Mès musica! Tiò, mès musica en aranés. Que ven de veir era lum ua naua composicion musicau en aranés, es Gòis a Sant Ròc de Vilamòs (Val d’Aran).
Era pèça ei ua naua òbra, frut dera collaboracion der escrivan, istorian, erudit e poèta de Les (Val d’Aran) Jèp de Montoya e deth musician e compositor d’ascendéncia aranesa, Jaume Masana dit Castèth, e ei interpretada per “Es Paums”, qu’auem joatat es mots tamb es sons.
Aguesta ei dejà era quatau produccion deth projècte que es autors comencèren en er an 2014 e tamb eth que vòlen méter musica a tèxtes de poètes aranesi de toti es tempsi.
Aguest còp tamb es Gòis Jèp de Montoya e Castèth s’an apropat e an campat en un nau genre, era musica religiosa aranesa, dempús d’auer produsit balades (Net de Huec), ròck (Hilh!) o nadaletes (Era Soca de Nadau). Aguestes tres òbres que son includides en CD editat1 per “Es Paums” en auents de 2015.
En aguesti moments es autors ja son a trabalhar en ua naua composicion de tematica religiosa en aranés, ua Accion de Gràcies entà èster interpretada en quinsevolhe ofici religiós.
Es Gòis se presentèren eth passat dia 15 de junhsèga en un lòc plan restacat tamb er aranés, er Institut des Lengües dera Universitat de Lhèida e s’estrearàn ena Hèsta Major de Vilamòs eth dia 15 d’agost.
Es lectors de Jornalet que son es prumèri en escotar aguesta composicion possant sus eth link qu’acompanhe ad aguest article.
S’a editat ua sèrie limitada e numerotada de huelhes artistiques tamb es paraules, era musica e ua orladura tamb motius dera flòra, era fauna e era istòria dera Val d’Aran, que reprodusim ena fotografia ath costat.
Entà compausar es Gòis auem auut d’oishinar pes archius, escorrunflar pes parròquies e odegar enes bibliotèques. Auem trapat que i a ua grana aficion per aguest genre e tanplan un pialèr d’activitat, associacions d’amics des Gòis, colleccionistes, amassades, blògs, publicacions, interessadi, eca. Be n’i a de gòis publicadi per totes es parròquies deth nòste País. En Aran, sonque tamb eth hons que mos a deishat Mossen Amiell, er amàs publicat en er an 2000 per Ajuntament de Naut Aran e era colleccion qu’auem consultat der expèrt en gòis Mossèn Josep Maria Vinyolas2 que n’auem trapat mès d’ua vintea. Tot un mon de gòis, tè!
Es Gòis que son ua manifestacion mès dera cultura populara deth nòste País que mos parlen dera poesia, dera musica, deth folclòre e dera religiositat dera gent des nòsti pòbles.
Basicaments es Gòis son ua pregària cantada peth pòble, entà demanar proteccion a Nòsta Senhora o a bèth sant coma Sant Ròc, Sant Sebastian o Sant Fabian entre d’auti.
An d’auer ues caracteristiques literàries e musicaus concrètes entà arténher era consideracion de “Gòis”: un poèma de bères estròfes —entre sies e ueit— tamb vèrsi generauments eptasillabics. Sèt sillabes s’eth vèrs acabe en paraula oxitona e ueit s’acabe en paroxitona. An ua entrada o estriuet ath cap, tamb rima encadiada, e dempús vien es estròfes des que, es dues darrères encaishen tamb es dus darrèri vèrsi dera entrada. Cada estrofa a sies vèrsi.
Eth nòm de Gòi li ven des mistèris de gòi qu’auec era Vèrge, a saber, era Anunciacion, era Nativitat de Jèsus, era Adoracion des Reis e es pastors, era Resurreccion deth Crist, era Ascension de Senhor ath Cèu, era Pentacòsta o era Venguda der Esperit Sant en Cèu, e era Assumpcion e Coronacion. Aguesti mistèris que se didien en tot pregar eth rosari.
Ei un cant plan democratic pr’amor que non i a solistes, lo cante tot eth pòble sense distincion e qu’enes paraules se servís dera prumèra persona deth plurau entà demanar proteccion entara collectivitat, “sigues eth nòste guaridor”. En temps vielh se li demanaue a Sant Ròc proteccion contra era pestiléncia, aué en dia l’ac podem demanar contra d’auti maus e malauties.
Era tradicion de cantar es Gòis encara se ten en bèri pòbles dera Val, mès que en Vilamòs auie desapareishut.
Ara tamb aguesta naua composicion, que volem que aumens un còp ar an era gent des nòsti pobles cante, e cante en aranés laguens des nòstes glèises.
Mès musica ei çò que mos cau, tiò mès musica en aranés, pr’amor que cantar ei ua bona manèra de promòir er usatge sociau der aranés.
Coma didie eth musician Pau Casals “arremassar e publicar es gòis tradicionaus ei un nau pas cap ath rencontre dera anma deth nòste pòble2”
Saludacions musicaus.
1. Era soca de Nadau editat per Es Paums tamb era collaboracion de Conselh Generau d’Aran e Institut d’Estudis Ilerdencs.
2. Goigs i devocions populars de Mossèn Josep Maria Viñolas Esteva.
3. GÒIS DERA VAL D’ARAN • Nòsta Senhora de Mijaran (aranés) • Nòsta Senhora de Montgarri • Nòsta Senhora de Cap d’Aran en Tredòs • Sant Martin de Corilha en Gessa • Nòsta Senhora des Nhèus en Gausac • Nòsta Senhora dera Artiga de Lin enes Bòrdes • Sant Esteve de Tredòs • Nòsta Senhora des Desemparats de Montcorbau (aranés) • Nòsta Senhora des Nhèus de Vaquèira • Sant Pelegrin d’Arties • Sant Feliu de Bagergue • Santa Margalida de Bagergue • Sant Julian de Garòs (aranés) • Nòsta Senhora de Montserrat dera capèla deth camin de Gessa • Santa Anna dera cabana de Montorromies de Gessa • Jesús Crucificat de Salardú. • Sant Andrèu de Salardú • Sant Sebastian d’Unha • Santa Eulària d’Unha • Sant Joan Baptiste de Les • Sant Blas de Les • Sant Ròc de Gausac • Sant Fèlix de Vilac (aranés) • Apostòl Santiago de Casau • Sant Fabian d’Arres de Jos
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Peregrin d’ italians camins, de pèsta e maus suanhador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
1
O gloriós e gran Sant Ròc, hilh dera nòbla Montpelhèr, enes tèrres deth Lengadòc, cerquès ath Diu vertadèr. Tu qu’orfan es tòns bens venís, sigues eth nòste guaridor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
2
As praubi en benefici, tot les dès, seguint eth camin de Roma, hènt sacrifici, e suanhant-les deth chagrin; cercant es nòbles destins que merquèc eth Sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
3
En Cesanea a un malaut, guarís damb era tua man; resultèc èster un cardenau, que, deth Papa ‘t portèc dauant. Era Roma etèrna vedís com insigne espectator. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
4
En Rimini prediquès e Rouna, un caritatiu can, quan en Piacenza t’ infectés, en bòsc te portaue eth pan tant que Gottardo te guarís, estant eth tòn sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
5
Acusat d’ espia t’ aueren d’ Anguera e eth Lac Major, ath cant. En preson t’ embarrèren; confortant-te en Diu, tot pregant. Tostemp as estat e siguís, d’ ànimes, mèstre e professor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ ès protector.
6
Venècia ‘t proclamèc ath mon e venerà-te proposèc. Tòn patronatge e invocacion eth nòste Vilamòs volec. Tu ara sua brava gent curbís de pèsta estant defensor. A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
7
Fiulen, sauten damb esprit viu isards deth Montlude e Ushèra. “Es Paums” canten a Diu Joiosi en primauera. Eth Venerable Joan daurís camins de fe com Precursor. A Aran Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
8
Mèrca aranesi camins O, tu de Montpelhèr senhor! A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
Peregrin d’ italians camins, de pèsta e maus suanhador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
1
O gloriós e gran Sant Ròc, hilh dera nòbla Montpelhèr, enes tèrres deth Lengadòc, cerquès ath Diu vertadèr. Tu qu’orfan es tòns bens venís, sigues eth nòste guaridor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
2
As praubi en benefici, tot les dès, seguint eth camin de Roma, hènt sacrifici, e suanhant-les deth chagrin; cercant es nòbles destins que merquèc eth Sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
3
En Cesanea a un malaut, guarís damb era tua man; resultèc èster un cardenau, que, deth Papa ‘t portèc dauant. Era Roma etèrna vedís com insigne espectator. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
4
En Rimini prediquès e Rouna, un caritatiu can, quan en Piacenza t’ infectés, en bòsc te portaue eth pan tant que Gottardo te guarís, estant eth tòn sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
5
Acusat d’ espia t’ aueren d’ Anguera e eth Lac Major, ath cant. En preson t’ embarrèren; confortant-te en Diu, tot pregant. Tostemp as estat e siguís, d’ ànimes, mèstre e professor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ ès protector.
6
Venècia ‘t proclamèc ath mon e venerà-te proposèc. Tòn patronatge e invocacion eth nòste Vilamòs volec. Tu ara sua brava gent curbís de pèsta estant defensor. A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
7
Fiulen, sauten damb esprit viu isards deth Montlude e Ushèra. “Es Paums” canten a Diu Joiosi en primauera. Eth Venerable Joan daurís camins de fe com Precursor. A Aran Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
8
Mèrca aranesi camins O, tu de Montpelhèr senhor! A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
Nos podriatz pas botar las paraulas d'aquela fèrma brava chanson en los comentaris ? Gramací
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
#2 Mercés ! ;-)
Peregrin d’ italians camins, de pèsta e maus suanhador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
1
O gloriós e gran Sant Ròc, hilh dera nòbla Montpelhèr, enes tèrres deth Lengadòc, cerquès ath Diu vertadèr. Tu qu’orfan es tòns bens venís, sigues eth nòste guaridor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
2
As praubi en benefici, tot les dès, seguint eth camin de Roma, hènt sacrifici, e suanhant-les deth chagrin; cercant es nòbles destins que merquèc eth Sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
3
En Cesanea a un malaut, guarís damb era tua man; resultèc èster un cardenau, que, deth Papa ‘t portèc dauant. Era Roma etèrna vedís com insigne espectator. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
4
En Rimini prediquès e Rouna, un caritatiu can, quan en Piacenza t’ infectés, en bòsc te portaue eth pan tant que Gottardo te guarís, estant eth tòn sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
5
Acusat d’ espia t’ aueren d’ Anguera e eth Lac Major, ath cant. En preson t’ embarrèren; confortant-te en Diu, tot pregant. Tostemp as estat e siguís, d’ ànimes, mèstre e professor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ ès protector.
6
Venècia ‘t proclamèc ath mon e venerà-te proposèc. Tòn patronatge e invocacion eth nòste Vilamòs volec. Tu ara sua brava gent curbís de pèsta estant defensor. A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
7
Fiulen, sauten damb esprit viu isards deth Montlude e Ushèra. “Es Paums” canten a Diu Joiosi en primauera. Eth Venerable Joan daurís camins de fe com Precursor. A Aran Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
8
Mèrca aranesi camins O, tu de Montpelhèr senhor! A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
Peregrin d’ italians camins, de pèsta e maus suanhador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
1
O gloriós e gran Sant Ròc, hilh dera nòbla Montpelhèr, enes tèrres deth Lengadòc, cerquès ath Diu vertadèr. Tu qu’orfan es tòns bens venís, sigues eth nòste guaridor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
2
As praubi en benefici, tot les dès, seguint eth camin de Roma, hènt sacrifici, e suanhant-les deth chagrin; cercant es nòbles destins que merquèc eth Sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
3
En Cesanea a un malaut, guarís damb era tua man; resultèc èster un cardenau, que, deth Papa ‘t portèc dauant. Era Roma etèrna vedís com insigne espectator. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
4
En Rimini prediquès e Rouna, un caritatiu can, quan en Piacenza t’ infectés, en bòsc te portaue eth pan tant que Gottardo te guarís, estant eth tòn sauvador. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ès protector.
5
Acusat d’ espia t’ aueren d’ Anguera e eth Lac Major, ath cant. En preson t’ embarrèren; confortant-te en Diu, tot pregant. Tostemp as estat e siguís, d’ ànimes, mèstre e professor. A Aran, Sant Ròc, protegís; de Vilamòs n’ ès protector.
6
Venècia ‘t proclamèc ath mon e venerà-te proposèc. Tòn patronatge e invocacion eth nòste Vilamòs volec. Tu ara sua brava gent curbís de pèsta estant defensor. A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
7
Fiulen, sauten damb esprit viu isards deth Montlude e Ushèra. “Es Paums” canten a Diu Joiosi en primauera. Eth Venerable Joan daurís camins de fe com Precursor. A Aran Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
8
Mèrca aranesi camins O, tu de Montpelhèr senhor! A Aran, Sant Ròc protegís; de Vilamòs n’ès protector.
Nos podriatz pas botar las paraulas d'aquela fèrma brava chanson en los comentaris ? Gramací
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari