Introduccion
 
E mai se tot remembre de guèrra compòrta quicòm de conflictiu e de tendut, la retorica nacionala que se construís a partir d’una guèrra a l’escala internacionala genèra un certan consens per commemorar los damatges umans patits.
 
Son pro evidentas las posicions majoritàrias qu’an las gents rapòrt a las guèrras mondialas en França, dins las diferentas republicas nascudas de Iogoslàvia pendent la guèrra dels Balcans, o dels dos costats dins la guèrra indopaquistanesa, per prene qualques exemples, ont l’enemic extèrne —venceire o vencut— es clar, e los combatents del pròpri país son elevats a la condicion d’eròis nacionals. Aqueles combatents son remembrats dins los desfilats militars, sus de monuments, amb lo nom de carrièras e d’actes pendent las fèstas nacionalas, plan frequents als Estats Units e en França^[1].
 
Mas que se passa se los que son reconeguts internacionalament coma los marrits son los locals? En Alemanha, l’afar de la commemoracion dels mòrts sul camp batalhièr pendent la Segonda Guèrra Mondiala es estat, tre sa fin, una question polemica e amagada, un tabó qu’a acompanhat sa societat fins a nòstres jorns.
 
La retorica nacionala vira a l’entorn de la culpabilitat, pas sonque del govèrn mas de tota la societat, per las atrocitats del regim nazi envèrs sos enemics exteriors, totes los damatges e las pèrdas umanas sus totes los fronts dobèrts de la guèrra e envèrs çò que consideravan l’“enemic intèrne dels alemands”, los josius, los carracos, los omosexuals o los andicapats, mai d’autres collectius socials o etnics que patiguèron lo genocidi dins un regim totalitari singular per sa mobilizacion de las massas per fin d’aténher sos objectius politics e militars.
 
I a fòrça endreches de remembrança per las personas qu’organizèron de faccions de resisténcia al regim, coma lo grop de la Rose blanche, las femnas de Rosenstraße o los militars de l’operacion Walkyrie, o per de civils que patiguèron los bombardaments aliats o la repression nazi, victimas del conflicte.
 
Mas las mòrts oblidadas del conflicte son las dels soldats que, e mai se luchavan sul camp batalhièr del costat nazi, partejavan pas obligatòriament las idèas del regim. Aquel afar es transparegut sonque a qualques moments pontuals dempuèi lo començament de la Guèrra freja, dins d’articles de jornals relativament cortets sus la question.
 
D’un autre costat, las personas que reclaman que se lève lo silenci collectiu e que se commemòre los soldats son ligadas a l’extrèma drecha^[2], de simpatizants o ben de personas sens afiliacion politica que son estadas qualificadas de nostalgicas. Estant qu’es dins los espacis nostalgics e revisionistas que se tròba d’informacions sus aquela pagina de l’istòria d’Alemanha, an servit de referéncia per dispausar de donadas qu’autrament auriam pas pogudas trobar enluòc.
 
 
Los luòcs de memòria als combatents
 
Pendent lo IIIn Reich, se creèron fòrça cementèris ont s’enterrava los combatents del front, e mai se del Front oriental n’arribavan generalament pas gaire de còrses. Aqueles espacis an subreviscut sens cap mena de remembrança oficiala a causa de las politicas de desnazificacion dels govèrns de la Republica Federala d’Alemanha e de la Republica Democratica d’Alemanha. Pauques endreches an servat o creat de commemoracions als combatents dins l’estat alemand, en partida a causa del tabó qu’aquò representa, e en partida tanben per evitar que venguèsson d’endreches de pelegrinatge per d’organizacions d’extrèma drecha.
 
I a pas que dos omenatges significatius sus tot lo territòri alemand. Lo primièr es un panteon dins la seccion militara del cementèri Ohlsdorf d’Hamborg, simplament amb de simbòls religioses e amb una inscripcion de remembrança. L’autre se situa davant la casèrna dels Gebirgsjäger (tropas de montanha), dins la ciutat de Berchtesgaden, en Bavària, sonque 40 quilomètres al sud de la vila natala de Hitler, ont s’erigiguèt una estatua commemorativa amb la crotz de fèrre prussiana e las datas 1939 - 1945, en remembrança sonque dels soldats “tombats e regretats” eissits de l’acadèmia militara de la vila^[3].
 
Se tròba d’autres simbòls dins de glèisas, amb los noms dels soldats e, de còps que i a, mesclats amb de victimas d’una autra mena, dins de luòcs generalament pas gaire visibles. Lo restant de luòcs de memòria ont se poiriá enclure los soldats son los que s’adreiçan a las victimas de la guèrra e de la dictatura sens far referéncia a cap de collectiu en concret e que se tròban un pauc pertot en Alemanha.
 
De fach, lo sol onor explicit que foguèt jamai rendut a un soldat alemand foguèt, paradoxalament, dins un país que foguèt envasit per Alemanha pendent la Segonda Guèrra Mondiala: la comuna de Goirle, als Païses Basses, bastiguèt una estatua a un soldat de 18 ans de la Wehrmacht que salvèt dos enfants de la mòrt^[4].
 
 
los actes commemoratius
 
Las accions per metre sus la taula la remembrança dels soldats en Alemanha son estadas normalament pauc mediatizadas e an suscitat pauc d’interès per la populacion. La màger part dels omenatges son organizats per d’organizacions d’extrèma drecha coma Die Dritte Weg (lo Tresen Camin), Die Rechte (la Drecha) o lo Partit nacional-democratic d’Alemanha (NPD)^[5].
 
La politica generala dels diferents govèrns alemands, tant en RDA coma en RFA, foguèt de silenci total sus aquel sicut. Las politicas d’epuracion radicala de l’aparelh nazi, l’acceptacion de la linha Oder-Neiße e l’omenatge estricte a de victimas explicitas de la guèrra e del regim foguèron las linhas de basa de la politica de l’Alemanha de l’Èst.
 
A l’Oèst tanben, lo silenci foguèt long, mas en 1985, Helmut Kohl, acompanhat de Ronald Reagan, anèt visitar lo cementèri de Bitburg ont i aviá las tombas de 2.000 soldats alemands, dont un quarantenat de membres de las SS^[6]. L’afar causèt una fòrta polemica, e una contestacion d’Israèl, d’associacions de victimas, de politicians e de veterans, que d’unas afirmavan que, se de causas aital se produsián, òm se poiriá pas mai fisar d’Alemanha. Malgrat tot, aquel acte cambièt pas la politica de l’Alemanha de l’Oèst envèrs los soldats.
 
Seriá pas qu’en 2011 que se tornariá dobrir lo debat (76 ans après la fin de la guèrra) amb la publicació de Soldaten, un libre dels istorians Soenke Neitzel e Harald Welzer, que conten d’escriches de soldats alemands presonièrs de guèrra en Anglatèrra ont contan de situacions sadicas e coma gaudissián en tuant de civils en massa, çò que donava d’arguments als oposants a la remembrança dels combatents^[7], que lor reputacion s’enfonzava encara mai.
 
Un an apuèi, e amb la polemica de Soldaten encara recenta, lo ministre de Defensa Thomas de Mazière prepausèt de crear una jornada dels veterans, que recebèt tanben una responsa fòrta de tota l’oposicion, que generèt un grand debat. Fin finala, s’establiguèt pas cap de jornada a causa de la fòrta contestacion, e mai se De Mazière aviá cambiada la proposicion per rendre omenatge sonque als soldats en activitat après 1991^[8].
 
Dempuèi 2004, Alemanha foguèt convidada a participar als actes del Jorn J en Normandia. Los actes se fan dins diferents endreches, sustot al cementèri memorial american. Cap de còp, cap de mandatari s’es pas gandit al cementèri alemand, lo mai grand que i a e lo sol qu’es pas entretengut per son estat mas per una associacion privada^[9]. Ni l’Alemanha ocupada ni las republicas federala ni democratica se’n volguèron pas ocupar ni i destinar cap de finançament, nimai volguèron pas rapatriar los còrses sul territòri alemand.
 
 
Conclusions
 
Se i a agut maitas ocasions que la polemica de las commemoracions als soldats de l’armada nazi a fach son aparicion dempuèi la reünificacion d’Alemanha, i pòt aver diferents factors qu’ajan menat a aquela creissença. Un d’eles es lo fach que i a pas de rivalitat duala entre dos estats alemands qu’un dels dos se pòsca erigir coma venceire moral dins la condemnacion del nazisme.
 
La mai evidenta, ça que la, es la distància que ja pren la societat actuala rapòrt a aquel passat, estant qu’an passat, per ara, 71 ans dempuèi la fin de la guèrra. Las decisions politicas a l’ora d’ara son majoritàriament a las mans de gents que, e mai s’an viscuda la desnazificacion del país e tenon lo bagatge d’una istòria familiara necessàriament ligada d’un biais o d’un autre a la guèrra^[10], an pas viscuts la guèrra ni lo conflicte social en primièra persona.
 
Un dels arguments de la societat alemanda per refusar lo debat es lo fach que se produson de pelegrinatges de personas e d’organizacions neonazis al pauc de memorials que i a, mas tanben, se i aguèsse pas cap de memorial, se poiriá produire dins quin autre luòc simbolic que foguèsse.
 
Sembla que l’avenidor qu’espèra los soldats de la Segonda Guèrra Mondiala es l’oblit permanent. D’aicí qualques annadas, quand las feridas ja seràn pro tampadas, saique la societat alemanda veirà pas tan mal lo fach de commemorar los soldats d’a partir de la reünificacion, e mai se l’armada dispausa pas d’una popularitat màger. Pr’aquò, s’aquò finís per arribar a un moment o un autre, plan segur que i aurà pas d’espaci pels que perdèron la vida fa mai de 70 ans sul front de batalha.