicions mai sensiblas per atirar los electors que n’an son sadol dels apparatchics… e qu’es per s’alargar a Euròpa.
 
Pels mèdia, la causa es entenduda mas coneissètz totes l’istòria de “la pèl de l’ors” e benlèu que los adèptes de la teoria del caòs an pas dit lor darrièr mot.
 
Ço estonant es que degun, demest los qu’an pres la brandida, a pas fach, o a mièja votz, mòstra de cap de repentença. Lors amics tanpauc!
 
La palha del vesin, la veson mas lo saumièr dins lors uèlhs… passa que t’ai vist!