Primièra partida I. La leiçon de guitarra (seguida)
 
A pena alucat lo gas, lo mèstre de la guitarra se sasiguèt de l’instrument, retibèt las còrdas, ne percorriguèt lo margue, s’abaissèt sus el coma se’l volguèsse potonejar. Faguèt sonar qualques acòrds, per ensajar; puèi se virèt cap al disciple, qu’aviá ja la sieuna en posicion:
 
— Vejam! Prenètz lo margue, Major, anem!
 
Quaresma se preparèt los dets, acordèt l’instrument, mas i aviá pas la fermetat ni mai lo gaubi del mèstre a l’execucion de la meteissa operacion.
 
— Èp, major! Agachatz! Es coma aquò.
 
E li mostrava la posicion de l’instrument, anant del pitre fins al braç esquerrièr, tiblat e leugièrament assegurat per aquel de drecha, puèi apondèt:
 
— Ò, major! La guitarra aquò’s l’instrument de la passion. A besonh de pitre per parlar... Lo cal prene fermament mas lo cal prene fermament amb delicadesa e amor, coma se foguèsse una amanta, una nòvia e que li diguèsssem çò que sentissèm.
 
Fàcia a una guitarra Mèstre Ricardo veniá loquaç, claufit de senténcias, son èsser fremissiá tot entièr de passion per l’instrument mespresat.
 
La leiçon durèt un cinquantenat de minutas. Lo major se cansèt e demandèt que lo mèstre cantèsse. Aquò èra lo primièr còp que Quaresma li demandava. Ben que se sentiguèsse flatat, la vanitat professionala volguèt qu’el, a la debuta, refusèsse.
 
 — Au! Ieu ai pas res de nòu, pas de composicion mieuna.
 
— Cantatz la d’un autre.
 
— Ò, Dieu garde! Santa Verge! Canti pas que las mieunas. Lo Bilac – coneissètz? Me volguèt escriure una modinha, mas refusèri, tè! A la guitarra, i entendètz pas res “Monsur” Bilac! Çò d’important, aquò’s pas d’escriure qualques vèrses plan faches per dire de polidas causas; òi! çò d’essencial aquò’s de trobar los mots que la guitarra volonta e desira. Per exemple: se diguèsse, coma o volguèri a la debuta, dins O pé, una modinha mieuna: o teu pé é uma folha de trevo, aquò anava pas amb la guitarra. Volètz veire?
 
E çò ensagèt a votz baissa, acompanhat per l’instrument: o-teu-pé-é-uma-fo-lha-de-tre-vo. Vesètz? - çò contunhèt, coma aquò, marcha pas. Ara, gachatz: -teu-pé-é-uma-ro-sa-de-mir-ra. Es quicòm mai, non pas?  
 
— Sens cap de dobte, çò diguèt la sòrre de Quaresma.
 
— Cantatz-la, convidèt lo major.
 
— Non, objectèt Ricardo. Es una vièlha cançon, vau cantar Promessa, la coneissètz?
 
— Non, faguèron lo fraire e la sòrre.
 
— Dau! Es a quicòm pròche coma las Pombas de Raimundo.
 
— Anatz-i! Cantatz, Mèstre Ricardo! demandèt Dòna Adelaïde. 
 
Ricardo Senhor dos outros fin finala acordèt un còp de mai la guitarra e faguèt d’una votz flaca:
   
— Ara vesètz, çò diguèt entremièg, quant imatge! Quant imatge!
 
E aital contunhèt.
 
Las fenèstras èran dobèrtas. Gojatas e gojats comencèron de s’amolonar sul trepador per ausir lo trobaire. Sentissent que la carrièra s’interessava a el, Coração dos Outros anèt depurant la diccion, prenent un aire ferotge que supausava èsser de tendresa e d’estrambòrd; e quand acabèt, aplaudiguèron de mans del defòra e dintrèt una joventa en cercant Dòna Adelaïde.
 
— Asseta-te Ismênia, çò diguèt.
 
— E ben! Avèm pas agut a esperar.
 
Ricardo se redreiçèt sus la cadièra, espinchèt un pauc aquela gojata e contunhèt de dissertar sus la modinha. Aprofièchant d’una pausa, la sòrre de Quaresma pausèt una question a la joventa: 
 
— Alavetz, quora te maridas?
 
Aquò èra la question que sempre li pausavan. Doncas, incurvava ela, a man drecha, sa pichona tèsta encoronada de magnifics pèls castanhs, amb de tons d’aur e fasiá:
 
— Sabi pas... Cavalcânti acaba sos estudis a la fin de l’an, puèi decidirem.
 
Aquò èra dich cativament, amb una languina pertocanta.
 
Èra pas laida la gojata, la filha del general, lo vesin de Quaresma. Èra quitament fòrt simpatica, amb aquela fisionomia de pichons traches mal dessenhats e cobèrts de qualques rebats de bontat.
 
Aquel sieu noviatge durava dempuèi d’annadas; lo nòvi, lo famós Cavalcânti, estudiava per far lo dentista, dins un cors de dos ans, que faguèt pr’aquò tirassar sus quatre e a aquela famosa question: “Alavetz, quora te maridas?”, Ismênia se deviá sempre de respondre “Sabi pas... Cavalcânti acaba sos estudis ongan ...” Intimament, aquò la geinava pas. Dins la vida, per ela, çò d’important aquò èra pas que de se maridar; mas de preissa, n’aviá pas cap, res dintre ela ba demandava. Aviá ja agantat lo nòvi, lo rèsta aquò èra pas qu’una question de temps…
 
Dicha la responsa a Dòna Adelaïde, expliquèt lo motiu de la visita.
 
Èra venguda, a la demanda del paire, convidar Mèstre Ricardo Coração dos Outros a cantar en cò d’ela. 
 
— Papà, çò diguèt Dòna Ismênia, presa fòrça las modinhas…   Es del Nòrd; o sabètz plan, Dòna Adelaïde, qu’a las gents del Nòrd lor agradan fòrça las modinhas. Venètz.
 
E se n’anèron defòra. 
 


(fin de la primièra partida)