Per un vrèspe ploginós d’aqueste mes d’agost, me soi anat embarrar dens un cinèma. La causida èra pas fòrça larga e èi causit un filme francés deu realizator Ludovic Bernard qu’acaba de sortir. Es eth qu’a rodejat L’Ascension, una comèdia sus la conviviéncia interculturala.
 
Solide que, de tira, se pensa que Mission Pays Basque se plaça dens la dralha d’un Bienvenue chez les Ch’tis, es a díser una comèdia que bota en plaça los particularismes de çò que los Parisencs apèran “nòstas bèras regions de França”. Haut o baish, es aquò. Demorava pas que de saber com lo Bascoat seré tractat. Bon, ac cau díser tre la debuta, se’n sortís pas tròp mau.
 
Solide, soi pas segur que hasca l’unanimitat deu costat de Sent Estève de Baigòrri, mes auré podut estar pièger. Purmèr, la lenga es presenta, e, ende jo, es benlèu la causa màger. Los personatges bascos parlan entr’eths en basco, pas fòrça longtemps, mes pro lèu dens lo filme, e au mens l’euskara s’ausís e se legís.
 
Cau pensar qu’aqueste filme es una produccion francesa de cap a un public larg, e doncas calèva pas tampauc s’aténguer a quicòm de fòrça pregond sus la “basquitud” com ac comprengon militants nacionalistas per exemple.
 
Quan vam véser un tau filme, volèm totjorn que sian pas desbrembats elements de la cultura, mes volèm pas tampauc que sian tractats coma lòcs comuns e arreborits. Es mauaisit, e benlèu l’òbra de Bernard s’i escad pas tròp mau. Hèstas de Baiona (ac sabi, ac sabi, es a mieja gascona), kalimutxo, Izarra, concors de levat de pèiras e de crits d’aulhèrs, paisatges suberbèths, un ors que compreng lo basco, mes tanben mès seriosament clandestinitat e luta armada servissen de tela de hons a las benalèjas de la berogina Elodie Fontan (Qu’est-ce qu’on a fait au bon Dieu?).
 
Per çò qu’es de l’escenari, sèm dens una istòria deu tipe Crocodile Dundee, es a díser una hemna meslèu borgesa qu’arriba de la vila dens un mitan mès naturau, qu’i encontra un òme dambe lo quau se peleja purmèr, abans de càder dabans son charmatòri autentic. Los filmes basats sus aquò son pletòra. La benda-anóncia bota meslèu l’accent, ende balhar un aspècte de filme policièr, sus una intriga de sòus, de la quala, fin finala, totis se fotan pas mau.
 
Mon sol degrèu seré benlèu l’abséncia de bona musica basca de qualitat. Podèm ausir totun Hegoak en hons e bracament una cantèra de hemnas, mès l’accent es tròp balhat sus Luis Mariano o un acompanhament de guitarra espanhòla. Lo cant basco polifonic s’amerita granament mès qu’aquò.
 
Se sabètz pas qué hèr aquesta passa per un vrèspe ploginós, podètz anar véser Mission Pays Basque, dambe la tòca de’vs divertir drin e de tornar trobar lo Daniel Prévost, lo peu blanc mes totjorn autan gualhard, lo bogre.