Opinion
“França, maire de las Arts, de las Armas e de las Leis”
De generacions de franceses e doncas d’occitans coneisson plan aqueste vèrs del poèta Joachim du Bellay, que vos ai traduch en occitan, coma o farai per tot lo quatrin del sonet:
Ieu tanben soi un decebut de França. L’aimèri fòrça, noirit de la lach de sa mamèla culturala e politica. Me laissèri seduire per l’estrambòrd de la Revolucion, creguèri en la Republica coma d’autres creson en Dieu, e mon còr salhèt las tres colors. Encara uèi prèsi la literatura francesa, la musica e lo cinèma franceses rèstan al fons de ieu los companhs de mon enfança e de mon adolescéncia, e lo francés es, de fach, ma lenga primièra.
Quand, a l’asard de mon arribada en Corsega, faguèt irrupcion dins ma vida çò de la diversitat de las lengas, pensèri durant de longas annadas que França cambièra un jorn, qu’acceptèra enfin de se concebre coma plurala. M’arrapèri a aquel espèr coma o fasèm per una persona aimada que suportam sos defauts perque cresèm que finiràn que desapareisseràn.
Entrò que la rompedura se faguèsse evidenta.
Pasmens, un còp que s’avalís l’illusion de França, ai paur que casam dins las rets d’una autra quimèra. De quina Occitània pòdi parlar dins ma vilòta entre Daufinat e Provença que, segon l’eleccion presidenciala passada, la drecha ultranacionalista francesa i ten ara la majoritat absoluda? Cossí poiriái convéncer e mai persuadir que i a un autre país? Avèm perdut nòstra Palestina e nos caldriá trobar una autra Tèrra Promesa?
Èx-francés afogat de França, soi un occitan barrutlaire qu’a perdut la rota d’Itaca...
França, maire de las Arts, de las Armas e de las Leis,
M’as longtemps noirit de la lach de ta mamèla:
Ara, coma un anhèl que sa noiriça apèla,
Emplissi de ton nom las tutas e los bòsques.
Fa qualques setmanas, l’escrivan nòrd-catalan Joan Daniel Bezsonoff, que m’onora de son amistat, me diguèt dins un restaurant de Pèiralata qu’èra un decebut de França. Es una confession que se rebat plan dins son òbra, percorreguda per la cultura francesa, literària e cinematografica, çò que fa una de sas originalitats, al mièg d’una literatura catalana de l’ambient, pro logicament, iberic.M’as longtemps noirit de la lach de ta mamèla:
Ara, coma un anhèl que sa noiriça apèla,
Emplissi de ton nom las tutas e los bòsques.
Ieu tanben soi un decebut de França. L’aimèri fòrça, noirit de la lach de sa mamèla culturala e politica. Me laissèri seduire per l’estrambòrd de la Revolucion, creguèri en la Republica coma d’autres creson en Dieu, e mon còr salhèt las tres colors. Encara uèi prèsi la literatura francesa, la musica e lo cinèma franceses rèstan al fons de ieu los companhs de mon enfança e de mon adolescéncia, e lo francés es, de fach, ma lenga primièra.
Quand, a l’asard de mon arribada en Corsega, faguèt irrupcion dins ma vida çò de la diversitat de las lengas, pensèri durant de longas annadas que França cambièra un jorn, qu’acceptèra enfin de se concebre coma plurala. M’arrapèri a aquel espèr coma o fasèm per una persona aimada que suportam sos defauts perque cresèm que finiràn que desapareisseràn.
Entrò que la rompedura se faguèsse evidenta.
Pasmens, un còp que s’avalís l’illusion de França, ai paur que casam dins las rets d’una autra quimèra. De quina Occitània pòdi parlar dins ma vilòta entre Daufinat e Provença que, segon l’eleccion presidenciala passada, la drecha ultranacionalista francesa i ten ara la majoritat absoluda? Cossí poiriái convéncer e mai persuadir que i a un autre país? Avèm perdut nòstra Palestina e nos caldriá trobar una autra Tèrra Promesa?
Èx-francés afogat de França, soi un occitan barrutlaire qu’a perdut la rota d’Itaca...
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Anamnesia !
França, maire de las Arts, de las Armas e de las Leis dels cans que racan en tropèls,
M’as longtemps ensajat de claufir lo clèsque de la lait amara del tieu condicionament nacionalista :
Ara, coma un lop solitari que la que lo prenguèt per un dels sieus cans apèla,
Emplissi del nom de mon ardada perduda las tutas e los bòsques…
Fins qu'enfin se remembren, totes los autres lops, qu'eles tanpauc non son pas cans.
#5 Siái segur, amai los scientifics ne'n convenon, l'Homo Sapiens èra fòrça entelligent. Fasèm passar la preïstòria per una epòca escura, simplament per encausa d'una evolucion tecnica diferenta de nòstre temps. Quauqu'us sap s'esistís d'estudis scientifics sus las mentalitats, sus l'evolucion mentala de l'Òme ? L'Uman es totjorn estat un produch a mitat camin de Diu e de l'animau, capable dau melhor coma dau pièger ? Capable d'avalir sos fraires coma la vida dinc son ensems emb de carcul e maufasença ? Amai las bèstias son pas capablas de tant de bestitge, de foliá !
Mès sèm bien oblijats de constatar que, a un moment (sai pas quora, fai 2000 ans coma disètz Mossur Lachaud, benlèu mai, enfin non sai... ), quicòm virèt dinc las mentalitats, dinc lo biais de foncionar emb dau mitan naturau. Siái pas un scientific per prepausar una conclusion seriosa. Perquò, pòde constatar a l'escala de quauquas generacions e testimoniatges que, au mai avançam dinc lo temps, au mai vivèm d'un biais artificiau e destacat de nòstre mitan naturau. E quò's pas acabat : n'ausissèm parlar amai o vesèm a las enformacions televisualas ce que s'aprèsta per nòstre "confòrt" deman.
Entre la pèrda de fertilitat umana que vai creissent coma las malautiás de civilizacion qu'aumentan, las abelhas que lur populacion es a malautejar e demenir, la pèrda de diversitat animala e vegetala, l'estandardizacion de nòstres biais de viure e de nos mòure, las ondas electromanneticas, la pollucion aeriana, bodiu...
Vejaicí un vers dau "Jules Froment" (autor cevenòu dau sègle 20en mès diferent d'Omèra de segur) tirat de son obreta titolada "Aigafòrt" : "De que restarà de ieu dinc la charn del monde ?" Se pòt enterpretar de mai d'un biais, segon lo contèxte tanben. Mès per ce qu'es de nòstra umanitat e de sa part pus bèla aiçaval duèi, de que ne'n restarà dinc l'espessor de la societat deman ? E de que restarà de nòstra occitanitat plurala regionala "dinc la charn del monde" ?
Sola la presa de consciença d'un besonh fons e vitau pòt desrevelhar la memòria de quicòm mai o mens despareissegut, encafornat dinc los recantons d'una anma collectiva anestesiada.
"Heureux qui comme Ulysse a fait un beau voyage". Cresi pas qu'Omera nos parle d'un bèl viatge. Nos parla de la vida et de sas dificultats, pendent lo viatge coma al tornar
#2 E per conclurre, que fau ben conclurre pasmens, tot aquò es bien en liason emb de tot ce qu'es planhit dinc aqueste article e dinc d'autres mai.
Per trovar la rota d'Itaca e la Tèrra Promesa, sola la consciença nos pòt sortir de las endronas que ne'n son los Estats-Nacions e autres "collègas multinacionaus" e accionaris qu'usurpan la Tèrra per ne'n tirar un profièch vergonhós emb de ne'n desprovesir de lur anma los pòples autoctònes.
Ara, que seguem originaris d'aicí o d'enquicòm mai, la tèrra que i avèm plantat cavilha, devèm n'èstre los enfants aimants, conscients, creatius. Una mena de grand familha que la sèrv e sèrv sos abitants emb de la manlevar a las generacions seguentas per ne'n viure sens ne'n faire una preda, un objèct de negòci acarnassit.
En fin finala, deçaupeguts de França e assedats d'Occitania mai o mens mitica e morenta, comprenètz-o : lo camin de la richessa identitària crosarà automaticament lo camin d'autras revendicacions. Tot aquò son los rais d'una estèla que pòrta lo nom de "Sens" e nos oblija emmancablament de reconéisser e rescontrar los autres per un Dialògue puèi un Esvelh de la consciença collectiva. L'occitanisme deu encapar quò d'aquí se vòu sobreviure utilament : tot es liat. Voldrem entamenar quel temps 4 ?
Avetz tot compris. La casta que nos mena dempuei 2000ans o mai nos ment e nos manipula. Montségur quò es d'un biais,l'instauracion d'un regime fasciste : l'inquisicion au niveu religios, de l'autre l'autorisacion balhada au poder politic de far la colonisacion.
Daus uns disan qu'i auria doas egleisas: l'una de Sent Pere de Ròme ente l'òm apren que d'un costat i a la lutz e de l'autre la tenebras e que devam constament nos acusar perque sem jamai dins la lutz e donc perfact. D'aqui l''òm se culpabilisa e sem jamai conma fau. De l'autre i auria la gleisa de Sent Jean que reconeis l'ombra e la lutz, que chau aceptar nòstra part d'ombra per poder nos ameliorar; Diu, (uei lòm parla d'energia divina) es pas aqui per nos punir e nos culpabilisar mas es l'amor incondicionau.
La casta politica que nos manipula tira sas darrieras cartochas. Oc-es a l'autonomia individuala e d'aqui a l'autonomia occitana. Sem pus esclaus de las multinacionalas mas mestres de nostras pensadas e nos accions. Dins dietz ans 60% daus mestiers que se faran son pas enguera coneiguts. I a donc una plaça en occitan per la creacion culturala , economica scientifica e autra, d'autant mai que las alternativas economicas a las energias fossilas existan desjà.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari