Opinion
Pèrdre ren la memòria
Fa qualques jorns, aguèro una discussion, tengua paradoxalament sus Whatsapp, amb mon amic Matiàs Gibèrt sus una tragèdia que s’alestís. Siam a mand de pèrdre la memòria.
D’efiech, que servam per nosautres dins l’avenir? Las letras, las gardàvem per totjorn amb nosautres, coma remembre dals gents qu’aviam aimaas o qu’aimàvem encara. Aüra, que fasèm dals e-mails, dals comentaris de Facebook, dals messatges de Whatsapp o d’aqueles de nòstres telefonets? E mai n’i pòscha aver puei de peaas, veèm ben que son ren faches per durar. Sovent los delissèm, mentre qu’ausàvem pas d’estraçar las letras que recebèrem.
Tanben nos es vengut aisat de prene de fòtos e de ne servar de milierats dins nòstres ordenaors. Mas sembla que los fichiers numerics sián pas tanpauc faches per durar, qu’un jorn o l’autre despareisseràn, en nos laissant amb la meteissa ànsia que sentèm chasque còp qu’un defaut informatic menaça de los esfaçar.
Quand torno en cò de mos parents, m’agrada de percórrer los vièlhs albums de fòtos, que nos fan accedir, amb lo doç contacte dal plastic tochat, a d’epòcas que ne volèm raprochar, a de moments d’amistat, de fèsta, de viatge o d’afeccion qu’aimam de nos recordar.
Coma literari, penso egalament a las correspondéncias que nos permeton d’entendre e conéisser los autors, los procèsses de creacion, los eschambis d’idèas: que nos en restariá se las convèrsas entre Mistral e Romanilha se foguèsson passaas aüra sus Whatsapp e los dos braves autors constrenches de delir de messatges per estalviar d’espaci? Deuriam espepissar durant d’annaas los disques durs dals ordenaors en cèrcha d’un preciós e-mail, neat al mieg de desenas de miliers de messatges publicitaris o professionals?
Me recòrdo encara dal subrebèl article de Terric Lausa sus la malautiá d’Alzheimer de sa maire. O sabèm ben, es terrible de pèrdre la memòria, que de la memòria depend una granda partia de nòstra umanitat, fondaa sus l’emprenta dal temps sus nòstras consciéncias.
E occitanistas, siam conscients dal pas dal temps, e de la necessitat de pèrdre ren la memòria. Es la basa de nòstre combat: que nòstre pòble qu’a quasi tot eissubliat recòbre la memòria de sa lenga, de sa cultura, de son istòria mespresaas.
Siam de luchaires de memòria.
D’efiech, que servam per nosautres dins l’avenir? Las letras, las gardàvem per totjorn amb nosautres, coma remembre dals gents qu’aviam aimaas o qu’aimàvem encara. Aüra, que fasèm dals e-mails, dals comentaris de Facebook, dals messatges de Whatsapp o d’aqueles de nòstres telefonets? E mai n’i pòscha aver puei de peaas, veèm ben que son ren faches per durar. Sovent los delissèm, mentre qu’ausàvem pas d’estraçar las letras que recebèrem.
Tanben nos es vengut aisat de prene de fòtos e de ne servar de milierats dins nòstres ordenaors. Mas sembla que los fichiers numerics sián pas tanpauc faches per durar, qu’un jorn o l’autre despareisseràn, en nos laissant amb la meteissa ànsia que sentèm chasque còp qu’un defaut informatic menaça de los esfaçar.
Quand torno en cò de mos parents, m’agrada de percórrer los vièlhs albums de fòtos, que nos fan accedir, amb lo doç contacte dal plastic tochat, a d’epòcas que ne volèm raprochar, a de moments d’amistat, de fèsta, de viatge o d’afeccion qu’aimam de nos recordar.
Coma literari, penso egalament a las correspondéncias que nos permeton d’entendre e conéisser los autors, los procèsses de creacion, los eschambis d’idèas: que nos en restariá se las convèrsas entre Mistral e Romanilha se foguèsson passaas aüra sus Whatsapp e los dos braves autors constrenches de delir de messatges per estalviar d’espaci? Deuriam espepissar durant d’annaas los disques durs dals ordenaors en cèrcha d’un preciós e-mail, neat al mieg de desenas de miliers de messatges publicitaris o professionals?
Me recòrdo encara dal subrebèl article de Terric Lausa sus la malautiá d’Alzheimer de sa maire. O sabèm ben, es terrible de pèrdre la memòria, que de la memòria depend una granda partia de nòstra umanitat, fondaa sus l’emprenta dal temps sus nòstras consciéncias.
E occitanistas, siam conscients dal pas dal temps, e de la necessitat de pèrdre ren la memòria. Es la basa de nòstre combat: que nòstre pòble qu’a quasi tot eissubliat recòbre la memòria de sa lenga, de sa cultura, de son istòria mespresaas.
Siam de luchaires de memòria.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#3 Per far virar las estructuras informaticas, cal d'electricitat e una societat plan estructurada, coërenta e solidària a l'entorn per n'assegurar lo manten de longa. Sénher Castèl, vos tròbi ieu plan optimista. Fins ara, non avèm pas trobat res per remplaçar corrèctament lo petròli qu'acamina totas las matèrias primièras de l'extraccion fins a l'utilizacion. Cossí farem tre que de petròli, i aurà pas cap mai gotet ? E sense electicitat, cossí activarem las bancas memorialas informatizadas, en supausant que de logicials privats sián encara en coëréncia mab los supòrts memorials actuals…? Dins aqueste mond, lo temps es lo mai fòrt. Conra el podèm bracejar, mas el gardarà sempre lo mot darrièr.
Per çò de l'extractivisme que fonda las nòstras societats actualas, vesi l'avenir se sarrar del meteis biais que se sarrèt de l'isla de Pascas. Cap mai arbre valguèt cap mai societat umana, cap mai cultura ni cap mai memòria, en defòra de las estatuas ieraticas que nos fintan encara lo fons de l'uèlh. A aiçò près que nosautres, mondializats que sèm, non poirem pas quitar cap isla planetària per anar saquejar e arroïnar cap autra planèta endacòm mai dins l'univèrs… I caldriá plan soscar abans d'o sacamandar tot aicí meteis. L'informatica far integralament partida del còs extractivista de l'antroposfèra, e finirà amb ela, se non curam tres ara las cellulas cancerosas que trabalhan son que pel sieu compte, sense jamai se preocupar de la santat generala de l'organisme viu.
Vertat es, Sénher Castèl, que coma Schopenhauer, Leopardi e Cioran, soi sovent plan tròp pessimista. Unes cresents vos i vendrián parlar benlèu del pecat de desesperança. E es vertat qu'un optimise coma lo vòstre pòt èsser plan preciós. Mas jamai non cal pas oblidar que, se sèm mortals, o son tanplan las societats umanas, mai que mai del moment que sa coëréncia organica intèrna (solidaritat, ideal comun) es abandonda per un "cadun per çò sieu…" a la corta-vista.
En realitat, es tot lo contrari. Lo numeric ajudarà probable de mièlhs mantenir de milierats de documents qu'a passat temps. Es una evidéncia, subretot ara que tot es interconectat. Lo papier se conserva ben pus mau qu'una bòstia mail e deguns aup pas quantei letras escrichas foguèron perdudas abans la numerizacion de l'escritura.
Vos imaginatz leis istorians dins un parèu de sègle, tota la matèria qu'auràn a bóudre per estudiar nòstra temporada ? Cresi pas que regretaràn lo temps d'abans, non pas.
Les fotos també s’esborren amb el temps. Fa uns vint anys, vaig veure a Niça unes fotos magnífiques de la conquesta de la Cotxinxina al fons de l’antic museu de les colònies en un estat precari. Què en deu restar ara ?
Çò numeric es encara mai falhible, segur, que çò subre papièr. Las licéncias acordada per poder obrir un supòrt tèxte, quin que siá, son revocablas e escafablas d'un jorn a l'endeman. Es çò meteis pels images, pels documents audio e video informatizats.
Mas, Gerard-Joan, tot non nos fa gaire mai qu'un signe en passant. As probablament ja vist en qualque endreit d'Occitania o d'endacòm mai, tot a l'entorn de la mar tampada, emai plan luènh al nòrd, cap a las tèrras demoradas celticas, de pèiras levadas. Aqueles monuments non son celtics, mas fòrça anteriors encara. Qui levèt aquelas pèiras monumentalas ? Cossí parlavan ? De qué parlavan ? Qué cresián ? Qué sabián ? Quines poèmas orals, benlèu magnifics (cossí saber ?) i recitavan davant ? Tot aquò es perdut que reperdut. Quora arribèron los Celtes dins las tèrras de futura lenga occitana, qui trobèron sul camin, luènh al fons de las montanhas ? Cossí parlavan aqueles montanhòls ? De qué parlavan ? Etc… Non la te torni far. 99% del patrimòni cultural uman es ja desoblidat despuèi 150 000 ans d'Homo Sapiens Sapiens. E aquò continuarà encara, e encara.
Sèm totes paucas causas, dins un esbrigalhon de temps absoludament derisòri. Segur… E urosament.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari