L’anglés es pas una lenga internacionala. Pas brica. E totun es utilizada atau. N’i a que pensan que l’anglés es utilizat pr’amor qu’es practic e aisit. Aquò es desconéisher las rasons qu’an hèit que la lenga s’es impausada. L’an impausada. Los Estats Units an impausat l’anglés coma en impausat lo dollar coma LA moneda deus escambis internacionaus. Los govèrns nòrdamerican e britanic an aviat un programa d’impausicion de l’anglés en seguida, entre autas, a una amassada comuna dens las isclas Bahamas en 1961.
 
Me diseratz que, vist que cau una lenga comuna ende las relacions internacionalas, on es lo problèma? N’i a mès d’un.
 
Me vau pas atardar sus l’injustícia d’una lenga non-neutra o sus son sistèma fonologic qu’es pas brica adaptat a escambis internacionaus, mes volerí evocar los dangèrs que cor l’anglés eth medish.
 
Vos estauviarèi doncas soscadissas sus la mòrt tragica de la joena torista olandesa que comprenoc now jump! quan lo monitor espanhòu de saut a l’elastic li digoc no jump!, o sus la mapa deus paises anglofònes on pin se pronóncia coma pen … e recipròcament.
 
Una lenga, es shens qu’un ensems de mots + gramatica + sintaxi + sistèma fonologic. Es mès qu’aquò. I a darrèr un esperit, una cultura. Quan una lenga es utilizada per estrangèrs, comença automaticament d’estar pas mès la medisha lenga, comença automaticament de’s creolizar. Es atau que nascón los creòles mes tamben las lengas romanas a partir deu latin.
 
Aquò vòu díser que la lenga anglesa utilizada per un chinés que parla dambe un brasilian a pas ren de comun dambe la lenga de Shakespeare. Au punt que, com ac testimonièc una amiga gallesa, dens un grop internacionau parlant anglés, l’anglofòne vertadièr compreng pas tot çò que’s ditz e se retròba estremat quan los autes se sentan adaise.
 
Nombroses son los britanics que, sus l’autorota A64, se demandan çò que vòu díser Use your engine breaking (basat suu francés “utilizatz vòste fren-motor”) quan un panèu correspondent en çò lor diseré Low gear now.
 
Çò de pièger dens tot aquò, es qu’ara los estrangèrs, e màgerment los franceses, començan de crear mots “angleses”. Es atau que naishoc lo fooding, mesclanha entre food e feeling, engibanat per un cèrt Alexandre Cammas, creator d’un guidea culinari. Lo problèma es que la terminason -ing en anglés servís de formar un substantiu a partir d’un vèrbe. E food  es pas un vèrbe, lo vèrbe qu’i es ligat es to feed.
 
Mes los franceses son pas a la debuta de taus esplèits. Los mots tennisman o rugbyman ne son bons exemples, aquiu on un angles diseré tennis payer e rugby player. Sens de parlar deus mots camping o parking, que son pas que la mieitat d’una expression mès complèta e que, solets, vòlon pas díser ren.
 
La darrèra creacion franchimando-anglesa es la companhia aeriana Joon, filiala d’Air France, que cau prononciar coma ac haseré sa graciosa majestat, vos prègui, o meslèu coma un francés que vòu parlar anglés, sia [dʒu:n]. Un còp de mès, franceses an creat un mot que semblaré aparténguer au maine anglofòne, lavetz qu’ac hè pas.
 
Mes l’element lo mès inquietant ende la lenga anglesa veng deu hèit que Londres es venguda una vila multiculturala on vivon fòrça estrangèrs que jògan un ròtle economic pro hòrt. Segon un estudi de l’universitat de York, los sons [θ] e [δ], los de thin e those, van desaparéisher de cap a 2066. L’anglés serà (o es dejà) remplaçat peu Multicultural London English ou MLE, petit fraire deu Airport Pidgin English (anglés creòle d’aeropòrt) qu’es dejà fòrça utilizat dens lo mitan toristic.