Fa un pauc mai d’un an lo professor Sobrequés encara nos recordava dins un article al Punt Avui: “D’afirmar que Catalonha es una colònia d’Espanha sembla, quitament pels nacionalistas mai engatjats, una exageracion dialectica. Es un concèpte que l’independentisme a pas assumit de manièra abituala, coma es evident dins los programas de las eleccions del 27 de setembre passat.” Per tant que cèrtas voses metan –tornarmai– en circulacion l’analisi colonialista de la situacion politica de Catalonha dels darrièrs tres cents ans, encara uèi es, nieus dins la màger part de cercles benpensants independentistas, una mena d’idèa folastra, incomòda, dessenada e quitament contraproductiva pel movement independentista.
 
Va sens dire, ça que la, que lo fach que m’es mai misteriós e paradoxal a l’encòp d’aqueste evidentissim cas de sindròm d’Estocòlme galopant es qu’aquel refús gaireben visceral de considerar la situacion politica actuala de Catalonha –e la dels darrièrs tres cents ans– d’ocupacion coloniala es encara mai manifèstament veement a la senèstra catalana —amb l’excepcion parciala de la CUP— que non pas a la drecha.
 
I perpensavi fa gaire quand tot en un còp m’avisèri qu’al Sant Joan passat fasiá ja uèch ans que nos aviá quitat lo grand Robèrt Lafont. L’intellectual, poèta, lingüista, politician e polivalent illustre occitan foguèt una figura capitala non solament de l’occitanisme de la segonda mitat del segle XX, mas de Catalonha e de l’ensems dels pòbles d’Euròpa. Dins aquel sens, un dels elements fondamentals que l’occitanisme politic deu a Robèrt Lafont es d’aver assumit dempuèi los ans setanta qu’Occitània —e las autras nacions de França per extension— patís çò que lo professor mexican Pablo González Casanova bategèt amb lo nom de “colonialisme intèrne” e que Lafont  adoptèt, teorizèt e difusèt plan ben dins lo libre Sur la France per parlar del cas occitan.
 
Robèrt Lafont èra un pensador prefondament occitanista, e totun tanben prigondament de senèstra, pacifista e europeïsta. Coma se se tractèsse de l’alhòli, durant de decennis saupèt ligar indestriablament lo combat non violent nacional amb lo combat non violent social e sindical. L’apròvan d’episòdis istorics de dimension europèa coma lo dels carbonièrs de la Sala, lo Gardarem lo Larzac o lo movement “Volèm viure al País”. Volguèt quitament montar una candidatura a la presidéncia de la Republica Francesa amb un programa de biais descomplexat de senèstra, europèu e descentralizaire. Per tant, Lafont non seriá pas suspècte de cap supausada alt-right primitiva occitana, ni res que la semble. E malgrat aquò —o, de fach, precisament perque èra ansin, de senèstra—, foguèt lo primièr per introduire en Euròpa la nocion de “colonialisme intèrne” per denonciar l’opression dels estats-nacion europèus sus los autres pòbles del continent, coma l’occitan e lo catalan.
 
A Lafont lo fustibulava lo secutament de la lenga occitana que pendent de sègles l’aviá practicada l’estat francés amb la meteissa intensitat que lo revoltavan las injustícias socialas e l’esplecha dels trabalhadors dins lo Mond entièr. De fach se poiriá dire que, pel de Nimes, èra, probablament, lo meteis combat: los d’ “en bas” —çò que los darrièrs ans es devengut tant a la mòda en cò nòstre— contra las estructuras, elèits e poders dominants. Coma Zapata, Bolívar e lo Che.
 
Se Lafont i vesiá clar fa cinquanta ans, perqué la senèstra catalana a tantes problèmas d’acceptar lo’colonialisme intèrne’ que lo patís tanben nòstre país? Soi dels que vòlon pensar que, a la diferéncia dels Albiols i Riveras, los Domènechs, Coscubielas e companhiá non son pas una còla de collaboracionistas colonials. Una ipotèsi aital apartada, doncas, a ieu sonque me ven una trista responsa. Los occitans son lo’sud’ de França e, aquestes darrièrs sègles, an carrejat tradicionalament i majoritària la consciéncia de pòble de païsans paure –e empaurit. Aquesta vision, mièg veraia mièg caricatura, es partejada dins l’imaginari collectiu de la màger part dels franceses encara ara. A París son rics e letrats. A Aush una còla de païses qu’abalisson de guits, que lor fetge gras engolisson a París. Aquela connotacion negativa del sud quitament la tirassa tanben l’accent francés del país, considerat encara ara pels del nord tròp rural, pauc sofisticat e ges rafinat. Es exactament, mutatis mutandis, çò meteis que se passa en Catalonha del Nòrd. E ben, a ieu me sembla qu’aicí es la clau de vòlta. Mentre que los occitans an cregut, e mai quand èra pas pus veraia, a lor condicion de pòble paure e empaurit –e los conciutadans franceses ansin o lor an recordat cada còp qu’an pogut—; los catalans se sèm creguts, e mai quand èra pas verai, los rics d’Espanha —e ansin o nos recòrdan cada còp que pòdon.
 
Ieu diriái que i a una partida de la senèstra catalana que despuèi longtemps es tombada dins aquela dobla trapèla. La primièra es de creire que realament en Catalonha sèm rics poirits. Encara ara me remembri los estius amb los grands d’Empordan quand arribavan en tropa los supausats occitans’paures e païsans’ per i passar las vacanças e aspergissián de sòus los bars e restaurants de la zòna amb una alegria inusitada en cò nòstre fins alara. La segonda trapèla es de creire que nòstra ipotetica riquesa l’avèm obtenguda non pas de biais meritat per nòstre talent, engenh e esfòrç individual e collectiu, mas per astre, art de magia, o, francament, per de mejans colpables. E la tresena trapèla es d’avalar aquela morala paternalista catolica-fraires-de-la-caritat e ipocrita tipica d’una partida de la senèstra rasclada, segon la quala las unicas luchas e revendicacions lausablas sus la planeta Terra son las que provenon dels solennament paures. Ipocrita, es clar, perque es la meteissa senèstra que s’escandaliza pas quand se tracta de defendre de corporacions de dobtosa misèria economica com la dels taxistas de Barcelona.
 
Lo contrasens de tot aquò es que se Catalonha es pas brica una colònia intèrna d’Espanha esplechada e oprimida, mas un país ric e privilegiat clafit de multimilionaris mafioses, raubaires e d’immorals plorinoses que se son vendut lo país, perqué lo PSUC representèt durant tant de temps lo catalanisme de senèstra defensor de las classas popularas? Quin sens auriá agut l’eslogan “Catalonha un sòl pòble”? E lo “Mis manos, mi capital” [mas mans, mon cabal], que m’a totjorn semblat la version europèa del mexican “La tierra es para quien la trabaja” [la tèrra es per qui la trabalha]?
 
Bensai la solucion a la tendresa de la simplicitat: aquest estiu fagam que cap progressista catalan se tròbe pas sens un libre de Robèrt Lafont. Sòna pro misericordiós coma campanha?
 
 
 
 

---

Article publicat en catalan sus VilaWeb.
 
 
 



lafont