Opinion
Incompletas descolonizacions, o la libertat es lo chamin
Non sabo pas se sio nacionalista, qu’al fons m’identifico per mon istòria personala a divèrs espacis contradictòris, a una Occitània mai alpenca que pirenenca, a una Catalonha mai insulara que continentala, a una Corsega de lenga mai còrsa que francesa, o a l’Argeria perdua de mon paire e de ma paura mairegrand.
Mas si que m’anima clarament la volontat de respectar las culturas e que los pòbles vivan en libertat e en armonia recipròca. Me sembla per ansin evident qu’aquela armonia es impossibla dins un Mond ont los pòbles mai fòrts eissaian de dominar los mai febles, rebat pro natural de las luchas quotidianas dals individús per un illusòri poer. Amb mos umils means creo doncas normal de luchar contra las tendéncias imperialistas, amb la clara consciéncia qu’es un combat utopic mas totun necessari. Sabèm ben qu’eliminarem pas lo mal solets, mas totes pensam que val la pena de melhorar nòstra planeta coma poèm.
E se, coma o chanta Nadau, la libertat es lo chamin, siam forçats de reconéisser que per los pòbles colonizats, e nieus per los descolonizats, es un chamin lonjàs…
Après la fin de l’epòca dauraa e non pas gloriosa de las colonizacions europèas, constatam que las descolonizacions son ren achabaas. Que rèsta de las culturas precolombianas dins una America latina que parla massissament espanhòl e portugués? L’exemple de Bolívia pareis isolat. Se sap ben qu’Africa es pas totalament liberaa, s’observam los liames que los mantenon certans estats amb l’anciana metropòli francesa. Ai agut vist que d’escòlas africanas avián servat lo metòde dal senhal per reprimir las lengas localas: que i a de piéger que quora lo colonizat imita lo colonizaire?
Sensa parlar d’Occitània ni de son ipotetica liberacion, aüra utopica, penso tanben a Catalonha que sembla d’entamenar son chamin devèrs l’independéncia amb un referendum previst lo 1r d’octòbre: se pòt de verai imaginar una rompeüra completa amb la cultura espanhòla? Los debats periodics sus l’oficialitat o non dal castelhan dins una Republica Catalana mòstran la complexitat dal problèma.
Que o volham o non, i a totjorn sus nòstre chamin de quista de libertat la peaa de l’istòria qu’avèm rebutaa. Que la peaa nos agrade o non, i es, e nòstres vans esfòrces l’esfaçaràn ren.
Incompletas descolonizacions que nos convian pas, totun, a abandonar lo chamin, mas a umilament lo saupre lòng, coma una quista que val lo còp perque unís de generacions devèrs la meteissa tòcha. La libertat es lo chamin, çò se devon dire de pòbles de paire en filh e de maire en filha entrò la liberacion completa.
Mas si que m’anima clarament la volontat de respectar las culturas e que los pòbles vivan en libertat e en armonia recipròca. Me sembla per ansin evident qu’aquela armonia es impossibla dins un Mond ont los pòbles mai fòrts eissaian de dominar los mai febles, rebat pro natural de las luchas quotidianas dals individús per un illusòri poer. Amb mos umils means creo doncas normal de luchar contra las tendéncias imperialistas, amb la clara consciéncia qu’es un combat utopic mas totun necessari. Sabèm ben qu’eliminarem pas lo mal solets, mas totes pensam que val la pena de melhorar nòstra planeta coma poèm.
E se, coma o chanta Nadau, la libertat es lo chamin, siam forçats de reconéisser que per los pòbles colonizats, e nieus per los descolonizats, es un chamin lonjàs…
Après la fin de l’epòca dauraa e non pas gloriosa de las colonizacions europèas, constatam que las descolonizacions son ren achabaas. Que rèsta de las culturas precolombianas dins una America latina que parla massissament espanhòl e portugués? L’exemple de Bolívia pareis isolat. Se sap ben qu’Africa es pas totalament liberaa, s’observam los liames que los mantenon certans estats amb l’anciana metropòli francesa. Ai agut vist que d’escòlas africanas avián servat lo metòde dal senhal per reprimir las lengas localas: que i a de piéger que quora lo colonizat imita lo colonizaire?
Sensa parlar d’Occitània ni de son ipotetica liberacion, aüra utopica, penso tanben a Catalonha que sembla d’entamenar son chamin devèrs l’independéncia amb un referendum previst lo 1r d’octòbre: se pòt de verai imaginar una rompeüra completa amb la cultura espanhòla? Los debats periodics sus l’oficialitat o non dal castelhan dins una Republica Catalana mòstran la complexitat dal problèma.
Que o volham o non, i a totjorn sus nòstre chamin de quista de libertat la peaa de l’istòria qu’avèm rebutaa. Que la peaa nos agrade o non, i es, e nòstres vans esfòrces l’esfaçaràn ren.
Incompletas descolonizacions que nos convian pas, totun, a abandonar lo chamin, mas a umilament lo saupre lòng, coma una quista que val lo còp perque unís de generacions devèrs la meteissa tòcha. La libertat es lo chamin, çò se devon dire de pòbles de paire en filh e de maire en filha entrò la liberacion completa.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
"Sensa parlar d’Occitània ni de son ipotetica liberacion, aüra utopica" : vejaicí una paraula lucida, de bòna fe, onèsta ! Amai volguessiam au fons que ne'n seguèsse autrament...
Personalament, crese mens a una "liberacion completa" qu'a una adaptacion en fach de las generacions. L'eissida que vese per nòstre País d'Òc, es la recuperacion progressiva e benvolenta de sas rèstas per Catalonha... se Catalonha capita son endependença !
E se la poissança politicoeconomica de l'airau barcelonenc acampa fòrça e enfluença en cò nòstre, es aquò que li arrivarà a "la région Occitanie". Ara que França es victoriosa, es lo pièger que pogue sovetar ieu a nòstra region administrativa qu'ansin fariá taca d'òli a las bolas de son espandi en cò de sas vesinas administrativas.
Tot ce que fasèm dinc la batuèsta per l'Òc despuèi de decenias, e siái oblijat de ne'n convenir en legissent tant e mai d'articles d'opinion, de testimoniatges, en comptant l'esperiença miuna, e ben tot aquò reven a batre l'aiga emb d'un baston, a menar un combat de rèire-garda. Dise pas que faugue s'arrestar. Mès coma que vire, nòstre País d'Òc, son anma collectiva, son gaubi comunautari se tornaràn encarnar automaticament e d'un autre biais.
Adonc per non sofrir, me sembla que devèm contunhar dinc la fe mès sens esperar quauqua resulta precisa, chifrada. Autrament, sarem deçaupeguts. E puèi, consentir de faire lo dòu d'una part de nautres sens quitar de téisser lo liam emb de nòstra Istòria, nòstras racinas.
Es la vida que fau tornar enventar, que fau ne'n tornar trovar lo sen mai lo sens finalament : e la vida vendrà d'esperela cultura autoctòna.
#2 En occitan normatiu, los latinismes s'escrivon amb -um: referendum, album, serum...
"identifiCo"
referendOm
Dempuei la batalha perduda de Montségur, i a una sola religion, una Franca una e indivisibla.
I a una sola sciença, una sola arqueologia, una sola istòria, una sola filosofia, una sola laicitat....
Es temps de s'interessar a tot çò qu'i a darrier lo sol. E, ma fe, i a de las causas belcòp pus logicas e vertadieras. Quò es benleu perque volam pas veire aquò, que se tròba sus internet, que semblam esser perdegut dins un monde que comprenam pus.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari